Understanding Asian City From Its Own Thoughts: A Methodology Proposition

Yıl 2015, Cilt: 2 Sayı: 4, 107 - 126, 22.09.2018

Turgay Ovalı

Öz

There is an intimate relationship between space and
thought.Each civilization has its own unique life style, settlements which are
the living spaces of this life style, and the space organization where these
settlements are arranged.Although the emergence of cities is the result of
economic and religious concerns, the thoughts that shape the way of life of
city builders and their followers have reproduced and shaped urban spaces.
City, which is in constant change and self-renewal, has other meanings beyond
its individual elements.Therefore, archeology alone is inadequate in research
of the origins of cities, and the influences of the founding texts in the
establishment of city and in its social life should be added to this.The lack
of a multidisciplinary method of integrating such philosophy, religion and city
historiography is felt more and more today, when the perception of civilization
is uniformized.

The article aims to present a new methodology that will be
produced from the constitutive texts. 
That methodology will also change the imputative meanings of the city
typology produced by Asian societies. In this context, Chinese, Indian and
Iranian civilizations, which form the basis of Asiatic societies, have been
studied. As a necessity of the methodology, the period during which the
constitutive texts of these three civilizations from the beginning to the end
have been examined.

Anahtar Kelimeler

Space-Thought Relationship, Ancient Asian Cities, Constitutive Texts, Origin of Cities

Asya Şehrini Kendi Düşüncesinden Anlamak: Bir Metodoloji Önerisi

Öz

Mekân ile düşünce
arasında kopmaz bir ilişki bulunmaktadır. Her uygarlığın kendisine özgü bir
hayat biçimi, bu hayat tarzının oluşturduğu birlikte yaşama alanları olan yerleşimleri,
bu yerleşimlerin düzenlendiği bir mekân organizasyonu bulunmaktadır. Her ne
kadar şehirlerin ortaya çıkışı ekonomik ve dinsel kaygıların sonucu olsa da,
şehri kuranların ve takipçilerinin yaşam tarzına yön veren düşünceleri şehir
mekânlarını çeşitlendirerek yeniden üretmiş ve şekillendirmiştir. Sürekli bir
değişim ve kendini yenileme içinde olan şehir, kendisini oluşturan tek tek
öğelerin ötesinde başka başka anlamlar da içermektedir. Bu yüzden şehirlerin
kökenlerine dair yapılan araştırmalarda arkeoloji tek başına yetersiz kalmakta,
kurucu metinlerin şehrin kuruluşuna ve toplumsal yaşamına etkileri de buna
eklenmelidir. Bu şekilde felsefeyi, dini ve şehir tarihçiliğini kaynaştıran
multidisipliner bir yöntemin eksikliği, medeniyet algısının tek tipleştirildiği
günümüzde daha fazla hissedilmektedir.

Bu makale, Asya
toplumlarının ürettiği şehir tipolojisine yüklenen anlamların değişeceği,
kurucu metinlerden yola çıkarak üretilecek yeni bir metodoloji sunmayı
hedeflemektedir. Bu bağlamda çalışmada Asya tipi toplumların temelini oluşturan
Çin, Hint ve İran medeniyetleri üzerinde durulmuştur. Metodolojinin gereği
olarak da bu üç medeniyete dair kurucu metinlerin tamamlandığı dönem hedef
alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mekân-Düşünce İlişkisi, Antik Asya Şehirleri, Kurucu Metinler, Şehirlerin Kökeni

