Time in W. B. Bayrıl’s Köksaplar (Rhizomes): The Endless Flow

Year 2024, Issue: 23, 71 - 87, 10.12.2024

Emel Koşar

https://doi.org/10.46250/kulturder.1553902

Abstract

Rhizome; it is a thick and horizontal trunk that sprouts towards the sky and roots towards the soil. In his book Köksaplar (Rhizomes) (2024), W. B. Bayrıl uses intertextuality with a focus on rhizome. The poet, who feeds on botany and philosophy while reproducing tradition in poetry, shows his interest in painting with the pattern he chose for the cover of Köksaplar (Rhizomes). The pattern on the book cover (belonging to Chinese painting) is as valuable as the poems. The pattern that completes and enriches the poems makes the reader feel the philosophical depth of the rhizome. The rhizome, which symbolizes the universe and time, is one of the keywords of Bayrıl’s poetry. The cover art of Köksaplar (Rhizomes), built on the contrasts of life-death, freshness-decay, end-eternity, vertical-horizontal with words and patterns from botany to philosophy, psychoanalysis to history, is colored with earthy tones. The cycle of nature hidden in the rhizome signifies rebirth and eternal flow. This study aims to examine the poems in W. B. Bayrıl’s book Köksaplar (Rhizomes) within the framework of the rhizome-time (endless flow) relationship. In this study, the references to other poets in W. B. Bayrıl’s poems, which are inspired by Deleuze’s philosophy and Jung’s interpretations, are identified and the texts are analyzed accordingly. Using the document analysis method, W. B. Bayrıl’s books, as well as books and articles written about him, were reviewed. Sources related to rhizome theory were identified, and relevant sections in these books and articles were examined. The poems in W. B. Bayrıl’s Rhizomes were analyzed with a focus on the rhizome-time relationship.

Keywords

Rhizome, poetry, time, philosophy, botany

W. B. Bayrıl’ın Köksaplar’ında Zaman: Sonsuz Akış

Abstract

Köksap; göğe doğru filiz, toprağa doğru ise kök veren kalın ve yatay gövdedir. W. B. Bayrıl Köksaplar (2024) kitabında köksapın çoklu yapısı odağında metinleraraslıktan faydalanır. Şiirde geleneği yeniden üretirken botanikten ve felsefeden beslenen şair, resme olan ilgisini Köksaplar’ın kapağı için seçtiği desenle gösterir. Kitabın kapağındaki desen (Çin resmine ait), şiirler kadar önemlidir. Şiirleri tamamlayan ve zenginleştiren desen, köksapın felsefî derinliğini okura hissettirir. Kâinatı ve zamanı simgeleyen köksap, Bayrıl’ın şiirinin anahtar sözcüklerinden biridir. Botanikten felsefeye, psikanalizden tarihe sözcüklerle ve desenlerle hayat-ölüm, tazelik-çürümüşlük, son-sonsuzluk, dikey-yatay zıtlıkları üzerine kurulan Köksaplar’ın kapak resmi toprak tonlarıyla renklendirilmiştir. Köksapta gizlenen tabiatın döngüsü; yeniden doğuşu ve sonsuz akışı imler. Bu çalışmanın amacı W. B. Bayrıl’ın Köksaplar kitabındaki şiirleri köksap-zaman (sonsuz akış) ilişkisi çerçevesinde ele almaktır. Bu çalışmada, Deleuze’ün felsefesinden ve Jung’un yorumlarından beslenen Bayrıl’ın şiirlerinde, hangi şairlere atıfta bulunduğu tespit edilerek metinler yorumlanmıştır. Doküman incelemesi yöntemiyle W. B. Bayrıl’ın kitapları, onun hakkında yazılan kitaplar ve makaleler gözden geçirilmiştir. Köksapla ilgili kaynaklar saptanmış, o kitap ve makalelerdeki ilgili bölümler tespit edilmiştir. W. B. Bayrıl’ın Köksaplar kitabındaki şiirler, köksap-zaman ilişkisi odağında incelenmiştir.

Keywords

Köksap, şiir, zaman, felsefe, botanik

References

• Adorno, Theodor W. (2004). “Lirik Şiir ve Toplum”. Edebiyat Yazıları. Çev. Sabir Yücesoy ve Orhan Koçak. İstanbul: Metis Yayınları.
• Ayıtgu, Gülçin (2016). “Deleuze’ün Felsefesi ve ‘Tarih’”. Dört Öge, 10: 133-142.
• Bayrıl, W. B. (2024a). Köksaplar. İstanbul: Mühür Yayınları.
• Bayrıl, W. B. (2024b). Köksaplar Günlüğü. İstanbul: Mühür Yayınları.
• Deleuze, Gilles ve Guattari, Félix (2023). Felsefe Nedir? Çev. Turhan Ilgaz. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Deleuze, Gilles ve Guattari, Félix (2023). Bin Yayla-Kapitalizm ve Şizofreni 2. Çev. Emre Sünter. İstanbul: Norgunk Yayınları.
• Dillon, Sarah (2017). Palimpsest: Edebiyat, Eleştiri, Kuram. Çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• Erkan, Ümmet (2019). “Gilles Deleuze Felsefesinde Temel Kavramlar ve Yeni Toplumsal Hareketler”. OPUS-Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 13(19): 2627-2652.
• Jung, Carl Gustav (2005). Dört Arketip. Çev. Zehra Aksu Yılmazer. İstanbul: Metis Yayınları.
• Jung, Carl Gustav (2021). Anılar, Düşler, Düşünceler. Çev. İris Kantemir. İstanbul: Can Yayınları.
• Koşar, Emel (2023). 1980’den Günümüze Türk Şiiri. Çanakkale: Paradigma Akademi Yayınları.
• Kübler-Ross, Elisabeth (2023). Ölüm ve Ölme Üzerine. İstanbul: Profil Kitap.
• Péri, Benedek (2020). “‘...Beklerüz’: 16. Yüzyıldan Kalma Bir Osmanlı Nazire Ağı”. Kültürk Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 2: 47-79.
• Siméon, Jean-Pierre (2023). Şiire Kısa Övgü. Çev. Hanife Güven. İstanbul: YKY.
• Wohlleben, Peter (2016). Ağaçların Gizli Yaşamı-Ne Hissederler, Nasıl İletişim Kurarlar? Gizli Bir Dünyadan Keşifler. Çev. Ali Sinan Çulhaoğlu. İstanbul: Doğan Kitap.
• Yahya Kemal (1997). “Şiir Okumaya Dâir”. Edebiyata Dair, İstanbul: İstanbul Fetih Cemiyeti, 4-9.
• Yavuz, Yusuf Şevki (1988). “Adem”. İslâm Ansiklopedisi, C.1. İstanbul: TDV, 356-357.