Media Mergers in Turkey: Current Trends and the New Issues

Yıl 2023, Cilt: 26(1) Sayı: 51, 7 - 39, 20.03.2023

Ceren Sözeri Özdal

https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.1222457

Öz

Mergers and acquisitions are among the most important growth strategies in the media and entertainment industries. Although the "bigger is better" motto held by neo-liberal policies ended up with some failures, currently media and entertainment companies keep growing not to aim to obtain economic scale, but scope by targeting technology companies and platforms. Despite being subject to market conditions in the capitalist system, media mergers have social consequences due to the sector's distinct characteristics. This research analyzed the new trends in mergers and acquisitions in the media and entertainment sectors in Turkey between 2011–2021 within traditional media, advertising, and new content, creative, or analysis platforms. Most transactions in traditional media consist of takeovers; the advertising industry continues to integrate with international agencies, and new platforms (start-ups) are attracting private equity or personal investments. Mergers and acquisitions raise concerns due to causing market concentration, restricting competition, and preventing pluralism. The effects of the transactions are discussed over three case studies within critical perspective. It is observed that the current monitoring mechanisms are insufficient and do not take into consideration political pluralism and cultural diversity. The research also reveals that the changing nature of market behaviors should be considered when measuring and preventing concentration in the media sector. General economic criteria are insufficient to meet today's needs; new media-specific criteria are required.

Anahtar Kelimeler

Media, mergers, acquisitions, political pluralism, cultural diversity

Türkiye Medya Sektöründe Şirket Birleşmeleri: Güncel Eğilimler, Yeni Sorunlar

Öz

Medya ve eğlence sektöründe şirketlerin büyüme stratejilerinden en önemlilerinden biri, birleşme ve satın almalardır. Neo-liberal politikalarla gelen “büyük olmak iyidir” mottosu her zaman iyi sonuçlar vermese de medya şirketleri bugün teknoloji şirketlerini, eğlence platformlarını hedefleyerek, ölçek ekonomilerindense kapsam ekonomilerine yönelerek büyümeyi sürdürmektedir. Kapitalist sistemde piyasa koşullarına tabi olsalar da medyanın kendine özgü nitelikleri nedeniyle bu birleşme ve satın almaların toplumsal sonuçları da vardır. Bu araştırma, 2011–2021 yılları arasında, Türkiye’de medya ve eğlence sektöründeki birleşme ve satın almalardaki eğilimleri; geleneksel medya, reklamcılık ve yeni içerik ya da analiz platformları, yaratıcı platformlar yönünden betimsel bir yöntemle analiz etmiş; analizin sonucunda, geleneksel medyadaki işlemlerin çoğunun el değiştirmelerden ibaret olduğu; reklamcılık sektörünün uluslararası alanla bütünleşmeyi sürdürdüğü, yeni platformların ise yatırım sermayesi çekerek cazip hale geldiği ortaya çıkmıştır. Birleşme ve satın almalar; pazarın yoğunlaşmasına sebep olduğu, rekabeti kısıtladığı, çoğulculuğu engellediği gerekçeleriyle kaygı yaratmaktadır. Araştırmada seçilen üç örnek üzerinden bu işlemlerin sonuçları eleştirel bir perspektiften tartışılmış; günümüzdeki denetleme mekanizmalarının yetersiz kaldığı, siyasi çoğulculuk ve kültürel çeşitliliği gözetmediği tespit edilmiştir. Araştırma ayrıca medya sektöründeki yoğunlaşmanın ölçülmesi ve önlenmesi için pazar davranışlarının değişen niteliğinin göz önünde bulundurulması gerektiğini, genel ekonomik kriterlerin günümüz ihtiyaçlarına cevap vermediğini, medyaya özgü yeni ölçütlere ihtiyaç duyulduğunu da ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Medya, birleşmeler, satın almalar, siyasi çoğulculuk, kültürel çeşitlilik

