BURSALI BİR SANATÇI: OYMACI FAHRÎ ÇELEBİ

Year 2020, Volume: 1 Issue: 2, 54 - 69, 01.07.2020

Neslihan Duran

Abstract

Bursalı Fahrî Çelebi, kâğıt oymacılığında (katı’) yetişmiş en büyük Türk sanatkârlarından biri olarak kabul edilir. “Fahreddin Burusevî” imzası bulunan bir eserinden Bursalı ve isminin Fahreddin olduğu, yine “Fahrî bin Veliyyu’l-Burusevî” imzası bulunan bir eserinden ise babasının adının Velî olduğu anlaşılmaktadır. Eserlerinde genellikle Fahrî mahlasını kullanmıştır. XVI. yüzyılın ikinci yarısında yetişmiştir. Kaynaklarda doğum yılına dair bir kayıta rastlamadığımız Fahrî’nin Kemalzâde’den ilim tahsil ettikten sonra oymacılığa başladığını biliyoruz. Bugüne kadar ondan bahseden müelliflerin tamamı onun yüksek sanatından ve kendisinden övgüyle söz etmişlerdir. Sanatında, Heratlı Abdullah’ın katı’larıyla karşılaştırıldığında, emsalsiz bir sanatçı olduğu, bahçeler, çiçekler oymakta da çok mahir olduğu görülür. Fahrî Çelebi katı’ sanatını oldukça ileriye taşımış ve yaptığı eserler “Fahrî oyması” denilerek anılmıştır.

Fahrî’nin en önemli eseri, baştan sona kadar renkli kâğıtlar ve ta’lik yazı ile oyarak meydana getirdiği Sa’dî-yi Şirâzî’ye ait Gülistan’dır. Bu nadide eser günümüze ulaşmamıştır. Birçok eserinin ise farklı kütüphane, müze ve özel koleksiyonların bünyesinde bulunduğunu biliyoruz.

Keywords

Bursa, Fahrî Çelebi, Katı', Gülistan, Kemalzâde

References

• Çağman, F. (2002). Katı’, TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 25, ss. 32-35). Ankara: TDV İslam Ansiklopedisi.
• Çığ, K. (1958). Türk Oymacıları ve Eserleri. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Türk ve İslam Sanatları Tarihi Enstitüsü Yıllık Araştırmalar Dergisi, S.II, 163.
• Demiriz, Y. (2005). Osmanlı Kitap Sanatında Doğal Çiçekler. İstanbul: Yorum Sanat Yay.
• Derman, M. U. (2019). Ömrümün Bereketi: 2. İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı
• Donuk, S. (2016). Türk Edebiyatında Vefeyâtnâme ve İsmail Beliğ’in Güldete-i Riyâz-ı İrfân’ı. Ankara: Gece Kitaplığı, Bizim Büro Matbaa.
• Gelibolulu Mustafa Ali. (2012). Hattatların ve Kitap Sanatçılarının Destanları (Menâkıb-ı Hünevveran). (Haz. M. Cumbur). İstanbul: Büyüyen Ay Yay.
• Karatay, H. (2008). Hattat Divân Şairleri. Ankara: Akçağ Yay.
• Kepecioğlu, K. (2009). Fahrî Çelebi, Bursa Kütüğü içinde (Cilt II, ss. 85-86). Bursa: Bursa Kültür A. Ş. Yay.
• Mesara, G. (1998). Türk Sanatında İnce Kağıt Oymacılığı (Katı’). (2. Basım). Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
• Özkeçeci, İ. ve Özkeçeci Ş. B. (2007). Türk Sanatında Tezhip. İstanbul: İlhan Özkeçeci Yay.
• Özsayıner, Z. C. (1994). Mevlevî Hattatlar. Antik Decor Dergisi, (23), 126-129.
• Portakal, R. (2008). Şevket Rado Hat ve Kitap Koleksiyonu I. İstanbul: Bilnet Matbaacılık ve Reklamcılık A. Ş.
• Rado, Ş. (1984). Türk Hattatları. İstanbul: Tifdruk Matbaacılık Sanayi A. Ş.
• Serin, M. (1995). Fahrî. TDV İslam Ansiklopedisi içinde (Cilt 12, ss. 95-96). İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi.
• Tahir, M. (1918). Bursalı Oymacı Fahrî. Osmanlı Ressamlar Cemiyeti Gazetesi. 2(18), 351-352.
• Türkoğlu, M. N. (2011). Türk Katı’ Sanatı ve Sanatçılarından Örnekler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü El Sanatları Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
• Uzluk Ş. (1957). Mevlevilikte Resim ve Resimde Mevleviler. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yay. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• British Museum Web: (https://www.bmimages.com/preview.asp?image=00032858001) (Erişim: 14 Nisan 2020)
• RISD Museum Web: (https://risdmuseum.org/art-design/collection/papercut-poetry-album-17493?return=%2Fart-design%2Fcollection%3Fsearch_api_fulltext%3Dfahri%2Bof%2BBursa%26field_type%3DAll%26op%3D) (Erişim: 14 Nisan 2020) (https://risdmuseum.org/art-design/collection/papercut-poetry-album-17489?return=%2Fart-design%2Fcollection%3Fsearch_api_fulltext%3Dfahri%2Bof%2BBursa%26field_type%3DAll%26op%3D) (Erişim: 14 Nisan 2020)
• https://risdmuseum.org/art-design/collection/papercut-poetry-album-17500?return=%2Fart-design%2Fcollection%3Fsearch_api_fulltext%3Dfahri%2Bof%2BBursa%26field_type%3DAll%26op%3D (Erişim: 14 Nisan 2020)
• (https://risdmuseum.org/art-design/collection/papercut-poetry-album-17490?return=%2Fart-design%2Fcollection%3Fsearch_api_fulltext%3Dfahri%2Bof%2BBursa%26field_type%3DAll%26op%3D) (Erişim: 14 Nisan 2020)
• Rosebery Web: (https://auctions.roseberys.co.uk/m/lot-details/index/catalog/481/lot/143696) (Erişim: 14 Nisan 2020)
• Sotheby’s Lot Search Web: (http://www.sothebys.com/en/auctions/ecatalogue/lot.57.html/2010/arts-of-the-islamic-world-l10223) (Erişim: 14 Nisan 2020)
• (https://www.lotsearch.de/lot/a-rare-quatrain-in-decoupage-calligraphy-signed-by-fahri-of-bursa-21203786) (Erişim: 14 Nisan 2020)
• Kent Antiques Limited Web: (https://www.www.kentantiques.com/art/calligraphy.php) (Erişim: 14 Nisan 2020)