An Evaluation on Erdnîgarîya Kurdistanê-1 Agirî

Year 2025, Issue: 12, 180 - 185, 30.04.2025

Bilal Kağa

Abstract

The evaluation of scientific materials clearly demonstrates its importance in the context of scientific research methods, particularly in areas such as geography. Sciences such as geography, that obtain information from natural and social sources, have specific research methods. These methods not only provide regular and accurate scientific products, but also help to advance science and increase understanding. The purpose of this work is to evaluate the book entitled Geography of Kurdistan-1 Agri by Abdurrahman Önen, which has been prepared academically and in accordance with the standards of scientific and geographical research. Although there are some deficiencies and mistakes in the book in terms of method and content, its importance increases due to the lack of geography studies in the Kurdish language. This book provides an important resource not only for Kurdish readers, but also for scientists working on the geography of the region. At the same time, this work shows that the Kurdish language can be a scientific and research tool and this increases its importance by scientific culture. In short, the evaluation of this book has been not only to evaluate its content and methods, but also to demonstrate the importance of scientific research in the Kurdish language. This work, at the same time, shows that more sciences such as geography should be worked on and modern research should be developed, particularly in the Kurdish language, so that science can unite with local culture and provide development on both sides.

Keywords

Geography , Geography of Kurdistan , Abdurrahman Onen , Agri

Nirxandinek Li Ser Erdnîgarîya Kurdistanê-1 Agirî

Abstract

Bilimsel materyallerin, bilimsel araştırmalar ışığında değerlendirilmesinin önemi, coğrafya bilimi açısından da açıktır. Coğrafya gibi bilgi kaynağını doğa ve toplumdan elde eden bir bilim için kendine ait araştırma yöntemleri mevcuttur. Bu yöntemler sadece intizamlı ve doğrucu bilimsel kaynaklar için değil, aynı zamanda bilim ve bilinç süreçlerinin ilerletilmesi adına da kullanılır. Bu çalışmanın amacı Abdurrahman Önen’in bilimsel bir üslup, bilimsel ve coğrafi araştırma yöntemleri göz ardı edilmeden yazılmış olan Kürdistan Coğrfyası-1 Ağrı adlı eserinin değerlendirilmesidir. Bu eser içerik ve yöntem olarak yanlışlar ve eksiklikler barındırsa da kürtçe dilinde coğrafya çalışmalarının azlığı nedeniyle önemi artmaktadır. Bu eser sadece Kürtçe okurlar için değil, aynı zamanda belirtilen bölgenin coğrafyası üzerine çalışma yürüten araştırmacılar için de önemli bir kaynak niteliğindedir. Aynı zamanda bu eser kürtçe’nin bilim ve araştırma aygıtı olabileceğini göstermekte olup, bu da dilin araştırma kültürü açısından önemini arttırmaktadır. Özcesi, bu eserin değerlendirilmesinde amaç sadece içerik ve yöntem üzerinde bir değerlendirme olmayıp, aynı zamanda kürtçe araştırmalarının önemini de vurgulamaktır. Bu çalışma aynı zamanda bilimin bölge kültürü ile birlikte ilerlemesini elde etmek adına; özellikle kürtçe dilinde coğrafya araştırmalarını öne çıkarmak, teşvik etmek, modern araştırma yöntemlerini ilerletmektir.

Keywords

Coğrafya , Kürdistan Coğrafyası , Abdurrahman Önen , Ağrı

Thanks

Ji destpêka vê xebatê heta niha ji bo rê nîşandan, fikrdayîn û piştgirîyê spasî ji bo şêwirmendê min Dr. Şehmus Kurt. Spasiyekî ji milkê dil jî ji bo hevsera min Dîlan Daş Kağa ku motîvasyona min ya xebatên Kurdolojiyê her xwirt dike.

Nirxandinek Li Ser Erdnîgarîya Kurdistanê-1 Agirî

Abstract

Nirxandina materyalên zanistî di çarçoveya rêbazên lêkolînên zanistî de, bi taybetî di warên wekî erdnîgarîyê (geography) de, giringiya xwe bi awayekî zelal nîşan dide. Zanistên wekî erdnîgarîyê, ku agahiyên xwe ji çavkaniyên xwezayî û civakî bidest dixin, xwedî rêbazên lêkolînê yên taybet in. Ev rêbaz ne tenê ji bo berhemên zanistî birêkûpêk û rastbinî peyda dikin, lê di heman demê de ji bo pêşvebirina zanistê û zêdekirina têgihiştinê jî alîkar in. Armanca vê xebatê, nirxandina berhema bi navê Erdnîgarîya Kurdistanê-1 Agirî ya Abdrurrahman Önen e, ku bi şêwazeke akademîk û li gorî standardên lêkolînên zanistî û erdnîgarîyê hatiye amadekirin. Herçend di vê berhemê de hin kêmanî û xeletî ji aliyê rêbazî û naverokî ve hebin jî, ji ber kêmbûna lêkolînên erdnîgarîyê yên bi zimanê kurdî giringiya wê zêdetir dibe. Ev berhem, ne tenê ji bo xwendevanên kurd, lê ji bo zanyarên ku li ser erdnîgarîya herêmê dixebitin jî, çavkaniyeke giring pêşkêş dike. Di heman demê de, ev berhem nîşan dide ku zimanê kurdî dikare bibe amûrekî zanistî û lêkolînî û ev yek jî giringiya wê ji hêla çanda zanistî ve zêde dike. Bi kurtasî, nirxandina vê berhemê, ne tenê ji bo nirxandina naverok û rêbazên wê, lê ji bo nîşandana giringiya lêkolînên zanistî yên bi zimanê kurdî jî bûye. Ev xebat, di heman demê de, nîşan dide ku divê li ser zanistên wekî erdnîgarîyê bêtir bê xebitîn û lêkolînên nûjen bên pêşve xistin, bi taybetî bi zimanê kurdî, da ku zanist li gel çanda herêmî re bibe yek û pêşve çûna herdu aliyan peyda bike.

Keywords

Erdnîgarî , Erdnîgariya Kurdistanê , Abdurrahman Onen , Agirî

References

• Önen, A. (2008) Ferhenga Erdnîgariyê Kurdî Tirkî Frensî Almanî Îngilizî, Weşanxaneya Dozê: Stenbol.
• Önen, A. (2020). Erdnîgariya Kurdistanê-1 Agirî, Weşanxaneya İBV: Stenbol.
• Önen, A. (2021). Erdnîgariya Kurdistanê-2 Wan, Weşanxaneya İBV: Stenbol.
• Yıldırım, C. (1996). Bilim Felsefesi (5. Basım). Remzi Kitapevi: İstanbul.
• Uzun A, (Erişim Tarihi 4 Ağustos 2023). Dr. Ali Uzun Ders Notları, Link:
• https://avys.omu.edu.tr/storage/app/public/serkan.gurgoze/64129/Co%C4%9Frafya%20Ara%C5%9Ft%C4%B1rma%20Y%C3%B6ntemleri.pdf