Kültürel Bellekten Elektronik Ortama: Kültür Aktörlerinin Yeni Varlık Alanı Olarak Hazır Mesajlar

Year 2020, Issue: 6, 173 - 191, 15.09.2020

Ufuk Aymaz

https://doi.org/10.46250/kulturder.773993

Abstract

Cep telefonu ile internet kullanımının yaygınlaşması geleneksel iletişim biçimlerinde değişikliklere yol açmış, telefon ve internet üzerinden gerçekleştirilen iletişimi cazip ve yaygın hale getirmiştir. Bu da elektronik kültür ortamını, sözlü ve yazılı kültür ortamları karşısında çok daha baskın bir konuma taşımıştır. Elektronik kültür ortamında yaygın kullanılan iletişim araçlarından biri de hazır mesajlardır. Belirli gün ve haftalarda elektronik ortamda yazılı, sesli ve görsel olarak iletilip alınan tebrik ve taziye içeriklerini kapsayan hazır mesajlar, kişiler arası iletişimde oldukça rağbet görmektedir. Bu içeriklerin çoğu, sözlü ve yazılı gelenekten el alınarak oluşturulmakta, bu sayede içeriklerin etki gücü arttırılmaktadır. Hazır mesaj içerikleri, kültürel bellekte yer etmiş birçok isim için varlıklarını devam ettirebildikleri yeni bir mekân olmuştur. İletişim teknolojilerindeki gelişmelerin etkilerinin üst düzeyde yaşandığı günümüzde, nerdeyse tüm kültürel ögeler varlıklarını devam ettirebilmelerine katkı sunmak adına elektronik kültür ortamına aktarılmıştır. Bu çalışmada Türk kültür belleğinde yer etmiş Nasreddin Hoca, Yunus Emre, Hacı Bektaş Veli, Mevlana, Dede Korkut, Hoca Ahmed Yesevi, Karacaoğlan gibi isimlerin hazır mesaj içeriklerinde yer alış nedenleri, bu isimlerin yer aldıkları içeriklerde korunan ve yeniden yorumlanan özellikleri ve söz konusu içeriklerin işlevleri tespit edilip değerlendirilmiştir. Folklordan etkilenen, folkloru etkileyen ve nihayet folklorun bir parçası olma yolunda ilerleyen hazır mesaj içeriklerinin çok boyutlu bir etkileşim sürecinin bir sonucu olduğu, kültürel belleğin bugüne taşınmasında yeni ve etkili bir araç görevi gördüğü tespit edilmiştir.

Keywords

hazır mesajlar, kültür, bellek, kültürel aktarım, kültür ortamları

From Cultural Memory to Electronic Environment: The Ready Messages as a New Present Area of Culture Actors

Abstract

The widespread use of the internet by mobile phones has caused changes in traditional forms of communication, making the communication over the phone and the internet attractive and widespread. This has brought the electronic culture environment to a much more dominant position against oral and written culture environments. One of the communication tools widely used in the electronic culture medium is ready messages. Ready-made messages covering the contents of congratulations and condolences, which are transmitted and received electronically, audibly and visually on certain days and weeks, are very popular in interpersonal communication. Most of these contents are created by taking the verbal and written tradition into hand, thus increasing the effect power of the contents. The ready message content has become a new place where they can continue their existence for many names that have taken place in our cultural memory. In this study, the reasons of names such as Nasreddin Hodja, Yunus Emre, Haci Bektash Veli, Mevlana, Dede Korkut, Hodja Ahmed Yesevi, Karacaoglan, who have taken place in our culture memory, are preserved and reinterpreted in the contents of these names and the functions of these contents has been identified and evaluated. It has been determined that the content of instant messages, which are influenced by folklore, affect the folklore and finally progress towards becoming a part of folklore, is a result of a multidimensional interaction process, and it has served as a new and effective tool in carrying cultural memory to the present day.