Kaynakça

• Adams, Robert McCorbick. 2007. The Evolution of Urban Society: Early Mesopotamia and Prehispanic Mexico. New Brunswick: Aldine Transaction.
• Bayur, Yusuf Hikmet. 1946. Hindistan Tarihi I. Cilt. Ankara: TTK Basımevi.
• Brandon, Samuel George Frederick. 1970. A Dictionary of Comperative Religion. London: Scribner.
• Braudel, Fernand. 1990. Akdeniz: Mekân ve Tarih,çeviren Necati Erkurt. İstanbul: Metis Yayınları.
• Carter, Harold. 1977. “Urban Origins: A Review” Progress in Human Geography. vol.1/1 12-32.
• Chan, Wing-tsit. 1987. “Chinese Religion: Religious and Philosophical Texts.” Encyclopedia of Religion editor Mircea Eliade. Michigan: MacMillan.
• Childe, Gordon. 2007. Tarihte Neler Oldu? çevirenler Alaaddin Şenel ve Mete Tunçay. İstanbul: Kırmızı Yayınları.
• Eberhard, Wolfgang. 1987. Çin Tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Fu, Zhengyuan. 1996. China’s Legalists: The Earliest Totalitarians and Their Art of Ruling. New York: An East Gate Book.
• Göregenli, Melek. 2010. Çevre Psikolojisi: İnsan Mekân İlişkileri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Gregory, Derek, Urry, John. 1985. Social Relations and Spatial Structures. Hampshire: Macmillan.
• Günaltay, Mehmed Şemseddin. 1919. Tarih-i Edyan. İstanbul: Kanaat Matbaa ve Kitabhanesi.
• Harvey, David. 2003. Sosyal Adalet ve Şehir, Çeviren M. Moralı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Hatt, Paul K. & Reiss, Albert J. Jr. 2002. “Kentsel Yerleşimlerin Tarihi.” 20. Yüzyıl Kenti, derleyen ve çeviren Bülent Duru ve Ayten Alkan. Ankara: İmge Kitabevi. (27-35).
• Hinnells, John R. 1988. The Penguin Dictionary of Religions. London: Penguin Books.
• Işım, Mehmet Ali. 1976. Upanişadlar: Tanrının Soluğu. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Johnston, Ian. 2010. The Mozi: A Complete Translation. Hong Kong: The Chinese University Press.
• Kramer, Samuel Noah. 2000. Tarih Sümerde Başlar. İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Legge, James. 1885. The Sacred Books of China, The Text of Confucianism, Part IV: The Li Ki, XI-XLVI.Oxford: Clarendon Press.
• Mumford, Lewis. 2007. Tarih Boyunca Kent: Kökenleri, Geçirdiği Dönüşümler ve Geleceği. Çevirenler Gürol Koca, Tamer Tosun. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sait Halim Paşa. 2012. Buhranlarımız ve Son Eserleri, hazırlayan M. Ertuğrul Düzdağ. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Suzuki, Daisetz Teitaro. 2012. Çin Felsefesi Tarihi, çeviren Ahmet Aydoğan. İstanbul: Say Yayınları.
• Tuna, Korkut. 2013. Toplum Açıklama Girişimi Olarak Şehir Teorileri. İstanbul:İz Yayıncılık.
• Ülken, Hilmi Ziya. 1992. Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları.
• Wei, Wu. 2005. A Tale of the I Ching, How The Book of Changes Began: An Enchanted Journey into the Origins and Inner Workings of the I Ching. Malibu: Power Press.
• Wenren, Jun. 2013. Ancient Chinese Encyclopedia of Technology: Translation and Annotation of the Kaogong Ji (the Artificier’s Record). London and New York: Routledge.
• Wheatley, Paul. 1971. The Pivot of the Four Quarters, A Preliminary Enquiry into the Origins and Character of the Ancient Chinese City. Edinburgh: Edinburgh University Press.
• White, Jon Manchip. 1963. Everyday Life in Ancient Egypt. Mineola, New York: Dover Publications.
• Wilhelm, Richard. 2013. I Ching ya da Değişimler Kitabı, çeviren Levent Özşar. Bursa: Biblos Kitabevi.
• Yıldırım, Nimet. 2011. Ardavirafname. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Yu-Lan, Fung. 2009. Çin Felsefesi Tarihi çeviren Fuat Aydın. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.