Murathan Mungan's Chador as a Poetic Quest Narrative: “Everything Turns into an Insinuation”*

Yıl 2024, Cilt: 27 Sayı: 53, 50 - 81, 25.03.2024

Gülşen Can

https://doi.org/10.18691/kulturveiletisim.1384121

Öz

Nowadays, when the rules of genres for literary works have become flexible and the author’s discourse has gained importance, it has become difficult to subject works to certain genre classifications and to distinguish literary genres with clear lines. “Mutant texts”, which are combinations of genres such as novels, stories and poems, have increased in number, and the effort to define literary discourse within the framework of a certain genre has ceased to be necessary. Murathan Mungan’s work Çhador can be defined with different genres such as poetry, story, novel, narrative and prose poetry. In order to overcome the definition problem that Çhador has as a genre and to look at the work within a certain plan, it is possible to define Mungan’s work as an “imaginary narrative” with its subject, fiction, language and style and other technical features.
In this research, the Chador narrative was analyzed with the content analysis method, using linguistics and semiotics methods; the text has been tried to be explained with the titles of summary, subject and theme, narrator and point of view, narrative characters, event, time, place, language and style as explanatory elements of the narratives. At the end of the study, it was seen that all kinds of facts about the work have symbolic properties and the narrative atmosphere can only be captured with designs in the mind; it has been revealed that Chador, a poetic narrative, is a fictional world presented to the reader as a metaphor and symbol in itself. Chador is a “dense narrative” that expands and deepens with short words that are “compressed” and presented to the imaginary design-completion of its “co-utterer”. Murathan Mungan has left it in the hands of his readers to uncover each curtain of his work, in which he weaves a “cover” and which cannot be seen or discovered unless it is revealed in the mind. Literary examination of Chador, a narrative woven with images, aims to shed light on this veiled world, at least a little.

Anahtar Kelimeler

Murathan Mungan, Chador, narrative, poetry, quest, woman.

Şiirsel Bir Arayış Anlatısı Olarak Murathan Mungan'ın Çador'u: “Bir İmaya Dönüşüyor Her Şey”

Öz

Yazınsal eserler için türlere ait kuralların esnekleştiği ve eser sahibinin söyleminin önem kazandığı günümüzde, yapıtları belli tür sınıflandırmalarına tabi tutmak, yazınsal türleri kesin çizgilerle ayırmak zorlaşmıştır. Roman, hikâye, şiir gibi türlerin birleşimi konumundaki “mutant metin”ler çoğalmış, yazınsal söylemi belirli bir türe ait çerçeve ile tanımlama gayreti gereklilik olmaktan çıkmıştır. Murathan Mungan’ın Çador eseri de şiir, hikâye, roman, anlatı, mensur şiir şeklinde birbirinden farklı türlerle tanımlanabilir konumdadır. Çador’un tür olarak yaşadığı tanım sorununu aşmak, esere belli bir plan dâhilinde bakabilmek için Mungan’ın eserini konusu, kurgusu, dil ve üslubu ve diğer teknik özellikleriyle “imgesel bir anlatı” olarak tanımlamak mümkündür.
Bu araştırmada, dil bilimi ve gösterge bilimi metotlarından yararlanılarak içerik analizi yöntemi ile Çador anlatısı çözümlenmiş; anlatıların açıklayıcı unsurları olarak özet, konu ve izlek, anlatıcı ve bakış açısı, anlatı kişileri, olay, zaman, mekân, dil ve üslup başlıkları ile metin açımlanmaya çalışılmıştır. Çalışma sonunda, yapıta dair her türlü olgunun sembolik özellik taşıdığı ve ancak zihindeki tasarımlarla anlatı atmosferinin yakalanabileceği görülmüş; şiirsel bir anlatı olan Çador’un başlı başına bir metafor, bir sembol olarak okuyucunun önüne sunulmuş kurmaca bir dünya olduğu ortaya çıkmıştır. Çador, “sıkıştırılmış” ve “ortak-sözceleyen”inin imgesel tasarımına-tamamlamasına sunulmuş kısa sözlerle açılan-derinleşen “yoğun bir anlatı”dır. Murathan Mungan, içerisinde bir “örtü”yü ördüğü ve zihinde açımlanmayınca görülemeyecek-keşfedilemeyecek olan eserinin her bir perdesini aralamayı okuyucusunun ellerine bırakmış durumdadır. İmgelerle örülü bir anlatı olan Çador’un yazınsal olarak incelenmesi, bu örtülü dünyanın az da olsa aydınlatılması amacını taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Murathan Mungan, Çador, anlatı, şiir, arayış, kadın

