Âşık Veysel’in Şiirlerinde Kozmik Unsurlar

Year 2023, Volume: 3 Issue: 2, 18 - 28, 29.12.2023

Zehra Bayır

https://doi.org/10.54281/kundergisi.2024.32

Abstract

İnsanlar, varoluşlarından itibaren çevrelerindeki olayların sebebi olarak gördükleri gökyüzü ve gökyüzüne ait cisimlere dair büyük bir hayranlık duymuş ve söz konusu olguları merak etmişlerdir. Çünkü gökyüzü; insanın doğasını, evreni anlamada önemli bir yere sahiptir. Edebiyat, müzik, resim gibi sanat dallarında gökyüzü ve gökyüzüne ait unsurlar sıklıkla kullanılan motifler durumundadır. Gökyüzü ve gökyüzündeki cisimler, başka bir deyişle kozmik unsurlar, şairlerin hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını da etkilemiştir. Şairler, bu kozmik unsurları ilham kaynağı olarak görmüşlerdir. Kozmik âlem, Âşık Veysel’in şiirlerine bir kaynak teşkil eder. Kör olmadan önce gördüğü dünyanın kör olduktan sonra hapsolduğu karanlığında, kozmik unsurları; hayal gücünün yardımıyla kendi iç dünyasında şekillendirerek şiirlerine yansıtmıştır. Âşık Veysel’in şiirlerinde bir sembol olarak yer alan kozmik unsurlar, dünyanın güzelliği ve tabiatın büyüsünü anlamaya yönelik bir derinlik katmaktadır.Bu çalışmada Âşık Veysel’in şiirlerinde geçen kozmik unsurları incelemek için Dostlar Beni Hatırlasınadlı eserinden yararlanılmıştır. Âşık Veysel’in şiirlerindeki kozmik âleme dair unsurlar; gökyüzü, güneş ve yıldızlar, ay, karanlık (gece)-aydınlık (gündüz) başlıkları altında ele alınarak hermeneutik (yorum/anlam bilim) açıdan değerlendirilmiştir. Âşık Veysel, kozmik unsurları; doğa, evren ve insan arasındaki ilişkiyi anlatmak, evren ile insanın iç dünyası arasında derin bir ilişki kurmak, duygu ve anlam katmanı oluşturmak amacıyla kullanmakta kozmik unsurlar vasıtasıyla derin anlamlar ve imgeler yaratarak bunları insan duygularıyla çevrelemektedir. Bu yolla kozmik unsurlar onun şiirinde, insanın evrende var olma çabası ve anlam arayışını ifade eden semboller haline gelmektedir.

Keywords

Âşık Veysel, şiir, kozmik unsurlar

Cosmic Elements in Âşık Veysel’s Poems

Abstract

Since the beginning of their existence, humans have been fascinated and curious about the sky and celestial objects, which they see as the cause of the events around them. Because the sky has an important place in understanding human nature and the universe. The sky and its elements are frequently used motifs in art branches such as literature, music and painting. The sky and celestial bodies, in other words, cosmic elements, also influenced the imagination and creativity of poets. Poets saw these cosmic elements as a source of inspiration. The cosmic world is a source for Âşık Veysel's poems. In the darkness of the world he saw before he became blind, in the darkness he was imprisoned in after he became blind, he reflected the cosmic elements in his poems by shaping them in his inner world with the help of his imagination.
Cosmic elements, which appear as symbols in Âşık Veysel's poems, add depth to the understanding of the beauty of the world and the magic of nature. In this study, Dostlar Beni Hatırlasınwas used to analyze the cosmic elements in Âşık Veysel’s poems. The elements of the cosmic world in Âşık Veysel's poems are analyzed under the headings of sky, sun and stars, moon, darkness (night) and light (day) and evaluated from a hermeneutic perspective. Âşık Veysel uses cosmic elements to explain the relationship between nature, the universe and human beings, to establish a deep relationship between the universe and the inner world of human beings, and to create layers of emotion and meaning. He creates deep meanings and images through cosmic elements and surrounds them with human emotions. In this way, cosmic elements become symbols in his poetry that express man’s struggle to exist in the universe and his search for meaning.

Keywords

Âşık Veysel, poem, cosmic elements

References

• Acun, Fatma. “Millî Mücadele Dönemi türküleri üzerine örnek bir çalışma”. Folklor/Edebiyat. 22 (87), (Ağustos 2016): 85-114.
• Kalafat, Yaşar. Kuzey Azerbaycan – Doğu Anadolu ve Kuzey Irak’da Eski Türk Dinî İzleri- Dinî Folklorik Tabakalaşma. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1998.
• Kaya, Doğan. Ansiklopedik Türk Halk Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. Ankara: Akçağ, 2010.
• Oğuzcan, Ümit Yaşar. Âşık Veysel, Dostlar Beni Hatırlasın. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 1973.
• Öge, S. “Arabesk kader algısı-Orhan Gencebay örneği”. Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. 41, (Temmuz 2014): 48-76.
• Ögel, Bahaeddin. Türk Mitolojisi II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 2006.
• Şimşek, Esma. “Âşık Veysel’in âşıklık geleneği içerisindeki yeri üzerine bir değerlendirme”. Akra Kültür Sanat ve Edebiyat Dergisi. 9, (Nisan 2016): 117-26.
• Türk Dil Kurumu. (ty.). TDK Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü “kozmik kelimesi”. 20.06.2023’te ulaşılmıştır.
• Topakkaya, Arslan. “Felsefî hermeneutik”. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi. 4, (Aralık 2007): 75-92.
• Uslu, Mustafa. Ansiklopedik Türk Dili ve Edebiyatı Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Yağmur Yayınları, 2007.