Kuvvetler Ayrılığı: Bir İndirgeme ve Dönüşüm

Yıl 2011, Sayı: 64, 135 - 159, 01.09.2011

İrfan Çelik

Öz

Siyasal iktidarın oluşumu ve kullanımına ilişkin temel kuralların anayasal olarak belirlenmesi ve siyasal iktidarın belirli sınırlar içine alınması fikirleri oldukça eskidir. Anayasacılık, Roma ve Antik Yunan’dan Rönesans ve Reform çağı Avrupası’na ve oradan günümüze, anlam ve bağlam değişikliğine uğrayarak bugüne gelen ve modern çağda da demokratik siyasal sistemle birleşik olarak kullanılan bir siyasal gelenektir(Lane 1996:19). Günümüzde de siyasal iktidarın, sivil, siyasal ve ekonomik hakları kapsayan bir insan hakları setiyle sınırlanması ve kuvvetler ayrılığı ilkesi anayasacılığın özünü oluşturmaktadır. Bunlardan ilki devleti sivil toplum karşısında sınırlayan dışsal prensiptir. İkincisi ise içsel prensip olup, hiçbir kişi veya organın devlet güçlerine tek hâkim olmamasıdır (Lane 1996:25). Ancak kuvvetler ayrılığı 20. Yüzyıl’ın başlarına kadar Avrupa’da anayasa hukukunun en temel konusunu oluşturmakta iken bugün aynı canlılıkla tartışılmamakta; buna karşılık, demokratik kurumlaşmanın zayıf olduğu ülkeler için temel bir tartışma konusu olma niteliğini korumaktadır

Kaynakça

• Anderson, Ann Stuart, 1986, “A 1787 Perspective on Separation of Powers,” Separation of Powers: Does it still work?, (Ed.) Robert A.Goldwin and Art Kaufman, Washington: Ame- rican Enterprise Institute for Public Policy Resarch.
• Aristoteles, 2002, Politika, (Çev.) Mete Tuncay, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Arnhart, Larry, 2004, Siyasî Düşünce Tarihi, (Çev.) Ahmet Kemal Bayram, Ankara: Adres Yayınları.
• Aron, Raymond, 1986, Sosyolojik Düşüncenin Evreleri, (Çev.) Korkmaz Alemdar, Ankara: Tür- kiye İş Bankası Yayınları.
• Barry, Norman, 2004, Modern Siyaset Teorisi, (Çev.) Mustafa Erdoğan ve Yusuf Şahin, An- kara: Liberte Yayınları.
• Bary, Brian, 2003, “Is Democracy Special?”, Philosophy and Democracy: An Antology, (Ed.) Thomas Christiano, Oxford: Oxford University Press.
• Blaug, Ricardo ve Schwarzmantel, John 2000, Democracy:A Reader, (Ed.) Ricardo Blaug ve John Schwarzmantel, Columbia University Press.
• Dahl, Robert, 1993, Demokrasi ve Eleştirileri, (Çev.) Levent Köker, Ankara: Yetkin Basımevi.
• Elster, John, 1993, “Majority Rule and İndividual Right”, On Human Rights, (Ed.) Stephen Shute ve Susan Hurley, New York: The Oxford Amnesty Lectures, s. 176-216.
• Erdoğan, Mustafa, 2001, Anayasal Demokrasi, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Gramsci, Antonio, 1999, Selection From Prison Notebooks, London: Elecbook.
• Habermas, Jürgen, 2005, “Demokratik Anayasal Devlette Tanınma Savaşımı”, Çokkültürcü- lük, (Çev.) M. H. Doğan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Habermas, Jürgen, 2004, “Öteki” Olmak, “Öteki”yle Yaşamak, (Çev.) İlknur Aka, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Hayek, Friedrich A., 1997, Hukuk, Yasama ve Özgürlük: Özgür Bir Toplumun Siyasî Düzeni, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Hayek, Friedrich A., 1999, “Liberal Bir Devletin Anayasası”, Sosyal ve Siyasal Teori: Seçme Yazılar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Held, David, 1996, Models of Democracy, Stanford University Press.
• Heywood, Andrew, 2006, Siyaset, (Çev.) Bekir Berat Özipek ve diğerleri, Ankara: Liberte Yayınları.
• Heywood, Andrew, 1999, “Demokrasi”, Sosyal ve Siyasal Teori: Seçme Yazılar, Ankara: Siya- sal Kitabevi.
• Hobbes, Thomas, 2004, Leviathan, (Çev.) Semih Lim, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Holden, Bary, 2007, Liberal Demokrasiyi Anlamak, (Çev.) Hüseyin Bal, Ankara: Liberte Yayınları.
• Horkheimer, Max, 1986, Akıl Tutulması, (Çev.) Orhan Koçak, İstanbul: Metis Yayınları.
• Lane, Jan-Erik, 1996, Constitutions and Political Theory, Manchester University Press.
• Lijphart, Arend, 2006, Demokrasi Motifleri,(Çev) Güneş Ayas, Utku Umut Bulsun, İstanbul: Salyangoz Yayınları.
• Locke, John, 2004, Hükümet Üzerine İkinci İnceleme, (Çev.) Fahri Bakırcı, Ankara: Babil Ya- yıncılık.
• McGann, A. J., 2004, “The Tyranny of Supermajority-How Majority Rule Protects Minori- ties”, Journal of Theoretical Politics, 16(1), s. 53-77.
• Mill, John Stuart, 2001, Representative Government, Ontario: Batoche Books Kitchener.
• Montesquieu, 2004, Kanunların Ruhu Üzerine, (Çev.) Fehmi Baldaş, İstanbul: Seç Yayın Dağıtım.
• Pettit, Philip, 1998, Cumhuriyetçilik, (Çev.) Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Platon, 1998, Yasalar, Cilt 1, (Çev.) Candan Şentuna ve Saffet Babür, İstanbul: Kabalcı Ya- yınevi.
• Platon, 2002, Devlet, (Çev.) Hüseyin Demirhan, İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Rawls, John, 2007, Siyasal Liberalizm, (Çev.) Mehmet Fevzi Bilgin, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Rousseau, Jean Jacques, 1987, Toplum Sözleşmesi, (Çev.) Vedat Günyol, İstanbul: Adam Yayınları.
• Schmidt, Manfred G., 2002, Demokrasi Kuramlarına Giriş, (Çev.) M. Emin Köktaş, Ankara: Vadi Yayınları.
• Schmitt, Carl, 2006, Parlamenter Demokrasinin Krizi, (Çev.) Emre Zeybekoğlu, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Schmitter, Philippe C. ve Karl, Terry Lyn, 1999, “Demokrasi Nedir, Ne Değildir”, Sosyal ve Siyasal Teori: Seçme Yazılar, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Turhan, Mehmet, 1989, Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası, Diyarbakır: Dicle Üniversi- tesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Ünsal, Artun, 1980, Siyaset ve Anayasa Mahkemesi, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları.
• Zakaria, Fareed, 1999, “İlliberal Demokrasinin Yükselişi”, Siyasal ve Sosyal Teori: Seçme Ya- zılar, Ankara: Siyasal Kitabevi.