Kamu Hizmeti Bağlamında Özel Okul-Öğretmen Arasındaki Sözleşmenin Değerlendirilmesi

Year 2025, Issue: 119, 199 - 227, 25.09.2025

Ergün Dilaveroğlu

https://doi.org/10.36484/liberal.1659428

Abstract

Eğitim ve öğretim temel hak ve hürriyetlerden biri olup Anayasanın 42. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre hizmet, bizatihi devlet tarafından yerine getirilebildiği gibi idarenin denetim ve gözetimi altında özel hukuk kişileri tarafından da yürütülebilmektedir. Eğitim ve öğretim faaliyetleri ister devlet ister özel sektörce yürütülsün öğretmenler bu sürecin en temel unsurlarıdır. Bu doğrultuda çalışma ile özel okullarda çalışan öğretmenlerle yapılan iş sözleşmesinin niteliği, kamu hizmeti bağlamında değerlendirilmeye çalışılmıştır. Nitekim Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kurulu’nun (YİBBGK) E. 2017/1, K. 2018/2 Sayılı Kararı ile 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nun 9. maddesi yorumlanmış ve öğretmenlerin belirli süreli sözleşmelerle istihdam edilebilecekleri ifade edilmiştir. Belirli süreli sözleşmelerin, hizmetin niteliği gereği eğitim sisteminde (özellikle öğretmenlerle yapılacak sözleşmelerde) uygulanmaması gerektiği düşünülmektedir. Bu sözleşme türünün, pedagojik istikrarı, eğitimde kaliteyi ve kamu hizmetlerinin sürekliliği ilkesini zayıflatma ihtimalinin yüksek olduğu değerlendirilmektedir. Bu bağlamda çalışmada, ilgili sözleşme türünün kamu hizmetinin sürekliliği ilkesi ile çeliştiği savunulmakta ve bu konuda çözüm önerileri geliştirme hedeflenmektedir.

Keywords

Kamu hizmeti , öğretmen , özel okullar , sözleşme , süreklilik

Ethical Statement

Herhangi bir etik ihlal söz konusu değildir.

Supporting Institution

Yok

Evaluation of the Contract Between Private Schools and Teachers in the Context of Public Service

Abstract

Education and training are fundamental rights regulated in Article 42 of the Constitution and may be provided either directly by the state or by private entities under state supervision. Regardless of the provider, teachers remain the central actors in this process. This study evaluates the legal nature of employment contracts for teachers in private schools within the framework of public service. In its decision E.2017/1, K.2018/2, the Grand General Assembly of the Unification of Jurisprudence of the Supreme Court of Appeals (YİBBGK) interpreted Article 9 of the Private Education Institutions Law No. 5580, ruling that teachers may be employed with fixed-term contracts. However, this study contends that such contracts are unsuitable for the education system, particularly for teachers, due to the nature of the service. Fixed-term employment risks undermining pedagogical stability, educational quality, and the principle of continuity in public services. The article argues that this contract type contradicts the principle of continuity and proposes solutions to address the issue.

