Şiddet Karşıtı Bir Eylem Biçimi Olarak Gandhi’nin Hareketi ve Mücadelesi: Şiddetsizlik Felsefesinin Politik Boyutları ve Sonuçları

Year 2025, Issue: 118, 59 - 72, 18.06.2025

Mehmet Fatih Işık

https://doi.org/10.36484/liberal.1575830

Abstract

Mahatma Gandhi’nin şiddet karşıtı direniş felsefesini ve bu felsefenin küresel etkilerin ele alıyor. Gandhi, 20. yüzyılın en önemli liderlerinden biri olarak, Hindistan’ın bağımsızlık mücadelesine önderlik etmiştir. Sömürgecilik, kapitalizm ve toplumsal adaletsizliklere karşı geliştirdiği ahimsa ve satyagraha ilkeleriyle dünya tarihine kalıcı bir etki bırakmıştır. Gandhi, şiddetin yalnızca fiziksel olmadığını, ekonomik ve toplumsal baskılar gibi farklı biçimlerinin de bulunduğunu savunmuştur.
Gandhi’nin şiddetsiz direnişi, yalnızca Hindistan’da değil, dünya genelinde Martin Luther King ve Nelson Mandela gibi liderler için de bir ilham kaynağı olmuştur. Gandhi’nin ahimsa ve satyagraha ilkeleri, bireysel ahlaki sorumlulukların ötesinde toplumsal ve politik bir dönüşüm aracı olarak kabul edilmiştir. Gandhi’nin felsefesi, şiddete karşı direnişi ahlaki bir yaşam biçimi olarak benimseyen bir düşünce sistemi olarak öne çıkmış olup bireyler toplumlar için kalıcı ve sürdürülebilir bir çözüm sunmuştur. Makale tarihsel bir tartışmayı ele alıp incelediğinden çalışma için var olan kaynakları analiz edip yeni bir değerlendirme yapmaya imkan veren literatür tarama yöntemi tercih edilmiştir.

Keywords

direniş ahlakı , Şiddet , Şiddetsizlik , Hakikat Gücü , Gandhi , Felsefe

Ethical Statement

Etik iznine gerek yok.

Supporting Institution

Yok

Gandhi's Movement and Struggle as a Form of Non-Violence Action: Political Dimensions and Consequences of the Philosophy of Non-Violence

Abstract

Mahatma Gandhi's philosophy of nonviolent resistance and its global impact is explored here. As one of the most significant leaders of the 20th century, Gandhiled India's struggle for independence. With the principles of ahimsa (nonviolence) and satyagraha (truth-force), which he developed in opposition to colonialism, capitalism, and social injustice, he left a lasting mark on world history. Gandhi argued that violence is not only physical but can also take other forms, such as economic and social oppression.

Gandhi's nonviolent resistance has been a source of inspiration for leaders such as Martin Luther King and Nelson Mandela, not only in India but also around the world. Gandhi's philosophy has emerged as a system of thought that embraces resistance to violence as a moral way of life and has offered a permanent and sustainable solution for individuals and societies. Since the article examines a historical debate, the literature review method, which allows for the analysis of existing sources and a new evaluation, was preferred for the study.

Keywords

Violence , Nonviolence , The Power of Truth , Gandhi , Philosophy , Ethics of Resistance.

References

• Anbarlı, Ş. (2001). Bir pasif direnme modeli olarak sivil itaatsizlik. C. Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt:2, Sayı:1, 319-328.
• Anbarlı, Ş. (2007). Baskıya karşı direnme biçimi olarak sivil itaatsizlik ve meşruluğu sorunu Yönetim Bilimleri Dergisi, (5: 2), 71- 99.
• Arendt, H. (2016), Şiddet üzerine. (B. Peker, Çev.). İletişim Yayınları.
• Bayram, M, Macit, M. H. (2021). Şiddetli direnişlere karşı şiddetsiz bir yöntem olarak sivil itaatsizlik. FLSF Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, sayı: 31, 153-70.
• Brown, J. M. (1999). Gandhi: Prisoner of hope. Yale University Press.
• Chapple, C. (1993). Nonviolence to animals, earth, and self in Asian traditions. State University of New York Press.
• Chatterjee, M. (1983). The Gandhian philosophy of conflict. University of California Press.
• Çiçek, H. (2017), Döngüsel bir eylem/olgu olarak şiddet. YYÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı: 34, 141-152.
• Doğan, M. (2016). Gandhi ve sivil itaatsizlik hareketleri: Hindistan bağımsızlık mücadelesinin dinamikleri. Toplum ve Tarih Dergisi, 25(3), 89-110.
• Finkelstein, N. G. (2016). Zulme karşı Gandhi. (D. Kaynak, Çev.). Tuti Kitap.
• Gandhi, M. K. (1920). The story of my experiments with truth (M. Desai, Trans.). Navajivan Publishing House.
• Gandhi, M. K. (1927). An Autobiography: The story of my experiments with truth. Navajivan Publishing House.
• Gandhi, M. K. (2001). The essential writings. Oxford University Press.
• Gandhi, M. K. (2016). Bir özyaşam (Hakikatin peşinde başımda geçenler).(V. Günyol, Çev.). Alfa Yayınları.
• Hardiman, D. (2003). Gandhi in his time and ours: The global legacy of his ideas. C. Hurst & Co.
• Işık, M.F. (2018). Şiddete karşı felsefenin sağduyusu bir çözüm olabilir mi? Suç Mağdurları ve Sosyal Travmalar Kitabının İçinde. (A. Solak, Edit.). HEGEM yayınları.149-154.
• Long, J. (2009). Jainism: An introduction. I.B. Tauris.
• Iyer, R. N. (1973). The moral and political thought of mahatma Gandhi. Oxford University Press.
• Iyer, R. N. (1983). The moral and thought of Mahatma Gandhi. Oxford University Press.
• Kaya, M. (2015). Gandhi’nin satyagraha felsefesi ve toplumsal değişim. Felsefe ve Bilim Çalışmaları Dergisi, 10(1), 102-118.
• King, M. L. Jr. (1958). Stride toward freedom: The montgomery story. Harper & Brothers.
• Parel, A. J. (2000). Gandhi, freedom, and self-rule. Lexington Books.
• Parel, A. J. (Ed.). (2006). Gandhi: ‘Hind swaraj’ and other writings. Cambridge University Press.
• Parekh, B. (1989). Gandhi’s political philosophy: A Critical Examination. Palgrave Macmillan.
• Teichman, J. (1986). Pacifism and just war: A study of applied philosophy. Basil Blackwell.
• Thoreau, H. D. (1849). Civil disobedience. Ticknor and Fields.