Metin Türköz'ün Türkülerinde Gurbet Sorunları

Year 2024, Issue: 23, 300 - 319, 10.12.2024

Zeynep Hıçkıran

https://doi.org/10.46250/kulturder.1551144

Abstract

Anadolu’da ortaya çıkan aşıklık geleneği Türk kültürü için önemli bir unsurdur. Halk şairi olan aşıklar tarafından hem sözlü hem de müzikli anlatımlarla duyguları, düşünceleri, toplumsal olayları dile getirir. Almanya’daki birinci kuşak göçmenlerin sesi olan Türköz, yaşanan zorlukları 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı’nda “Alamanya Destanı” türküsünde kendisi gibi diğer gurbetçilerin deneyimlerinden yola çıkarak göçmenlerin sıkıntılarını dile getirmiştir. Makalede 30 Ekim 1961 tarihinden itibaren Almanya’ya göç eden işçilerin karşılaştığı zorluklar Metin Türköz’ün seçili türkülerinde incelenmiştir. Türkülerden yola çıkılarak göçmen işçilerin sorunları başlığı altında Almanya’da yaşanan zorluklar, sıla hasreti, Türkiye’deki sevilenlere özlem, dil sorunu, Almanya’ya para kazanmak amacıyla gitmek, Alman kadını-Türk erkeği ve yeme-içme kültür farklılığı konuları işlenmiştir. Türkülerde yer alan göç olgusunu değerlendiren bir halkbilimi çalışması olan makalenin amacı, unutulmaya yüz tutmuş âşık sanatını ve onunla birlikte göçmenlerin sorunlarını günümüze taşımayı hedeflemektedir. Bu bağlamda, Türköz’ün eserleri üzerinden göçmenlerin yaşadığı zorluklar ve bu zorlukların kültürel yansımalarını ortaya koymak amaçlanmıştır. Makale boyunca tarihsel, sosyolojik, metin ve içerik analizi yöntemleri kullanılmıştır.

Keywords

Almanya, göç, Metin Türköz, türkü, göçmen sorunları

Problems of Expatriates from Metin Türköz’s Songs

Abstract

The tradition of minstrelsy, which emerged in Anatolia, is an important element of Turkish culture. Minstrels, who are folk poets, express feelings, thoughts, and social events through both verbal and musical narratives. Türköz, who is the voice of first-generation immigrants in Germany, expressed the difficulties experienced in the folk song “Alamanya Destanı” on the Republic Day of October 29, based on the experiences of other expatriates like himself. In the article, the difficulties faced by workers who migrated to Germany since October 30, 1961 are examined in selected folk songs by Metin Türköz. Based on the folk songs, the difficulties experienced in Germany, homesickness, longing for loved ones in Turkey, language problems, going to Germany to earn money, German women and Turkish men, and the difference in food and beverage culture are discussed under the title of the problems of migrant workers. The aim of the article, which is a folklore study evaluating the phenomenon of migration in folk songs, is to bring the art of minstrels, which is on the verge of being forgotten, and with it the problems of migrants, to the present day. In this context, it is aimed to reveal the difficulties experienced by immigrants and the cultural reflections of these difficulties through Türköz's works. Historical, sociological, textual and content analysis methods are used throughout the article.

Keywords

Germany, migration, Metin Türköz, folk songs, migrations problems

References

• Acar, Erhan (2023). “1960-1965 Döneminde Türkiye’den Almanya’ya İşçi Göçleri”. Troy Academy, 8(1): 38-69.
• Aygün, Mehmet (2020). “Gurbetçi Türklerin Gözünde Türkülere Yansıyan Almanya: Gavurdan Hans’a-Türküden Rap’e”. Sosyologca, 10(20): 166-182.
• Aykaç, Onur (2017). “Avrupa’da Âşıklık Geleneğinin İcrası ve Bu Geleneği ‘Geleceğe’ Taşımanın Yolları”. Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 38: 341-352.
• Boratav, Pertev N. (1995). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı. İstanbul: Gerçek Yayınları.
• Demir, Zekiye (2010). Almanya’da Yaşayan Türk Kadınları. Ankara: DİB Yayınları.
• Demirbaş, Dicle (2020). “Youtube’daki ‘Alamanya’ Ağıtları”. The Journal of Turkic Language and Literature Surveys, 5(2): 136-179.
• Dinç, Mustafa (2020). “Türkülerin Başına Gelenler: Politik-İdeolojik Sebeplerle Değiştirilen Türküler Üzerine”. Folklor/Edebiyat, 26(103): 483-508.
• Ekici, Süleyman ve Tuncel, Gökhan (2015). “Göç ve İnsan”. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1): 9-22.
• Fidan, Süleyman (2016). Âşıklık Geleneği ve Medya Endüstrisi İlişkisi Üzerine Bir Araştırma. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• İlaydın, Hikmet (1947). Türk Edebiyatında Nazım. İzmir: Yeniyol Matbaası.
• Karaman, Fatma (2022). “Göçmen Edebiyatında Türkülerin Türk Kültürünü Yansıtma Gücü”. Milli Folklor, 133: 145-159.
• Koçak, Selen (2017). “Göç Filmlerinin Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Görsel Analizi: ‘Almanya Acı Vatan’ ve ‘Polizei’ Film Örnekleri”. Sosyoloji Konferansları, 55: 59-83.
• Koçak, Yüksel ve Terzi, Elvan (2012). “Türkiye’de Göç Olgusu, Göç Edenlerin Kentlere Olan Etkileri ve Çözüm Önerileri”. Kafkas Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(3): 163-184.
• Korkmaz, Mehmet Akif (2012). Almanya Türklerinde Başarı ve Başarısızlığı Kavramsallaştırmaya Bağlı Kişisel Anlatımların Aileye ve Çevreye Yansımasında Geleneksel Yapılar ile Dünya Görüşünün İşlevsel Analizi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Korkmaz, Mehmet Akif (2017). “Almanya İşgücü Toplumunun Muhalif Sesi Kölnlü Aşık Metin Türköz”. 1. Uluslararası Dil, Sanat ve İktidar Sempozyumu. Giresun: Giresun Üniversitesi, 437-448.
• Mora, Necla (2011). Alman Kültüründe Düşman İmgesi. Ankara: Nobel Yayın.
• Nakiboğlu, Meryem (2015). “Almanya’da Türk Göçmen Kuşların Dili: ‘Kanakça’”. Türk Yurdu Dergisi, 337: 60-64.
• Nakiboğlu, Meryem (2020). Hip Hop Kültürü, Küçük İstanbul Kreuzberg ve 36 Boys. Konya: Çizgi Kitabevi.
• Öncü, Aydın (2011). Trabzon Türküleri (Tasnif, İnceleme, Metin). Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Özdemir, Nebi (2008). Medya, Kültür ve Edebiyat. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
• Storm, Theodor (1966). Immensee. Çev. Zeki Taşan ve Burhanettin Yarkent. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Turan, Kadir (1997). Almanya’da Türk Olmak. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları.
• Yakıcı, Ali (2013). Halk Şiirinde Türkü. Ankara: Akçağ Yayınları.