Kaynakça

• Adaklı, Gülseren (2014). “Medya sermayesi ve ultra-çapraz bütünleşmeler”. Perspectives, 8:18-24.
• Adaklı, Gülseren (2006). Türkiye’de Medya Endüstrisi: Neoliberalizm Çağında Mülkiyet ve Kontrol İlişkileri. Ankara: Ütopya.
• Aufderheide, Patricia (2002). "Competition and Commons: The Public Interest In and After the AOL-Time Warner Merger". Journal of Broadcasting & Electronic Media, 46(4): 515-531.
• Ayan, Vahdet Mesut (2019). AKP Devrinde Medya Âlemi. İstanbul: Yordam.
• Aydın, Uraz (2014). The Media in Turkey: From Neoliberal Militarism to Authoritarian Conservatism”. Turkey Reframed: Constituting Neoliberal Hegemony. İsmet Akça, Ahmet Bekmen ve Barιş Alp Özden (der.) içinde. London: PlutoPress. 122-140.
• Bagdikian, Ben (2004). The New Media Monopoly. Boston: Beacon Press.
• Bianet (2021). “Ziraat Bankası kredi için ‘müşteri sırrı’ dedi”. Bianet. https://bianet.org/bianet/medya/245312-ziraat-bankasi-kredi-icin-musteri-sirri-dedi Erişim tarihi: 20.12.2022.
• Bloomberg HT (2022). "Ziraat ile Demirören arasında gayrimenkul protokolü". Bloomberg HT. https://www.bloomberght.com/ziraat-ile-demiroren-arasinda-gayrimenkul-protokolu-2318217 Erişim tarihi: 20.12.2022.
• Chan-Olmsted, Sylvia M. (1998). “Mergers, Acquisitions, and Convergence: The Strategic Alliances of Broadcasting, Cable Television, and Telephone Services”. The Journal of Media Economics, 11(3): 33-46.
• Corke, Susan vd. (2014). “Freedom House Special Report: Democracy in crises: corruption, media, and power in Turkey”. Freedom House. https://freedomhouse.org/sites/default/files/2020-02/SR_Corruption_Media_Power_Turkey_PDF.pdf Erişim tarihi:19.12.2022.
• Croteau, David ve William Hoynes (2001). The business of media: Corporate media and the public interest. California: Pine Forge Press.
• Çam, Aydın ve İlke Yüksel Şanlıer (2015). “Türkiye’de Medyanın 2002 Sonrası Dönüşümü: Ekonomi Politik Bir Yaklaşım”. Neoliberal Muhafazakâr Medya. U.Uraz Aydın (der.) içinde. İstanbul: Ayrıntı. 66-102.
• Deloitte. “Birleşme ve Satın Almalar”. https://www2.deloitte.com/tr/tr/pages/mergers-and-acquisitions/topics/merger-and-acquisition-services.html Erişim tarihi:19.12.2022.
• Doyle, Gillian (2002). Understanding Media Economics. London: Sage.
• Eres, Benan ve Hakan Yüksel (2018). "AKP döneminde Türkiye’de değişen medya sermayesi." https://www.researchgate.net/publication/327075228_AKP_Doneminde_Turkiye'de_Degisen_Medya_Sermayesi Erişim tarihi: 27.01.2023.
• Ernst & Young. "Birleşme ve Satın Alma İşlemleri Raporları" https://www.ey.com/tr_tr/strategy-transactions/mergers-acquisitions-services/birlesme-satin-alma-islemleri-raporlar Erişim tarihi: 19.12.2022.
• European Commission (2011). “Turkey 2011 Progress Report”. SEC (2011) 1201 final. ab.gov.tr. https://www.ab.gov.tr/files/ardb/evt/2_turkiye_ab_iliskileri/2_2_adaylik_sureci/2_2_1_duzenli_ilerleme_raporlari/turkiye_ilerleme_rap_2011_eng.pdf Erişim tarihi 19.12.2022.
• European Commission (2010). “Turkey 2010 Progress Report”. SEC(2010) 1327. ab.gov.tr. https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/Tur_En_Realitons/Progress/turkey_progress_report_2010.pdf Erişim tarihi 19.12.2022.
