Bellek, Hakikat, Yüzleşme ve Alevi Katliamları

Yıl 2013, Cilt: 16 (1) Sayı: 31, 9 - 40, 01.06.2013

Bedriye Poyraz

Öz

Bu çalışmada Türkiye’nin demokratik bir toplum ve ülke olabilmek için diğer bütün toplumsal travmalarla birlikte Dersim, Maraş, Çorum ve Sivas gibi Alevi katliamlarıyla nasıl yüzleşip hesaplaşabileceği, sosyal bellek kavramı bağlamında tartışılacaktır. Dünyadaki benzer toplumsal travmalarla yüzleşme deneyimleri çerçevesinde, Alevi katliamları ile yüzleşmenin en önemli koşulu, bu katliamlara ilişkin hakikate erişmek ve daha da önemlisi onu kamusal alanda bilinir kılmaktır. Çalışmada, gerek Alevi toplumu gerekse siyasi otoritenin bu belleğe sahip çıkmasının neden bir gereklilik olduğu, kuramsal arka planlarıyla birlikte konu edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

sosyal bellek,  Alevi katliamları,  yüzleşme,  hakikat

Memory, Truth, Recognition and Alevi Massacres

Öz

This study will try to analyze how Turkey can cope with Alevi massacres such as Dersim, Maraş, Çorum and Sivas within the perspective of social memory. It emphasizes that it is fundamental for a democratic country to come to terms with her past. In the light of this fundamental it is essential for Turkey to face the consequences of Alevi massacres as well as the other historical traumas. The ways in which the Turkish state chooses to come to terms with its past should disclose the truth about massacres publicly and the truth must be accessible. Moreover Alevi society and political authority should have this memory consciousness and protect it.

Anahtar Kelimeler

social memory,  Alevi massacres,  recognition,  truth

Kaynakça

• Aslan, Şükrü (2010). “Genel Nüfus Sayımı Verilerine Göre Dersim’de “Kayıp Nüfus”: 1927-1955”. Herkesin Bildiği Sır: Dersim. Şükrü Arslan (der.) içinde. İstanbul: İletişim. 397-412.
• Assmann, Jan (2001). Kültürel Bellek Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik.Çev., Ayşe Tekin. İstanbul: Ayrıntı.
• Aygün, Hüseyin (2009). Dersim 1938 Resmiyet ve Hakikat. Ankara: Dipnot.
• Bergson, Henri (1998). Metafiziğe Giriş. Çev., Barış Karacasu. Ankara: Bilim ve Sanat.
• Bergson, Henri (2007). Madde ve Bellek. Çev., Işık Ergüden. Ankara: Dost.
• Beşikçi, İsmail (1990). Tunceli Kanunu (1935) ve Dersim Jenosidi. İstanbul: Belge.
• Boraine, Alex (2005). Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu: Güney Afrika Deniyimi. Çev., Aylin Kürkçü. İstanbul: Aram.
• Bulut, Faik (2009). Dersim Raporları. İstanbul: Evrensel.
• Connerton, Paul (1992). Toplumlar Nasıl Anımsar?. Çev., Alaeddin Şenel. İstanbul: Ayrıntı, İstanbul.
• Conway, Brian (2008). “Local Condition, Global Environment and Transnational Discourses in Memory Work: Thecase of Bloody Sunday.” Memory Studies 1(2): 187-209.
• Çağlayangil, İ. Sabri (2007). Anılarım. İstanbul: Bilgi.
• Çalışlar, İzzeddin (2010). Dersim Raporu. İstanbul: İletişim.
• Göçkün, Çiçek (2011). “Dersim Özrü ve Geçiş Dönemi Adaleti”. Bianet. http://bianet.org/bianet/bianet/134410-dersim-ozru-ve-gecis- donemi-adaleti Erişim tarihi: 21.09.2013.
• Halbwachs, Maurice (1992). On Collective Memory, Chicago (IL): The University of Chicago Press.
• Hegarty, Angela (2004). “Truth, Law and Official Denial: The Case of Bloody Sunday.” Criminal Law Forum No: 15: 199-246.
• Kaya, Raşit (2009). İktidar Yumağı: Medya-Sermaye-Devlet. Ankara: İmge.
• Kejanlıoğlu, Beybin ( 2004). Türkiye’de Medyanın Dönüşümü. Ankara: İmge.
• Jandarma Umum Kumandanlığı (JGK) Raporu (2010). İstanbul: Kaynak.
• Nietzsche, Friedrich (2006). Tarihin Yaşam İçin Yararı ve Sakıncası. Çev., Mustafa Tüzel. İstanbul: İthaki.
• Nora, Pierre (2006). Hafıza Mekânları. Çev., Mehmet Emin Özcan. Ankara: Dost.
• Rolston, Bill (2002). “Assembling the Jigsaw: Truth, Justice and Transition in the North Irland.” Raceand Class 44 (1): 87-105.
• Sancar, Mithat (2008). Geçmişle Hesaplaşma: Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne. İletişim: Ankara.
• Şahhüseyinoğlu, H. Nedim (2012). Yakın Tarihimizde Kitlesel Katliamlar. İstanbul: Berfin.
• Yalçınkaya, Ayhan (2011). “Hafıza Savaşlarından Sahiplenilmiş Şehitliğe: Madımak Katliamı Örneği.” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi 66(3) Ocak-Mart: 333-394.