NEF’Î’NİN İSTİĞNÂ MAKAMINDA YAZDIĞI “ÇEKEMEM” REDİFLİ GAZELİNİN ŞERHİ

Yıl 2023, Sayı: 20 - Ağustos 2023, 1 - 13, 31.08.2023

Gülcan Alıcı

https://doi.org/10.51592/kulliyat.1315688

Öz

17. asır Osmanlı Devleti’nde sosyal ve siyasi sıkıntıların yaşandığı bir devirdir. Buna rağmen edebiyat alanında ilerleme devam etmiş, Neşâtî, Nâbî, Nâilî, Şeyhülislam Yahyâ gibi birçok büyük divan şairi yetişmiştir. Bu yüzyılda klasik Türk şiirinde klasik üslubun yanı sıra Hikemî ve Sebk-i Hindî üslubu da etkili olmuştur. Bu devrin en maruf şairlerinden biri de hiç şüphesiz Nef’î’dir. Sadece döneminin değil Türk edebiyatının en büyük kaside şairi Nef’î, klasik üslubun temsilcisi olmakla birlikte Sebk-i Hindî’nin dil ve üslup anlayışına da sahiptir. Nef’î, methiye ve hicviyede olduğu gibi fahriye sahasında da üstattır. Fahriyelerindeki kendine güvenen, kimseye minnet etmeyen müstağni tabiatı gazellerine de yansımıştır. Bu gazellerinden biri de “çekemem” redifli gazelidir. Şerh edilen bu gazel, şairin klasik aşk anlayışı ve sevgiliye bakışı açısından önemlidir. Şair, bu gazelinde sevgiliye karşı müstağni bir davranış sergilerken aynı zamanda klasik aşk anlayışını da tenkit etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Nef’î, klasik Türk şiiri, istiğnâ, “çekemem” redifli gazel, şerh.

Kaynakça

• Ahterî Mustafa Efendi (2009). Ahterî-i Kebir. (haz. Ahmet Kırkkılıç, Yusuf Sancak). Ankara: TDK Yayınları.
• Selçuk, Bahir (2013). “Nef’î, Ömer Efendi”. https://teis.yesevi.edu.tr [erişim tarihi: 14.06.2023].