• European Commission (2009). Turkey 2009 Progress Report, SEC (2009)1334. ab.gov.tr. https://www.ab.gov.tr/files/AB_Iliskileri/Tur_En_Realitons/Progress/turkey_progress_report_2009.pdf Erişim tarihi 19.12.2022.
• Gençtürk Hızal, G. Senem (2005). "Reklam Endüstrisinin Topografyası: Türkiye Örneği." İletişim Araştırmaları, 3(1-2): 105-131.
• Gür, Ayşen (n.d.). “Sermaye yapısında değişim ve dergiler”. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 11: 145-149.
• Hallin, Daniel C. ve Paolo Mancini (2004). Comparing media systems: Three models of media and politics. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hultén, Olof; Tjernström, Sune; Melesko, Stefan (2010). Media mergers and the defence of pluralism. Gothenburg: Nordicom.
• Hürriyet (2015). “Cine 5 kapanıyor”. Hürriyet. https://www.hurriyet.com.tr/ekonomi/cine-5-kapaniyor-40031012 Erişim tarihi 19.12.2022.
• Iosifidis, Petros (2010). Pluralism and Concentration of Media Ownership: Measurement Issues, Javnost- The Public, 17(3): 5-21.
• Iosifidis, Petros (2014). “Pluralism, media mergers and European merger control”. The Palgrave handbook of European media policy. Karen Donders, Caroline Pauwels, Jan Loisen (der.) içinde. London: Palgrave Macmillan. 461-475.
• IPI (2009). “Second massive fine in six months against media group critical of Turkish PM Erdogan raises press freedom concerns”. ipi.media https://ipi.media/second-massive-fine-in-six-months-against-media-group-critical-of-turkish-pm-erdogan-raises-press-freedom-concerns/ Erişim tarihi:19.12.2022.
• Jin, Dal Yong (2008). “Neoliberal restructuring of the global communication system: mergers and acquisitions”. Media, Culture & Society, 30(3): 357–373.
• Jung, Jaemin (2004). “Acquisitions or Joint Ventures: Foreign Market Entry Strategy of U.S. Advertising Agencies”. The Journal of Media Economics, 17(1): 35-50.
• Kadıoğlu Kaban, Zeynep (2001). “Küresel Medya Sermayesinin Hareketliliği ve Türk Medyasına Etkileri”. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basın Ekonomisi ve İşletmeciliği A.B.D.
• Kalb, Marvin, and Amy Sullivan (2000). "Media Mergers: “Bigger is Better” Isn't Necessarily Better." Harvard International Journal of Press/Politics, 5(2): 1-5.
• Kaya, Evrim vd. (2016). Kapalı Gişe: Türkiye'de Tekelleşen Film Dağıtımı [Belgesel].
• Kuyucu, Mihalis (2013). "Türkiye'de çapraz medya sahipliği: Medya ekonomisine olumsuz etkileri ve bu etkilerin önlenmesine yönelik öneriler." Selçuk İletişim, 8(1): 144-163.
• Lavenir, Catherine Bertho ve Frederic Barbier (2001). Diderot'dan İnternete Medya Tarihi. Çev., Kerem Eksen. İstanbul: Okuyan Us.
• Mattelart, Armand ve Michêle Mattelart (2003). İletişim Kuramları Tarihi. Çev., Merih Zıllıoğlu. İstanbul: İletişim.
• McChesney, Robert Waterman ve Dan Schiller (2003). The political economy of international communications: Foundations for the emerging global debate about media ownership and regulation. Geneva: United Nations Research Institute for Social Development.
• McQuail, Denis (2015). “Media performance”. The International Encyclopedia of Political Communication. Gianpietro Mazzoleni (der.) içinde. New York: Wiley.
• Martin, Gregory J. ve Josh McCrain (2018). “Yes, Sinclair Broadcast Group does cut local news, increase national news and tilt its stations rightward”. The Washington Post, https://www.washingtonpost.com/news/monkey-cage/wp/2018/04/10/yes-sinclair-broadcast-group-does-cut-local-news-increase-national-news-and-tilt-its-stations-rightward/ Erişim tarihi: 19.02.2023.
