The Role of International Education in Turkish Foreign Policy as a Soft Power Element

Yıl 2023, Sayı: 111, 121 - 150, 25.09.2023

Birol Akgün , Metin Çelik

https://doi.org/10.36484/liberal.1335556

Öz

International education causes deep-rooted and long lasting effects on societies, as well as leads to sympathetic relations and interaction among societies; and that makes international education a valuable foreign policy tool. In her active foreign policy practices in the 1950s, 1990s and 2010s, Türkiye used international education as an element of soft power to influence international public opinion and
keep it adherent to her, get internationalised, and expand her sphere of influence in the surrounding geography. Türkiye’s foreign policy and international education strategy have been carried out in parallel with each other. International education has been one of the high priority items in Turkish foreign policy agenda in the 1950s indexed to Western bloc policies; in the 1990s with a particular focus on
cultural diplomacy; and in the 2010s in addition to her focus on cultural diplomacy along with the policies of combating terrorism and radicalisation; of becoming a globally influential regional power; of normalising unstable geographies; of providing support for multilateral and multilayered foreign Policy; and of deepening cooperation in the Turkic world.

Anahtar Kelimeler

Turkish Foreign Policy, International Education, Soft Power, Cultural Diplomacy

Etkili Bir Yumuşak Güç Unsuru Olarak Uluslararası Eğitimin Türk Dış Politikasındaki Yeri

Öz

Uluslararası eğitimin toplumlar üzerinde köklü ve kalıcı etkilere neden olması, toplumlar arasında sempatik ilişkiler kurulmasına ve etkileşime yol açması onu kullanışlı bir dış politika aracı yapmaktadır. Türkiye de 1950’li, 1990’lı ve 2010’lu yıllardaki aktif dış politika uygulamalarında uluslararası kamuoyunu etkilemek, kendisine müzahir kılmak, uluslararasılaşmak, çevre coğrafyasında nüfuz alanını genişletmek
amacıyla uluslararası eğitimi kamu/kültür/eğitim diplomasisi şeklinde bir yumuşak güç unsuru olarak kullanmıştır. Türkiye’nin dış politikası ve uluslararası eğitim stratejisi paralellik göstermiş, 1950’lerde Batı bloğu politikalarına endeksli, 1990’larda kültürel diplomasi ağırlıklı, 2010’larda ise kültürel diplomasiyle birlikte terör ve radikalleşmeyle mücadele, küresel etkili bölgesel güç olma, istikrarsız coğrafyaları
normalleştirme, çok taraflı ve çok katmanlı dış politikasına destek sunma, Türk dünyasında işbirliğini derinleştirme politikalarında uluslararası eğitim Türk dış politikasının en önemli gündemlerinden birisi olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Türk Dış Politikası, Uluslararası Eğitim, Yumuşak Güç, Kültürel Diplomasi

