Sembolik Bir Masal Okuması: Kırk Şehzade ile Yedi Başlı Ejderha Çampalak

Year 2023, Issue: 18, 242 - 256, 10.09.2023

Hasan Kızıldağ

https://doi.org/10.46250/kulturder.1341148

Abstract

Masal, toplumların inanç dünyalarını, dini öğretilerini, gelenek-göreneklerini ve hayatı algılayış biçimlerini birtakım sembolik ifadeler aracılığıyla örtülü şekilde yansıtan bir türdür. Kahramanları ister hayvan ister insanlar olsun masallar, her zaman kültürel kodları ve toplumsal kabulleri aktarır. Masallar toplumların kolektif belleğindeki değişimlerden etkilenmekle kalmamış, geleceğe aktarılmak istenen her yeni kabul, masal dünyasında kendine bir sembol bularak anlatı içerisindeki yerini almıştır. Kahramanlar masal kurgusu içerisinde, daha en başından itibaren bir erginlenme sürecine dâhil ettirilirler. Kahramanın çıkmış olduğu bu erginlenme yolculuğu, yeni nesilleri; gerek dışarıdan gelen tehlikelerle mücadele ettikleri gerekse kişisel gelişimleri sırasında karşılaşabilecekleri her türlü zorlukla başa çıkabilme yetilerini geliştiren sembolik mücadelelerle doludur. Kahraman, iyi ve doğru olandan ayrılmayıp korkak davranmadığı sürece her masalın sonunda ödülüne kavuşacaktır. Bu çalışmada “Kırk Şehzade ile Yedi Başlı Ejderha Çampalak” isimli masal, en küçük kardeşin çıkmış olduğu erginlenme yolunda karşılaştığı engelleyiciler ve yardımcıların fonksiyonları, motifler ve semboller üzerinden incelenecektir. Kullanılan sembolik ifadeler ile temsil edilen millî ve dinî ögeler tespit edilmeye çalışılmış, kahramanın sembolik yolculuğunun varış noktası tartışılmıştır.

Keywords

masal, sembol, sembolik okuma, erginlenme, kahramanın yolculuğu

A Symbolic Fairy Tale Reading: Forty Princes and the Seven-Headed Dragon Champalak

Abstract

A fairy tale is an oral narrative that implicitly reflects societies’ belief worlds, religious teachings, traditions, customs, and how they perceive life through several symbolic expressions. Whether their protagonists are animals or humans, fairy tales convey cultural codes and social assumptions. Fairy tales have not only been affected by the changes in the collective memory of societies but each new acceptance desired to be transferred to the future has taken its place in the narrative by finding a symbol in the fairy tale world. Within the fiction of the fairy tale, heroes are included in the process of coming of age from the very beginning. This journey of the hero coming of age is full of symbolic struggles that develop the new generations’ ability to cope with all kinds of difficulties they may encounter during their battle against external dangers and personal development. If the hero does not deviate from what is good and right and does not act cowardly, he will receive his reward at the end of each tale. In this study, the fairy tale “Forty Princes and the Seven-Headed Dragon Çampalak” will be analyzed through the functions, motifs, and symbols of the blockers and helpers the youngest brother encounters on his way to maturity. The national and religious elements represented by the symbolic expressions used were tried to be determined, and the destination of the hero's symbolic journey was discussed.

Keywords

fairy tale, symbol, symbolic reading, maturation, hero’s journey

References

• Alekseyev, Nikolay A. (2013). Türk Dilli Sibirya Halklarının Şamanizmi. Çev. Metin Ergun. Konya: Kömen Yayınları.
• Anohin, Andrey V. (2006). Altay Şamanlığına Ait Materyaller. Çev. Zekeriya Karadavut ve Jennet Meyarmanova. Konya: Kömen Yayınları.
• Bayat, Fuzuli (2015). Türk Mitolojik Sistemi II. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Beydili, Celal (2015). Türk Mitolojisi Ansiklopedik Sözlük. Ankara: Yurt Kitap-Yayın.
• Boratav, Pertev Naili (2009). Zaman Zaman İçinde. İstanbul: İmge Yayınevi.
• Campbell, Joseph (2010). Kahramanın Sonsuz Yolculuğu. Çev. Sabri Gürses. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Eliade, Mircea (2014). Şamanizm. Çev. İsmet Birkan. Ankara: İmge Yayınları.
• Fromm, Erich (2015). Rüyalar Masallar Mitler. Çev. Aydın Arıtan ve Kaan H. Ökten. İstanbul: Say Yayınları.
• Işık, Neşe (2009). Türk Masallarının Sembolik Açıdan Çözümlenmesi. Doktora Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İmamoğlu, Tuncay (2014). “Mevlana Düşüncesindeki Zıtların Uyumunun Batı Düşüncesindeki Diyalektikle Karşılaştırılması”. Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1: 11-24.
• Kalafat, Yaşar (2011). Türk Kültürlü Halklarda Hz. Hızır’dan Sultan Nevruz’a. Ankara: Berikan Yayınları.
• Kaya, Doğan (2007). Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Kızıldağ, Hasan (2018). “Sembolik Bir Masal Okuması: Keloğlan ile Altın Bülbül”. The Journal of Academic Social Science Studies, 67: 161-170.
• Kızıldağ, Hasan (2022). Sibirya Sahası Türk Destanlarında Şamanizm’in İzleri. Doktora Tezi. Samsun: Ondokuz Mayıs Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Kunos, Ignacz (2009). Osmanlı Dönemi Türk Halk Masalları. Çev. Meral Ozan. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Lvova, E. L. vd. (2013). Güney Sibirya Türklerinin Geleneksel Dünya Görüşleri (Kâinat ve Zaman Nesneler Dünyası). Çev. Metin Ergun. Konya: Kömen Yayınları.
• Roux, Jean-Paul (1999). Altay Türklerinde Ölüm. Çev. Aykut Kazancıgil. İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Schimmel, Annemarie (2000). Sayıların Gizemi. Çev. Mustafa Küpüşoğlu. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Şimşek, Esma (2017). “Türk Masallarının Millî Tipi: Keloğlan”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi, 11: 41-57.