• Metin, Ömer Faruk, ve Pedro Ramaciotti Morales (2022). "Tweeting apart: Democratic backsliding, new party cleavage and changing media ownership in Turkey." Party Politics, 0(0). https://doi.org/10.1177/13540688221135019 Erişim tarihi 19.12.2022.
• Murdock, Graham (2006). “Notes from the Number One Country”. International Journal of Cultural Policy, 12(2): 209-227.
• Napoli, Philip M. ve Deborah L. Dwyer (2018). "US media policy in a time of political polarization and technological evolution." Publizistik, 63(4): 583-601.
• Noam, Eli M. (2016). Who owns the world's media?: media concentration and ownership around the world. Oxford and New York: Oxford University Press.
• NTV (2015). “Discovery Communications Türkiye’de Doğuş Yayın Grubu ile stratejik ortaklık kuracak”. NTV. https://www.ntv.com.tr/ekonomi/discovery-ve-dogustan-stratejik-ortaklik,Y5A3Xhyp3kuNrGq049JTdQ Erişim tarihi 19.12.2022.
• Öğreten, Tunca (2018). "Kadri Gürsel: Gazeteci dava insanı değildir, hak mücadelesi için gazetecilik yapmaz". Diken. https://www.diken.com.tr/kadri-gursel-gazeteci-dava-insani-degildir-hak-mucadelesi-icin-gazetecilik-yapmaz/ Erişim tarihi: 27.01.2023.
• Özdurak, Caner (2020). "Birleşme ve Devralmalar Sonrasında Türkiye Sinema Sektöründeki Oligopolistik Yapı". Nişantaşı Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1):1-17.
• Papuççiyan, Arden (2021)."Discovery'nin ortak olduğu turda BluTV'nin değerlemesi belli oldu". Webrazzi. https://webrazzi.com/2021/02/28/discovery-nin-ortak-oldugu-turda-blutv-nin-degerlemesi-belli-oldu/ Erişim tarihi 19.12.2022.
• Peltier, Stephanie (2004). "Mergers and acquisitions in the media industries: were failures really unforeseeable?". Journal of Media Economics 17(4): 261-278.
• Picard, Robert G. (2006). "Historical trends and patterns in media economics." Handbook of Media Management and Economics. Alan B. Albarran, Sylvia M. Chan-Olmsted, Michael O. Wirth (der.) içinde. New Jersey: Lawrance Erlbaum. 35-48.
• Picard, Robert G. (1998). “Delusions of grandeur: the real problems of concentration in media”. Evolving Media Markets: Effects of Economics and Policy Changes. Turku: Turku school of economics and business administration. 25-44.
• RSF MOM (2016). Media Ownership Monitor Türkiye: Kapatılan Medya.” https://turkey.mom-rsf.org/tr/bulgular/el-koyulan-medya/ Erişim tarihi 19.12.2022.
• Schiller, Herbert I.(1991). "Not yet the post‐imperialist era." Critical Studies in Media Communication, 8(1): 13-28.
• Shermann, Andrew J. (2005). Mergers and Acquisitions from A to Z (2.nd Edition), New York: Amacom.
• Söylemez, Alev (1998). Medya Ekonomisi ve Türkiye Örneği. Ankara: Haberal Eğitim Vakfı.
• Sönmez, Mustafa (2003). Filler ve Çimenler: Medya ve Finans Sektöründe Doğan/Anti-Doğan Savaşı. İstanbul: İletişim.
• Sözeri, Ceren (2014). "The political economy of the media and its impact on freedom of expression in Turkey." Turkey's Democratization Process. Carmen Rodriguez, Antonio Avalos, Hakan Yılmaz ve Ana I. Planet (der.) içinde, Oxon: Routledge. 411-424.
