YENİ UYGUR TÜRKÇESİNDE YAT- VE TUR- TASVİR FİİLLERİNİN BİLDİRME KİPLERİNDE EKLEŞMESİ ÜZERİNE

Year 2010, Volume: 12 Issue: 24, 43 - 64, 01.10.2010

Ayhan Çelikbay

Abstract

Bu makalede, Yeni Uygur Türkçesinde yat- ve tur- tasvir fiillerinin bildirme kiplerine etkisi konu edilmektedir. yat- ve tur- tasvir fiilleri, bildirme kipi ekleri olan -Di / -DU, -i

Keywords

Yeni Uygur Türkçesi, Özbek Türkçesi, Çağatay Türkçesi, tasvir fiili, bildirme kipi, ses bilgisi, şekil bilgisi

ON THE AFFIXMENT OF DESCRIPTIVE VERB OF YAT- AND TUROVER INDICATIVE MODE IN MODERN UIGHUR LANGUAGE

Abstract

This article examines affixment of descriptive verbs of yat- and tur- over indicative mode in modern Uighur language. When descriptive verb of yat- and tur- combine with indicative mode suffix -Di / -DU, -i

Keywords

modern Uighur language, Uzbek language, Chagatai, descriptive verbs, indicative mode, phonetic, morphology