Kaynakça

• Akgün, B. (2022). Ulus devletlerin yükselişi eğitimde uluslararasılaşmayı nasıl etkiledi?. Birol Akgün ve Metin Çelik (Ed.). 50 soruda eğitimin uluslararasılaşması ve Türkiye içinde (s. 31-38). Ankara: Altınbaş Üniversitesi.
• Akgün, B. ve Çelik, M. (2022). Türkiye Maarif Vakfı: FETÖ ile eğitim yoluyla yurtdışında mücadele. Burhanettin Duran ve Cem Duran Uzun (Ed.). 15 Temmuz sonrası Türkiye: Siyaset, hukuk, dış politika, güvenlik içinde (s. 311-344). Ankara: SETA.
• Argun, S. (2022). Diyanet İşleri Başkanlığı ve Türkiye Diyanet Vakfı’nın yurtdışı eğitim hizmetlerinin amaçları ve kapsamı nelerdir?. Birol Akgün ve Metin Çelik (Ed.). 50 soruda eğitimin uluslararasılaşması ve Türkiye içinde (s. 245-252). Ankara: Altınbaş Üniversitesi.
• Atabaş, A. (2022). Türkiye Bursları Programının Türk üniversitelerinin uluslararasılaşmasına etkileri nelerdir?. Birol Akgün ve Metin Çelik (Ed.). 50 soruda eğitimin uluslararasılaşması ve Türkiye içinde (s. 308-318). Ankara: Altınbaş Üniversitesi.
• Bağcı, H. (2001). Türk dış politikasında 1950’li yıllar. 2. Baskı. Ankara: Metu Press.
• Brogi, A., Scott,-Smith, G. and Snyder, D. (Eds.) (2019). The legacy of J. William Fullbright: Policy, power and ideology. University press of Kentucky.
• Çelik, M. (2021). International schools in the context of cultural diplomacy: Actors and new approaches. Birol Akgü n ve Yusuf Alpaydın (Eds.), Education policies in the 21st century: Comparative perspectives içinde (s. 161-190), Singapore: Palgrave Macmillan.
• Çelik, M. (2022). Türkiye’nin güvenlik kurumlarında yabancı personele verilen eğitimlerin uluslararasılaşmaya etkileri nelerdir?. Birol Akgün ve Metin Çelik (Ed.). 50 soruda eğitimin uluslararasılaşması ve Türkiye içinde (s. 195-200). Ankara: Altınbaş Üniversitesi.
• Çelik, M. (2023). Flexibility and advantages of Turkish Maarif Foundation in global education market due to its hybrid structure. Adam Academy Journal of Social Science, 13, 1, 127-150.
• Demiral, M. ve Kar, M. (2022). Uluslararası eğitimin ekonomik boyutları nelerdir?. Birol Akgün ve Metin Çelik (Ed.). 50 soruda eğitimin uluslararasılaşması ve Türkiye içinde (s. 102-113). Ankara: Altınbaş Üniversitesi.
• Dewey, J. (1939). Türkiye maarifi hakkında rapor. İstanbul: Devlet Basımevi. https://acikerisim.tbmm.gov.tr/xmlui/bitstream/handle/11543/928/197000571.pdf?sequence=1&isAllowed=y (11.06.2023)
• Dışişleri Bakanlığı (2022). Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı 2021 yılı idare faaliyet raporu. https://www.mfa.gov.tr/data/BAKANLIK/2021-idare-Faaliyet-Raporu.pdf (10.07.2023)
• Diplomasi Akademisi (2023). Uluslararası genç diplomatlar eğitim programı. http://diab.mfa.gov.tr/uluslararasi-genc-diplomatlar.tr.mfa (10.07.2023)
• Emniyet Genel Müdürlüğü (2023). 2022 faaliyet raporu. https://www.egm.gov.tr/kurumlar/egm.gov.tr/IcSite/strateji/2022-EGM-Idare-Faaliyet-Raporu-.pdf (13.07.2023)
• Erken, A. (2021). Amerika ve modern Türkiye’nin oluşumu. (Çev. Ebru Kılıç). İstanbul: VakıfBank Kültür.
• Fırat, M. ve Kürkçüoğlu, Ö. (2002). Arap devletleriyle ilişkiler. Baskın Oran (Ed.). Türk dış politikası: Kurtuluş Savaşı’ndan bugüne olgular, belgeler, yorumlar, Cilt I 1919-1980 içinde (s. 615-634). 5. Baskı. İstanbul: İletişim.
• Gündüz, M (2015). Osmanlı eğitim mirası: Klasik ve modern dönem üzerine makaleler. İstanbul: Doğu Batı. Hale, W. (2013). Turkish foreign policy: Since 1774. 3rd edition. London: Routledge.
• Henze, P.B. (1992). Turkey: Toward the twenty-first century. California: RAND. https://www.rand.org/content/dam/rand/pubs/notes/2009/N3558.pdf (10.04.2023)
• Haniff, G.M. (1981). Education as a strategy in foreign policy of the United States. Journal of the Minnesota Academy of Science, 47, 2, 24-26.
• İnan, K. (1993). Dış politika. İstanbul: Ötüken.
• İpşirli, M. (2021). Osmanlı ilmiyesi. İstanbul: Kronik.
• Karpat, K.H. (2012). Türk dış politikası tarihi. İstanbul: Timaş.
• Kodaman, B. (1991). Aşiret mekteb-i hümâyun. TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/asiret-mekteb-i-humayunu (16.06.2023)
• Köse, M.Z. (2019). Mekteb-i Osmanî. TDV İslâm Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/mekteb-i-osmani (17.06.2023)
• Lesser, I. ve Fuller, G. (1993). Turkey’s New Geopolitics: From the Balkans to Western China. New York: Routledge.
• Mango, A. (1993). The Turkish model. Middle Eastern Studies, 29, No 4, 726-757.
• Mardin, Ş. (2002). Yeni Osmanlı düşüncesinin doğuşu. (Çev. İrfan Erdoğan). 3. baskı. İstanbul: İletişim.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2009). 2010 yılı bütçe raporu. Aralık 2009. Ankara: MEB.
• Millî Savunma Bakanlığı (2022). MSB 2021 yılı faaliyet raporu. https://www.msb.gov.tr/Content/Upload/Docs/2021.pdf (11.07.2023)
• Notable Fullbrighters: Head of State/Government (2023). https://eca.state.gov/fulbright/fulbright-alumni/notable-fulbrighters/heads-stategovernment (16.07.2023)
• Nye, J. J. (2003). Amerikan gücünün paradoksu. (Çev. R. İnan Aydın). Elips Yayıncılık.
