Critique of Turkish Art with a Western Perspective

Year 2025, Volume: 3 Issue: 2, 370 - 385, 25.08.2025

Laçin Hazal Karadağ , F. Deniz Korkmaz

Abstract

In this study, the reasons for the shaping of art education and production in Turkey with a Western-centered understanding have been emphasized. In relation to this topic, the field of Orientalism has been examined. To identify the roots of the issue, the effects of cultural imperialism and the prohibition of representation believed to exist in Islam have been discussed. The criticism has been directed towards the fact that the current art production and educational orientation in Turkey is solely based on a Western perspective, and the aim has been to develop awareness regarding this educational orientation and perspective on art production, which is often carried out unconsciously. Through the creation of this awareness, the goal has been to provide a more inclusive and original educational perspective.

Keywords

Cultural Imperialism , Orientalism , Westernization

BATI BAKIŞ AÇISINA SAHİP TÜRK SANATININ ELEŞTİRİSİ

Abstract

Bu makalede, Türkiye’de sanat eğitimi ve üretiminin Batı merkezli bir paradigma doğrultusunda şekillenmesinin nedenleri üzerinde durulmuştur. Konuyla ilintili olarak Oryantalizm çalışma alanı incelenmiştir. Konunun kökenlerini saptayabilmek için kültür emperyalizmi, Batılılaşma ve İslamiyet’te var olduğuna inanılan tasvir yasağının etkileri tartışmaya açılmıştır. Türkiye’deki sanat pratiği ve eğitim anlayışının genellikle Batılı bakış açısına sahip olması eleştirilmiştir. Çoğunlukla farkında olunmadan gerçekleştirilen bu yönelimi görünür kılmak ve sanat üretimine katkısını ortaya koymak hedeflenmiştir. Oluşturulan bu farkındalık aracılığıyla daha kapsayıcı ve özgün bir eğitim perspektifi kazandırılması amaçlanmıştır.