References

• Äbdura månov, İ ve Ş. Şu urov. (1973). Özbek Tilining Tari iy Grammatikasi (Morfologiya va Sintaksis). O ıtuvçi näşriyåti: Taşkent.
• Baskakov, N.A. (1955). Uygurskiy Vokalizm. ssledovaniya Po Sravnitel’noy Grammatike Tyurkskih Yazıkov (pod obşçey redaktsiey çlena-korrespondenta AN SSSR N. K. Dmitriyeva). zdatel’stvo Akademii Nauk SSSR: Moskva. _________.
• (1979). storiko-Tipologiçeskaya Morfologiya Tyurkskih Yazıkov. zdatel’stvo Nauka: Moskva.
• Carlson, C.F. (1990). Vowel raising in Uighur. ’asie Centrale et ses Voisins, Influenses Réciproques (éd. Rémi Dor). Inalco: Paris.
• Comrie, B. (1997). Uyghur Phonology. Phonologies of Asia and Africa (Editor: Alan S. Kaye). Eisenbrauns.
• Çelikbay, A. (2006). Yeni Uygur Türkçesindeki Ses Hadiseleri e Ar Z m ı Bir B kış. KTMÜ, Sosyal Bilimler Dergisi, 15. sayı: Bişkek.
• Dmitriyev, N.K. (1956). K İ rii Affik v Sk zuyem i. ssledovaniya po Sravnitel’noy Grammatiki Tyurkskih Yazıkov. II – Morfologiya. zdatel’stvo Akademii Nauk SSSR: Moskva.
• Eckmann, Jànos. (1988). Çağatayca El Kitabı. Tercüme: Günay Karaağaç. Edebiyat Fakültesi Yayınları No. 3412: stanbul.
• Ersoy, H.Y. (2007). Yeni Uygur Türkçesi. Türk Lehçeleri Grameri (Editör: Prof. Dr. Ahmet B. Ercilasun). Akçağ: Ankara.
• Gopur, Vahitcan ve Es er Hüseyin. (1987). UyŞur Klassik Edebiyati Tėzisliri. Milletler neşriyati: Bėyci .
• Haciyev, A. (1966). Özbek Tilida Kömakçi Fe’llar. Fan: Taşkent.
• Hahn, Reinhard F. (1991). Diachronic Aspects of Regular Disharmony in Modern Uyghur. Studies in The Historical Phonology of Asian Languages (Edited by William G. Boltz, Michael C. Shapiro). John Benjamins Publishing Company.
• ___________. (1998). Uyghur. The Turkic Languages (Edited by Lars Johanson and Éva Á. Csató (eds.). London: Routledge.
• ___________ ve Ablahat brahim. (2006). Spoken Uyghur. University of Washington Press: Seattle and London.
• shakov, F.G. (1955). H r k eri ik O de ’ ıh G ıh S vreme ıh Tyurk kih Y zık v. ssledovaniya po Sravnitel’noy Grammatiki Tyurkskih Yazıkov. I – Fonetika. zdatel’stvo Akademii Nauk SSSR: Moskva.
• Kamalov, F. (1957). S vreme ıy Uzbek kiy Y zık. Lek ik giy . F e ik . Grafika i Orfografiya. Morfologiya. zdatel’stvo AN Uzbekskoy SSR: Taşkent.
• aydarov, A. ve başk (1983). Hazir i Zaman UyŞur Tili, II. isim, Morfologiye ve Sintaksis. Şinca el neşriyati: Ürümçi.
• Kibirov, Ş. (1965). K Voprosu o Vidax Glagola v Tyurk kix Y zık x (N m eri e uygur k g y zık ). ssledovaniya po Uygurskomu Yazıku-Uygur Tili Boyiçe Tekşürüşler. Nauka: Alma-Ata.
• Koklyanova, A.A. (1963). Kategoriya Vremeni v Sovremennom Uzbekskom Yazıke. zdatel’stvo AN SSR: Moskva.
• Kononov, L.N. (1971). O Fuzii v Tyurk kih Y zık h. Struktura i storiya Tyurkskih Yazıkov. zdatel’stvo Nauka: Moskva.
• Korkmaz, Z. (2003). Türkiye Türkçesi Grameri (Şekil Bilgisi). TDK Yayınları: 827: Ankara.
• Nadjip, E.N. (1960).Sovremennıy Uygurskiy Yazık. zdatel’stvo Bostoçnoy iteraturı: Moskva.
• Osmanov, Mirsultan. (1990). Hazir i Zaman UyŞur Tili Dialėktliri. Şinca Yaşlar Ösmürler Neşriyati: Ürümçi.
• Öztürk, Rıdvan. (1997). Uygur ve Özbek Türkçelerinde Fiil. TDK Yayınları: 680: Ankara.
• Pritsak, O. (1959). Das Neuuigurische (in: Jean Deny, Kaare Grİnbech, Helmuth Schell and Zeki Velidi Togan (eds)). Philologiae Turcicae fundamenta. Franz Steiner Verlag: Wiesbaden.
• Rentzsch, Juian. (2005). Aspekt im Neuuigurischen. Harrasowitz Verlag: Wiesbaden.
• Sadvakasov, G. (1970). O Nek rıx Sv y v x S r g r v Sovremennom Uygur k m Y zıke. ssledovaniya po Uygurskomu Yazıku-Uygur Tili Boyiçe Tekşürüşler. Nauka: Alma-Ata.
• Savran, H. (2008). Türk Di i de “+Dır” Bi dirme Eki ve “+Dır” Bi dirme Ekiy e Y pı Be ir iz ik Ke ime eri. U.Ü. Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 14.
• Şåabdurahmanov ve başk. (1980). Håzirgi Özbek Ädäbiy Tili. O ıtuvçi Näşriyåti: Taşkent.
• Şçerbak, A.M. (1981). Oçerki po Sravnitel’noy Morfologii Tyurkskih Yazıkov (Glagol). Nauka: Leningrad.
• Talipov T. (1970). K V pr u b İ differe ıh i i e (é) i Svy z ıh Nimi Zvuk vıh İzme e iy h v S vreme m Uygur k m Y zıke. ssledovaniya po Uygurskomu Yazıku 2. zdatel’stvo Nauka Kazahskoy SSSR: Alma-Ata.
• Tan, Ali. (2005). Kırgız Türkçesinde Tasvir Fiilleri. (Doktora tezi). Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Adana.
• Tömür, emit. (1987). Hazir i Zaman UyŞur Tili Grammatikisi (Morfologiye). Milletler Neşriyati: Pekin.
• Trofimov, M. . (1978). Fonetiçeskie Protsessı v Sloge v Sovremennom Uygurskom Yazıke. zdatel’stvo “Nauka” Kazahskoy SSR: Alma-Ata.
• UyŞur Tilini zahli uŞiti, (1999), (Hazırlayanlar: YAKUB, Abliz; İenizat İEYURAN vd.), Şinca eli Neşriyati: Ürümçi.
• Yıldız, Mustafa. (2004). Yeni Uygur Türkçesinde -vät-, -(i)vät-, -(u)vät-, -(ü)vät- Y pı ı, Ge işimi ve A mı Üzeri e. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi-12: Konya.
• Yuldaşev, A.A. (1965). Analitiçeskie Formı Glogola v Tyurkskih Yazıkah. zdatel’stvo “Nauka”: Moskva.
• Zaman, Turmehemmed. (1996). UyŞur Klassik Edebiyati - is iça Tari i-II. mtihan Ėliş ş anisi: Ürümçi.
• Zeynalov, F. (1993). Türk ehçelerinin Karşılaştırmalı Dilbilgisi (Türkiye Türkçesi: Yusuf Gedikli). Cem Yayınevi: stanbul.