Şair ve Nüktedan Nihad Bey Hakkında Yeni Bilgiler

Year 2022, Issue: 14, 19 - 31, 10.09.2022

Süleyman Anıl Tombak

https://doi.org/10.46250/kulturder.1151988

Abstract

Mir Nihâd Bey, kendisine ait bir divançesi olan nüktedan bir şahsiyettir. Mir Nihâd, Kanlıcalı Nihâd Bey olarak da bilinir. Onun hakkındaki ayrıntılı bilgileri Mahmud Kemal İnal’ın Son Asır Türk Şairleri (2000), Abdülhakim Koçin’in Nihâd Bey ve Divançesi (2018) ve Mehmet Altunmeral’in Nihâd Bey Divanı (2019) adlı eserlerinde bulmak mümkündür. Bu çalışmada yukarıda zikredilen eserlerde bulunmayan Nihâd Bey’e ait bilgiler kaynaklarıyla birlikte dikkatlere sunulmuştur. Nihâd Bey nüktedan kişiliğinin yanı sıra aynı zamanda zamanın teknolojisini de yakından takip eden birisidir. Yapılan araştırmalar esnasında İstanbul’da fotoğrafını çektiren ilk Müslüman Türk kişinin Nihâd Bey olduğu bilgisine de ulaşılmıştır. Ancak Taha Toros’un arşivinde otuz binden fazla belge olduğundan hangi zarfa konulduğu bilinmemektedir. Biyografik kaynakların ve çeşitli eserlerin, edebiyat tarihi açısından önemi ortadadır. Nihâd Bey’in kaynaklarda zikredilmeyen latifelerinin tespitinin yapıldığı bu çalışmayla söz konusu kaynakların, şahsiyetin tekmil bir biyografisini oluşturmak açısından yardımcı olacağı düşünülmektedir. Bu çalışmada konu edilen şahıs hakkında arşiv taraması yöntemi ile veri elde edilmiştir.

Keywords

Nihad Bey, divançe, 19. yüzyıl, divan edebiyatı, Taha Toros Arşivi

New Information about the Poet and Witty Nihad Bey

Abstract

Mir Nihâd Bey is a witty personality who has a divan of his own. Mir Nihâd is also known as Nihâd Bey from Kanlıca. It is possible to find detailed information about him in Mahmud Kemal İnal's Turkish Poets of the Last Century, Abdülhakim Koçin's Nihâd Bey and his Divançe and Mehmet Altunmeral's Nihâd Bey's Divan. In this study, the information belonging to Nihâd Bey, which is not found in the above-mentioned works, has been tried to be presented to the attention together with its sources. In addition to his witty personality, Nihâd Bey is also a person who closely follows the technology of the time. During the researches, it was also learned that the first Muslim Turkish person to have his photograph taken in Istanbul was Nihâd Bey. However, since there are more than thirty thousand documents in the archive of Taha Toros, it is not known which envelope it was put in. The importance of biographical sources and various works in terms of literary history is obvious. With this study, in which Nihâd Bey's jokes that are not mentioned in the sources are determined, it is thought that these sources will help to create a complete biography of the personality. In this study, data was obtained about the person who was the subject of the study by using the archive scanning method.

Keywords

Nihad Bey, divançe, 19th century, divan literature, Taha Toros archive

References

• Altunmeral, Mehmet (2019). Nihâd Bey Divanı. Ankara: Gece Akademi.
• Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri, C.II. İstanbul.
• Çınarcı, M. Nuri (2007). Şeyhülislam Arif Hikmet Beyin Tezkiretü’ş-Şuarası ve Transkripsiyonlu Metni. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Görgün, Hilal (2010). “Şerif Paşa”. Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul TDV Yayınları, 2-3.
• Gürlek, Dursun (2008). Kültür Dünyamızdan Manzaralar. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
• İnal, İ. Mahmud Kemal (1998), Son Asır Türk Şairleri, C.III. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kılıç, Filiz (1998) Klasik Şiirimizin Modern Türk Edebiyatlarına Etkisine Genel Bir Bakış”. Türk Kültürü Dergisi, 127: 196-407.
• Koçin, Abdülhakim (2018). Nihâd Beg ve Divançesi. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mehmed Süreyya (1311). Sicill-i Osmânî, C. IV. İstanbul.
• Özyıldırım, Ali Emre (2002). Keçecizade İzzet Molla’nın Mihnet-Keşanı ve Tahlili. Doktora Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Pakalın, M. Zeki (1983). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, C.3. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Tombak, Süleyman A. (2017). 19. Yüzyıl Şairi Nihat Bey ve Divançesi”. IJLET, 5(4): 905-919.
• Tombak, Süleyman A. (2020), “Nüktedan Nihat Bey”. Çukurova Metropol Gazetesi.
• URL-1: http://hdl.handle.net/11424/163121. (Erişim: 15.11.2021).
• URL-2: https://openaccess.marmara.edu.tr/handle/11424/125309. (Erişim: 15.11.2021).
• URL-3: https://core.ac.uk/download/38307192.pdf. (Erişim: 15.11.2021).
• URL-4: http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/28-250/001571221009.pdf?sequence=1&isAllowed=y. (Erişim: 15.11.2021).
• Yıldırım, Mehmet Ali (2010). Osmanlıda İlk Çağdaş Zirai Eğitim Kurumu: Ziraat Mektebi (1847-1851)”. OTAM, 24: 223-240.