Kaynakça

• Adugit, Yavuz (2005). “Modernizm, Postmodernizm, Marksizm”. Felsefe-logos, Sayı: 25-26, Sayfa: 383-401. (Bulut Yayınları).
• Auerbach, Erich (2019). Mimesis, Batı Edebiyatında Gerçekliğin Tasviri. Çev., H. Belen ve H. Ertürk. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Cioran, Emil Michel (2002). Varolma Eğilimi. Çev., Kenan Sarıalioğlu. İstanbul: Gendaş Kültür.
• Çetin, Nurullah (2011). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara: Öncü Kitap.
• de Man, Paul (2019). Körlük ve İçgörü. Çev., Ferit Burak Aydar, Cem Soydemir. İstanbul: Metis Yayınları.
• Erden, Aysu (2010). Kısa Öykü ve Dilbilimsel Eleştiri. (2.baskı). Ankara: Bizim Büro Yayınevi.
• Fuat, Memet (2001). Eleştiri Üstüne. İstanbul: Adam Yayınları.
• Fuat, Memet (2002). Toplum ve İnsan. İstanbul: Adam Yayınları.
• Gasset, Ortega y. (2017). İnsan ve “Herkes”. Çev., Gül Işık. İstanbul: Metis Yayınları.
• Göktürk, Akşit (2002). Sözün Ötesi. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Guiraud, Pierre (1999). Anlambilim. Çev., Berke Vardar. İstanbul: Multilingual.
• Günay, Doğan (2007). Metin Bilgisi. (3.baskı). İstanbul: Multilingual.
• Hadot, Pierre (2009). Wittgenstein ve Dilin Sınırları. Çev., Murat Erşen. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Han, Byung-Chul (2019). Zamanın Kokusu. Çev., Şeyda Öztürk. İstanbul: Metis Yayınları.
• Harvey, David (2019). Postmodernliğin Durumu, Kültürel Değişimin Kökenleri. Çev., Sungur Savran. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kahraman, Hasan Bülent (2002). Postmodernite ile Modernite Arasında Türkiye. İstanbul: Everest Yayınları.
• Kudret, Cevdet (2004). Türk Edebiyatında Hikâye ve Roman. İstanbul: Dünya Yayıncılık.
• Lass, Abraham H. (2007). Dünya Edebiyatının Şaheserleri, 100 Büyük Roman 1. Çev., Nejat Muallimoğlu. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Mungan, Murathan (2000). Mürekkep Balığı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Mungan, Murathan (2004). Çador. İstanbul: Metis Yayınları.
• Mungan, Murathan (2011). Şairin Romanı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Mungan, Murathan (2019). Çağ Geçitleri. İstanbul: Metis Yayınları.
• Narlı, Mehmet (2007). Roman Ne Anlatır. Ankara: Akçağ Yayıncılık.
• Özdemir, Emin (2002). Yazınsal Türler. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Uçan, Hilmi (2008). Dilbilim, Göstergebilim ve Edebiyat Eğitimi. Ankara: Hece Yayınları.
• Yalçın, Alemdar (2000). Cumhuriyet Dönemi Türk Romanı. Ankara: Günce Yayıncılık.
• Zweig, Stefan (2004). Kendi Hayatının Şiirini Yazanlar. Çev., Gülperi Sert. İstanbul: Kültür Yayınları.