• OECD (2021). Education at a glance 2021. https://www.oecd-ilibrary.org/sites/b35a14e5-en/index.html?itemId=/content/publication/b35a14e5-en (24.07.2023)
• OECD (2022). Education at a glance 2022. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/3197152b-en.pdf?expires=1692762156&id=id&accname=guest&checksum=15A7F371F1CE6D192E2E7FEC5943DF64 (24.07.2023)
• Polis Akademisi (2023). Uluslararası ilişkiler. https://www.pa.edu.tr/uluslararasi-iliskiler.html (14.07.2023)
• RG [Resmî Gazete]. (7460, 18 Mart 1950). Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti arasında 27 Şubat 1946 tarihinde Kahire’de imza edilen Anlaşma gereğince temin edilen paraların kullanılmasına dair Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri hükûmeti arasında Anlaşma. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/7460.pdf (14.07.2023)
• RG (7787, 17 Nisan 1951). “12709 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı”, https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/7787.pdf (26.06.2023)
• RG (9947, 5 Temmuz 1958). Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Teşkilat kanunu. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/9947.pdf (14.07.2023)
• RG (18196, 19 Ekim 1983). Türkiye’de öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilere ilişkin kanun. 22-24. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/18196.pdf (12.06.2023)
• RG (21729, 15 Ekim 1993). Uluslararası Hoca Ahmet Yesevi Türk-Kazak Üniversitesi işbirliği sözleşmesi. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/21729.pdf (24.06.2023)
• RG (22675, 23 Haziran 1995). Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kırgız Cumhuriyeti Hükümeti arasında Kırgızistan’ın başkenti Bişkek şehrinde Kırgızistan-Türkiye Masan Üniversitesi kurulmasına dair anlaşmanın onaylanmasının uygun bulunduğu hakkında kanun. https://www.resmigazete.gov.tr/arsiv/22675.pdf (24.06.2023)
• RG (29033, 17 Haziran 2014). Türkiye Bursları Yönetmeliği. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2014/06/20140617-9.htm (11.07.2023)
• RG (30908, 4 Ekim 2019). 1616 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191004-22.pdf (07.07.2023)
• RG (31157, 16 Haziran 2020). 2654 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/06/20200616-2.pdf (07.07.2023)
• RG (31387, 6 Şubat 2021). 3519 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı. https://www.resmigazete. gov.tr/eskiler/2021/02/20210206-21.pdf (07.07.2023)
• Rosenzweig, R.M. (1966). Foreign policy and education: A confusion of purposes. Journal of Higher Education, 37, 5, 277-280.
• TBMM Tutanak Dergisi (1991). Cumhurbaşkanı Turgut Özal’ın TBMM’nin 18 inci dönem 5inci yasama yılı açış konuşması. Dönem 18, Yasama Yılı 5, Cilt 63, Birinci Birleşim, 1 Eylül 1991. 4-9. https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d18/c063/ tbmm18063001.pdf (11.07.2023)
• TBMM Tutanak Dergisi (1993). Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel’in 19 Dönem 3üncü yasama yılı açış konuşması. Dönem 19, Yasama Yılı 3, Cilt 39, Birinci Birleşim, 1 Eylül 1993. 28-39. https://www5.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/TBMM/d19/c039/ tbmm19039001.pdf (11.07.2023)
• Türkiye Maarif Vakfı [TMV] (2022). Türkiye Maarif Vakfı 2021 faaliyet raporu. İstanbul.
• TMV (2019). 2016-2019 faaliyet raporu. İstanbul.
• TMV (2023). Dünyada Maarif. https://turkiyemaarif.org/dunyada-maarif (16.07.2023)
• Tuch, H. N. (1990). Communicating with the world: U.S. public diplomacy overseas. Palgrave Macmillan.
• www.fullbright.org.tr (2023). Türkiye Fullbright eğitim komisyonu. https://fulbright.org.tr/ hakkimizda (16.07.2023)
• www.tsk.tr (2023). TSK askeri eğitim ve işbirliği faaliyetleri. https://www.tsk.tr/Sayfalar?- viewName=AskeriEgitimIsBirligi (11.07.2023)
• www.turkiyemaarif.org (2023), Kuruluş amacı. https://turkiyemaarif.org/page/hakkimizda (11.06.2023)
• Yunus Emre Enstitüsü [YEE] (2023a). Harita. https://www.yee.org.tr/tr/map (11.07.2023)
• YEE (2023b). YEE Başkanı Ateş: 2023 yılındaki hedefimiz 1 milyon insana Türkçe öğretmek. 20.05.2023, https://www.dha.com.tr/egitim/yee-baskani-ates-2023-yilindaki-hedefimiz- 1-milyon-insana-turkce-ogretmek-2253714 (21.06.2023)
• YEE (2021). Yunus Emre Enstitüsü faaliyet raporu 2020. Ankara.
• Yükseköğretim Kurulu [YÖK] (2005). Türk yükseköğretiminin bugünkü durumu. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• YÖK (2022). Üniversite izleme ve değerlendirme genel raporu. https://www.yok.gov.tr/ Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/2022/2022-universite-izleme-ve-degerlendirme- genel-raporu.pdf (04.06.2023)
• YÖK (2023a). Uyruğuna göre öğrenci sayıları raporu. https://istatistik.yok.gov.tr (16.07.2023)
• YÖK (2023b). Değişim programlarına katılan öğrenci sayıları. https://istatistik.yok.gov.tr (03.06.2023)
• YTB (2023). Türkiye Bursları. https://ytb.gov.tr/daireler/uluslararasi-ogrenciler/turkiye-burslari (11.07.2023)