Keywords

Public service , Teacher , Private schools , Contract , Continuity

References

• Akyılmaz, B., Sezginer, M. ve Kaya, C. (2021). Türk idare hukuku (13. baskı.). Ankara: Savaş Yayınevi.
• Arıcı, K. (2022). Özel okul öğretmenlerinin iş güvencesi ihtiyacı. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 26, 3-32.
• Atay, E. E. (2016). İdare hukuku (5. baskı.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Ayaz, N. (2016). Milli Eğitim Şûrası kararlarında mesleki eğitimin düşünsel yapısı ve turizm eğitimi. Turizm Akademik Dergisi, 2, 45-57.
• Bilen, M. (1992). Eğitimde verimliliğe öğretmenin kişilik özelliklerinin etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8, 27-30.
• Bilgen, P. (2011). Kamu hizmeti hakkında. İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 1, 113-116.
• Carbonaro, W. (2006). Public-private differences in achievement among kindergarten students: Differences in learning opportunities and student outcomes. American Journal of Education, 113, 31-66.
• Cheema, J. R., Siddiqui, S. ve Paarlberg, A. (2025). Investigating private and public school performance gap: A case study in Turkey. International Journal of Educational Development, 113.
• Çakmakkaya, İ. (2024). Yedinci Millî Eğitim Şûrası ve kütüphaneci imgesi. Kütüphane Arşiv ve Müze Araştırmaları Dergisi, 5, 133-150.
• Çetin, M. ve Güven, Y. (2015). Lider öğretmenlerin okul kültürüne etkileri. Uluslararası Eğitim Bilimleri Dergisi, 3, 1-15.
• Deniz, M. (2001). Milli Eğitim Şuralarının tarihçesi ve eğitim politikalarına etkileri (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Derdiman. (2015). İdare hukuku (5. Baskı). Bursa: Alfa Akademi.
• Ergen, H. ve Altıner, T. (2019). Özel okullarda öğrenci başına devlet desteği konusunda öğretmen görüşleri. MSKU Journal of Education, 6, 70-87.
• Friedrich, A., Flunger, B., Nagengast, B., Jonkmann, K. ve Trautwein, U. (2015). Pygmalion effects in the classroom: Teacher expectancy effects on students’ math achievement. Contemporary Educational Psychology, 41, 1-12.
• Giritli, İ., Bilgen, P. ve Akgüner, T. (2008). İdare hukuku (3. Baskı). İstanbul: Der Yayınları.
• Göküş, M. (2010). Küreselleşme sürecinin kamu hizmetine yansıması. Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 10, 193-218.
• Gözler, K. ve Kaplan, G. (2022). İdare hukuku dersleri (24. Baskı). Bursa: Ekin Yayınları.
• Gözler, K. ve Kaplan, G. (2024). İdare hukuku dersleri (26. Baskı). Bursa: Ekin Yayınları.
• Gözübüyük, A. Ş. ve Tan, T. (2016). İdare hukuku C.I (11. Baskı.). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Gülan, A. (2011). Kamu hizmeti kavramı. İdare Hukuku ve İlimleri Dergisi, 9, 147-159.
• Günday, M. (2011). İdare hukuku. Ankara: İmaj Yayınevi.
• Kartal, S. (2014). Türk eğitim sisteminde özel okullar. Mülkiye Dergisi, 32, 135-150.
• Keser, H. (2018). Özel Öğretim kurumlarında görev yapan eğitim personelinin iş sözleşmelerinin Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük genel Kurulu kararı kapsamında değerlendirilmesi. İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Dergisi, 15, 795-828.
• Keskin, İ. ve Yazar, T. (2018). Milli Eğitim şuralarında değer, ahlak ve karakter eğitimi ile ilgili alınan kararların değerlendirilmesi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 386-405.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2006). On Yedinci Millî Eğitim Şûrası kararları. Erişim adresi: https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29165619_17_sura.pdf.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2010). 18. Millî Eğitim Şûrası kararları. Erişim adresi: https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29170222_18_sura.pdf.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2014). 19. Millî Eğitim Şûrası kararları. Erişim adresi: https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2019_12/10095332_19_sura.pdf.
• Millî Eğitim Bakanlığı. (2021). 20. Millî Eğitim Şûrası kararları. Erişim adresi: https://ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_12/08163100_20_sura.pdf.
• Onar, S. S. (1964a). İdare hukukunun umumi esasları, c.I. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası.
• Onar, S. S. (1964b). İdare hukukunun umumi esasları c.III. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası.
• Özay, İ. H. (2017). Günışığında yönetim (3. Baskı). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Tan, T. (2020). İdare hukuku (9. Baskı). Ankara: Turhan Kitabevi.
• Talim Terbiye Kurulu. (1962). VII. Millî Eğitim Şûrası. Erişim adresi: https:// ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_12/08162906_7_sura.pdf adresinden erişildi.
• Talim Terbiye Kurulu. (1988). XII. Millî Eğitim Şûrası. Erişim adresi: https:// ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2017_09/29165252_12_sura.pdf adresinden erişildi.
• Talim Terbiye Kurulu. (1999). XVI. Millî Eğitim Şûrası. Erişim adresi: https:// ttkb.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_02/21142534_16_sura.pdf adresinden erişildi.
• Yasin, M. (2018). Kamu hizmeti. Turan Yıldırım (Ed.) İdare Hukuku (7. Baskı) içinde (s. 411-468). İstanbul: Onikilevha Yayınları.
• Yapıcı, H. (2023). Özel okul öğretmenlerinin sorunları. Erişim adresi: https://www.milligazete.com.tr/makale/16001852/harun-yapici/ozel-okul-ogretmenlerinin-sorunlari-1.
• Yıldırım, R. ve Avcı, M. (2015). Türk idari rejimine giriş (1. Baskı). Ankara: Astana Yayınları.
• Yıldırım, T. (2022). İdari işlemler. Turan Yıldırım (Ed.) İdare Hukuku (8.Baskı) içinde (363-478). İstanbul: Onikilevha Yayınları.
• Yılmaz, D. (2008). Türk hukukunda kamu hizmeti kavramı ve kriterleri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12, 1215-1234.
• Yayla, Y. (2010). İdare hukuku (2. Baskı). İstanbul: Beta Yayınları.
• Yazar, T. ve Keskin, İ. (2018). Millî Eğitim Şuralarında yaşam boyu öğrenme, halk eğitimi, yetişkin eğitimi ve yaygın eğitimi ile ilgili kararların değerlendirilmesi. HAYEF Journal of Education, 15, 63-83.
• Yararlanılan İnternet Kaynakları www.anayasa.gov.tr
• www.lexpera.com.tr
• www.meb.gov.tr