Abstract
Sunulan çalışmada, düve ve ineklerde doğum anında belirlenen vücut kondisyon skorunun (VKS) postpartum dönemdeki değişiminin puerperal döneme ait fizyolojik ve metabolik bulgular çerçevesinde fertilite parametrelerine etkisinin değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Doğum anı VKS değerleri belirlenen Holstein ırkı düve (n=20) ve ineklerin (n=20) postpartum 15, 25, 35, 45 ve 55. günlerdeki VKS değerleri, serum esterleşmemiş yağ asitleri (NEFA) ve β-hidroksibütirik asit (β-HBA) düzeyleri değerlendirildi. Anılan günlerde kornu uteri çapları, folikül sayıları, en büyük folikül çapı ve korpus luteum varlığı ultrasonografik olarak belirlendi. Postpartum 25. gün ve tohumlama zamanında uterus mikoorganizma yükü belirlendi. Tüm düve ve ineklerin bazı fertilite parametreleri değerlendirildi. İneklerde, doğum anı ile postpartum muayene günlerinde elde edilen ortalama VKS değerlerinin düvelere göre daha yüksek olduğu saptandı. Postpartum süreçte serum NEFA ve β-HBA düzeylerinin düvelerde ineklerden daha yüksek olduğu belirlendi. Düvelerde ineklere göre doğum tohumlama aralığı ve doğum-gebe kalma aralığı daha uzun, tohumlama indeksi ise daha yüksek olarak belirlendi. Sonuç olarak; postpartum süreçte düvelerde düşük VKS değerleri ile yüksek NEFA ve β-HBA düzeylerinin yansıttığı bu negatif metabolik tablonun ineklere göre düvelerde fertiliteyi daha olumsuz etkilediği ve bir sürüde beslenme yönetiminin kalitatif olarak VKS ile, kantitatif olarak da NEFA ve β-HBA ölçümüyle izlenebileceği kanısı oluştu.