Keywords

Batılılaşma , Kültür Emperyalizmi , Oryantalizim

References

• Abdel-Malek, A. (1963). Orientalism in crisis. Diogenes, 11(44), 104-112.
• Adıvar, A. A. (1940). Mukaddime. İslam Ansiklopedisi, I.
• Akbaş, Z., Babahanoğlu, V., & Çaylı, Ş. (2014). Kapitalist küreselleşmenin Ortadoğu'da sosyo ekonomik ve politik alana etkileri: istikrar ve kalkınma için fırsat mı? tehdit mi? DÜSOBED Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2).
• Akın, Z. F., & Ece, Ö. (2014, Aralık). Türkiye'de sanat eğitimini (yeniden) düşünmek.İKSV: https://www.iksv.org/i/content/230_1_SanatEgitimi_2014.pdf adresinden 30 Aralık 2024 tarihinde alınmıştır.
• Alptekin, M. Y. (2015). Kapitalizmin ortaya çıkışı: jeo-kültürel yaklaşım. KTE SBR Sosyal Bilimler Dergisi(10), 231-241.
• Altunok, Ö. (2023, Ağustos 20). Bienal krizi ve İKSV'nin sessizliğine dair. https://argonotlar.com/bienal-krizi-ve-iksvnin-sessizligine-dair/ adresinden 3 Ocak 2025 tarihinde alınmıştır.
• Aslan, T. (2009). Osmanlı aydınlarının gözüyle Batılılaşma. Erdem(55), 1-32.
• Arat, A. (2022). Impact of cultural imperialism on global communication today. Global Journal of Sociology and Anthropology: Perspective, 11(4), 1-2.
• Ayan, E. (2019, Ocak-Haziran). Edward Said'in Oryantalizm kuramından hareketle Orhan Pamuk'un anlatıları üzerine bir inceleme. yeni Türk edebiyatı araştımaları, 11(21), 38-59.
• Aydın, C. (2021). İslam dünyası fikri: küresel bir entellektüel tarih çalışması. (H. Aksakal, Çev.) İstanbul: Alfa Basım Yayım.
• Bozoklar, K. (2016). Emperyalizm küreselleşme ve yalanlar. İstanbul: Ceylan Yayınları.
• Bulut, Y. (2007). Oryantalizm. TDV İslam Ansiklopedisi, 33, 428-437.
• Bulut, Y. (2012). Orientalism'in ardından. Sosyoloji Dergisi, 3(24), 1-57.
• Cemaloğlu, N. (2005). Osmanlı devleti'nde yapılan tanzimat reformlarının eğitim sistemine etkileri, uygulamaları ve sonuçları (1839- 1876). Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(14), 153-165.
• Croutier, A. A. (2009). Harem gizemli dünya. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Çınar, İ. (2014). Türk eğitim politikasında Batı etkisi: bitmeyen Batılılaşma. TURAN-SAM(22), 20-51.
• Dağtaş, E., & Yıldırım, O. (2018). Kültürel emperyalizm çerçevesinde tüketim pratiklerinin Türkiye basınındaki yansımaların çözümlenmesi: 24 kasım 2017 "kara cuma" örneği. Globak Media Journal: Turkish Edition, 9(17), 96-127.
• Demirhan, Y., & Taylan, Ö. (2017). Amerikanlaşmanın kültürel boyutu: Diyarbakır örneği. Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi, 5(2), 87-105.
• Dilmaç, O. (2010). 1914-1940 yılları arasında Avrupa'da eğitim alan sanatçılarımızın ülkemizdeki sanat eğitimine olan katkıları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(13), 63-78.
• Ergün, D. M. (1990, Mart). Türk eğitiminin Batılılaşmasını belirleyen dinamikler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi(17), 435-457.
• Eycil, A., & Us, Ü. (2019). İslamiyet öncesi Türk sanatını etkileyen unsurlar. Asia Minor Studies, 7(1), 81-94. doi:https://doi.org/10.17067/asm.498779
• Gençoğlu, A. Y. (2020). Kapitalizme teorik yaklaşımlar: kapitalist ekonomik sistemin nitelikleri üzerinden karşılaştırmalı bir analiz. Temaşa Felsefe Dergisi(14), 237*256.
• Güner, A., & Gülaçtı, İ. E. (2019). Küreselleşme ve çağdaş sanat. Akademik İncelemeler Dergisi, 14(1), 245-274.
• Güner, S. (2008, Haziran). Oryantalizmin Ortaçağ Avrupasındaki düşünsel kökenleri: Batı’nın “ötekileştirdiği” Müslüman Doğu. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 25(1).
• Kayalı, S. (2020). Kültür endüstrisi ve Mevlana kapitalizmi. Nosyon: Uluslarası Toplum ve Kültür Çalışmaları Dergisi(6), 88-98.
• Kaymakçı, M. (2022). Yunan algısında Türk imgesinin Oryantalizm kökenleri. İzmir Araştırmaları Dergisi(16), 99-139.
• Konak, R. (2013, Ocak). İslam'da tasvir yasağı sorunu ve minyatür sanatı. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(1), 967-988.
• Köse, M., & Küçük, M. (2015). Oryantalizm ve "öteki" algısı. Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, 1(1), 107-127.
• Marcuse, H. (2001). Towards a critical theory of society. Collected papers of Herbert Marcuse. (D. Kellner, Dü.)
• Okmeydan, P. D. (2021, Ağustos 1-2). Bir kültür politikası olarak Oryantalizm: covid-19 haberlerinde Türkiye'nin Oryantalist sunumu. İnternational Conference on Globalization: Internatİonal Relation -IV, 9-21. Kasım 28, 2021
• Oran, E., & Aydın, S. S. (2022, Aralık). Osmanlı'da sanatın gelişimi ve sanata yön veren padişahlar. İletişim ve Sanat, 3(7), 134-159.
• Papila, A. (2008). Osmanlı İmparatorluğu’nun Batılılaşma döneminde resim sanatının ortaya çıkışı ve osmanlı kimliğinin resimsel anlatımı. Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(1), 117-134. doi:https://doi.org/10.18603/std.02349
• Pelvanoğlu, B. (2007). Hale Asad Türk resminde bir dönüm noktası. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ritter, J. (1994). Avrupa'nın sorunu olarak Avrupalılaşma. (A. Sabuncuoğlu, Çev.) İstanbul: AFA Yayıncılık.
• Said, E. W. (2006). Kış ruhu. (T. Birkan, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Said, E. W. (2017). Şarkiyatçılık; Batı'nın şark anlayışları. (B. Yıldırım, Çev.) İstanbul: Metis Yayınları.
• Salderay, B. (2019, Aralık). Güzel sanatlar fakültelerinde okuyan veya mezun kişilerin görüşlerine göre alana yönelik kaygı düzeyleri STD, 321-337.
• Tansuğ, S. (2008). Çağdaş Türk sanatı. Remzi.
• Uğuz, S. Ç. (2023). Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluşundan günümüze sanat-turizm ilişkisi ve sanat turizmi potansiyelinin değerlendirilmesi Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 34(3), 53-70. doi:https://doi.org/10.17123/atad.1308679
• Yetiş, Y. (2022). Self-Oryantalizm: Batı mukallitliğiyle yozlaşan kendilik meselesi. 10. Türkiye Lisansüstü Çalışmalar Kongresi Bildiriler Kİtabı IV (Siyaset Bilimi & Uluslararası İlişkiler - Psikoloji), (s. 171-189). İstanbul.
• Yıldız, A. (2013, Ekim 1). Türk düşünce tarihinde Oryantalizm eleştirinin alımlanışı. Folklor/ Edebiyat, 19(75), 221-236.
• Yılmaz, M. (2013). Modernden postmoderne sanat. Ankara: Ütopya Sanat Dizisi.
• Yurttadur, O. (2012). Cumhuriyetin ilk yıllarında yurtdışına gönderilen ressamların Türk resim eğitimine etkileri. İdil Dergisi, 1(5), 361-378. doi:10.7816/idil-01-05-24