• Sözeri, Ceren (2009). “Türkiye’de Medya Sektöründe Uluslararası Şirket Birleşmeleri”. Doktora Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Basın Ekonomisi ve İşletmeciliği A.B.D. İstanbul.
• Sözeri, Ceren (2006). “La Presse Magazine dans les Groupes de Médias et dans les Médias Indépendants en Turquie”. Yüksek Lisans Tezi. Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Radyo-Televizyon Anabilim Dalı.
• Sözeri, Ceren ve Zeynep Güney (2011). “Demokratikleşme Programı Medya Raporları Serisi – 2: “Türkiye’de Medyanın Ekonomi Politiği: Sektör Analizi”. İstanbul: TESEV.
• TBMM (2012). “Ülkemizde Demokrasiye Müdahale Eden Tüm Darbe ve Muhtıralar ile Demokrasiyi İşlevsiz Kılan Diğer Bütün Girişim ve Süreçlerin Tüm Boyutları ile Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu Tutanakları”. https://www.tbmm.gov.tr/MeclisArastirmasiKomisyonlari/DarbeMuhtira-Tutanaklar Erişim tarihi: 27.01.2023.
• Tokyol, Gonca (2018). "Doğan Medya Grubu'nun Demirören'e satışında Ziraat Bankası kredisi de kullanıldı". T24. https://t24.com.tr/haber/dogan-medya-grubunun-demirorene-satisinda-ziraat-bankasi-kredisi-de-kullanildi,587250 Erişim tarihi: 20.12.2022.
• Tompkins, Al (2020). “Two FCC commissioners argue the $48 million fine for Sinclair is not enough”. Poynter. https://www.poynter.org/business-work/2020/two-fcc-commissioners-argue-the-48-million-fine-for-sinclair-is-not-enough/ Erişim tarihi 19.12.2022.
• Tomur, Kerem vd. (2016). “Sinema Hizmetleri Sektör Raporu”. Rekabet Kurumu. https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/sektor-raporlari/11-sinema-hizmetleri-se Erişim tarihi: 19.12.2022.
• Topuz, Hıfzı (2003). II.Mahmut’tan Holdinglere Türk Basın Tarihi. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• van Dijk, Jan (2016). Ağ Toplumu. Çev., Özlem Sakin. İstanbul: Kafka.
• Yeni Şafak (2018). “Sinemada büyük kriz: Yapımcılar sektörü protesto etmek için film tarihlerini erteledi”. Yeni Şafak. https://www.yenisafak.com/hayat/sinemada-buyuk-kriz-yapimcilar-sektoru-protesto-etmek-icin-film-tarihlerini-erteledi-3417606 Erişim tarihi: 19.12.2022.
• Yeşil, Bilge (2016). Media in New Turkey: The Origins of an Authoritarian Neoliberal State. Illinois: University of Illinois Press.
• Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’de (2010/4) Değişiklik Yapılmasına dair Tebliğ (Tebliğ No:2022/2) (R.G. Tarih: 04.04.2022 / Sayı: 31768).
• Sinema Filmlerinin Değerlendirilmesi ve Sınıflandırılmasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik (R.G. Tarih: 22.10.2019 / Sayı: 30926).
• 4054 Sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (R.G. Tarih: 13/12/1994 Sayı: 22140).
• 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun (R.G. Tarih: 3/3/2011 Sayı: 27863).
• 3984 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayınları Hakkında Kanun (R.G. Tarih: 20/4/1994 Sayı: 21911). Rekabet Kurulu Kararları
• 17.11.2011 tarih ve 11-57/1473-539 sayılı Karar (AFM-Mars Birleşmesi). https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=600a05e7-db54-4e96-8713-82d951bb16fa Erişim tarihi: 19.12.2022.
• 03.05.2018 tarih ve 18-13/248-113 sayılı Karar (Doğan Grubu’nun medya kuruluşlarının Demirören Holding tarafından satın alınması). https://www.rekabet.gov.tr/Karar?kararId=429598a7-e975-4a1b-b877-b6db57ac74ce Erişim tarihi: 19.12.2022.