Keywords

culture, memory, ready-made message, cultural transfer, cultural environments

References

• Akbaş, Dilşad Nağme (2016). Kültür Endüstrisi Bağlamında Mevlana’nın Yeniden Üretimi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul, Doğuş Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Assmann, Jan (2011). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. (Çev. Ayşe Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bilgin, Nuri (2013). Tarih ve Kolektif Bellek. Ankara: Bağlam Yayıncılık.
• Connerton, Paul (1999). Toplumlar Nasıl Anımsar. (Çev. Adam Şenel). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çelik, Adil (2018). “Politik Motivasyonlarla Geleneğin Yeniden Yaratılması Süreci Üzerine”. 9. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi (Ordu, 20-23 Kasım 2017). Ankara: Kültür Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü Yayınları, 355-367.
• Dedebağı, Hakan (2007). Nasreddin Hoca Fıkralarının Eğitim Yönünden Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Eraslan, Kemal (1989). “Ahmed Yesevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi-2. Ankara: TDV Yayınları, 159-161.
• Halbwachs, Maurice (2018). Kolektif Bellek. (Çev. Zuhal Karagöz). İstanbul: Pinhan Yayınevi.
• İncel, Ferit (2004). Hacı Bektaş Veli’de Tanrı Âlem İlişkisi. Yüksek Lisans Tezi. Çorum: Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Ong, Walter J. (2018). Sözlü ve Yazılı Kültür. (Çev. Sema Postacıoğlu Banon). İstanbul: Metis Yayınları.
• Özdemir, Nebi (2009). “Sanal Kültür Ortamında Nasreddin Hoca”. 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca İle Anlamak Uluslararası Sempozyumu (Akşehir, 8–9 Mayıs 2008). Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Yayınları, 593-634.
• Özdemir, Nebi (2015). Medya, Kültür ve Edebiyat. Ankara: Grafiker Yayınları.
• Ricoeur, Paul (2012). Hafıza, Tarih, Unutuş. (Çev. M. Emin Özcan). İstanbul: Metis Yayıncılık.
• Taştan, Esra K. (2019). Yunus Emre’de İnsan Algısı. Yüksek Lisans Tezi. Trabzon: Trabzon Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Yıldırım, Dursun (1998). Türk Bitigi: Araştırma/İnceleme Yazıları. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, Dursun (1999). “Dede Korkut’tan Ozan Barış’a Dönüşüm”. Türk Dili, 570: 505-530.
• URL-1: https://www.facebook.com/ihaliloral/photos/k%C4%B1l%C4%B1 %C3%A7-%C3%A7ald%C4%B1-din- (Erişim Tarihi: 18.05.2020).
• URL-2: https://www.facebook.com/GonulSofram/photos/a.10150169285 856189/10153981784241189/theater (Erişim Tarihi: 16.04. 2020).
• URL-3: https://www.gsgazete.com/haberler/komik-yeni-yil-mesajlari-2020-yilbasi-mesajlari-h35851.html (Erişim Tarihi: 18.04. 2020).
• URL-4: http://blog.milliyet.com.tr/nasrettin-nasreddin--hoca-nin-araci ligi-ile-yeni-yil-kutlamasi/Blog/18532 (Erişim Tarihi: 20.04. 2020).
• URL-5: https://twitter.com/ciftlikyumurtam/status/7564117829992488 96 (Erişim Tarihi: 26.04.2020).
• URL-6: https://tr.pinterest.com/pin/652881277208454514/ (Erişim: 30.04.2020).
• URL-7: https://tr.pinterest.com/pin/768989705103353075/ (Erişim: 30.04.2020).
• URL-8: https://www.internethaber.com/mevlana-sevgililer-gunu-sozle ri-ile-resimli-ask-mesajlari.htm (Erişim: 03.05.2020).
• URL-9: https://www.facebook.com/KenzulAyanVelBeyan/posts/263194 9736841797/ (Erişim: 03.05.2020).
• URL-10: http://www.habuniaa.com/-bektasi-veli/ (Erişim: 04.05.2020).
• URL-11: https://www.facebook.com/permalink.php?story_fbid=1015 823 0705944829&id=111887329828 (Erişim: 03.05.2020).
• URL-12: https://www.facebook.com/317545576747/photos/hayırlı-cuma lar-pir-i-türrkistan-hoca-ahmed-yesevi-bize-divan-ı-hikmette-şöyle-na/10155949335791748 (Erişim: 03.05.2020).