Mantar: Eski Mezopotamya Kehanetlerinde Bir Gözlem Nesnesi

Year 2025, Volume: 16 Issue: 2, 133 - 139, 24.10.2025

Aydanur Kocabıçak

Abstract

Bu makale, Eski Mezopotamya’da mantarların kehanetsel anlamlarını ve ritüel bağlamda üstlendikleri işlevleri incelemektedir. Mezopotamya kültüründe doğada gözlemlenen olaylar, tanrısal iradenin tezahürleri olarak değerlendirilmiş; bu çerçevede, doğal yollarla ortaya çıkan mantarlar da kehanetsel işaretler arasında kabul edilmiştir. Özellikle šumma ālu kehanet serisinin on ikinci tableti, bu tür gözlemleri ayrıntılı biçimde ele almaktadır. Söz konusu tablette, bir evin kuzey, güney, doğu veya batı duvarlarında ya da kapılarında beliren mantarların konumları, renkleri ve biçimleri temel alınarak; uzun ömür, refah, ölüm, hastalık veya servet kaybı gibi olumlu ya da olumsuz sonuçlara dair öngörülerde bulunulmuştur. Bu tehditlerin bertaraf edilmesi amacıyla ise, uğursuzluğu gidermeye yönelik ritüellerin icra edildiği anlaşılmaktadır.

Keywords

Mantar , Kehanet , Ritüel , Uğursuzluk

Ethical Statement

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur. (Aydanur Kocabıçak)

Fungus: An Object of Observation in Ancient Mesopotamian Divination

Abstract

This article examines the divinatory significance of fungi in Ancient Mesopotamia and the functions they assumed within a ritual context. In Mesopotamian culture, phenomena observed in nature were interpreted as manifestations of divine will; within this framework, fungi that appeared spontaneously were also regarded as omens. In particular, the twelfth tablet of the šumma ālu omen series provides a detailed account of such observations. According to this tablet, the position, color and shape of fungi emerging on the northern, southern, eastern or western walls of a house, as well as on its doors, served as the basis for prognostications concerning long life, prosperity, death, illness or the loss of wealth. In order to neutralize these potential threats, apotropaic rituals aimed at dispelling misfortune were performed.

Keywords

Fungus , Divination , Ritual , Bad Luck

Ethical Statement

It is hereby declared that the preparation of this study was carried out in accordance with scientific and ethical principles, and that all referenced works have been duly cited in the bibliography. (Aydanur Kocabıçak)

References

• Akkın, C., Eğrilmez, S.,Afrashi, F. (2004). Renklerin insan davranış ve fizyolojisine etkileri. Turkish Journal of Ophthalmology, 274-282.
• Caplice, R. (1965). Namburbi texts in the British Museum. I. Orientalia, 34(2), 105-131.
• Cole, S. W., & Machinist, P. (1998). Letters from Assyrian and Babylonian priests to kings Esarhaddon and Assurbanipal (State Archives of Assyria, Vol. 13). Helsinki: Helsinki University Press.
• Duman, G., & Sarper, F. (2023). Fonksiyonel bir gıda olarak yenilebilir mantarlar: Mutfak şeflerinin kullanma ve bilgi durumlarının incelenmesi. Aydın Gastronomy, 7(1), 43-56.
• Erim, G. (2000). Renk algılamaları ve psikolojik etkileri üzerine test ve sonuçları. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 19-29.
• Finlay, V. (2007). Renkler: Boya kutusunda yolculuklar (K. Emiroğlu, Çev.). Ankara: Dost Yayınevi.
• Freedman, S. M. (1998). If a City is Set on a Height. The Akkadian Omen Series, Vol. 1: Tablets 1-21.
• Guinan, A. (1989). The Perils of High Living: Divinatory Rhetoric in Šumma Alu. DUMU. E, 2, 227-235.
• Guinan, A. K. (1996). Left/right symbolism in Mesopotamian divination. State Archives of Assyria. Bulletin, 10(1), 5-10.
• Hunger, H., & Pingree, D. E. (1999). Astral sciences in Mesopotamia (Vol. 44). Brill.
• Maul, S. M. (1994). Zukunftsbewältigung: Eine Untersuchung altorientalischen Denkens anhand der babylonisch-assyrischen Löserituale (Namburbi). Mainz: Verlag Philipp von Zabern.
• Roth, M. T., Biggs, R. D., Brinkman, J. A., Civil, M., Farber, W., Reiner, E., & Stolper, M. W. (Eds.). (1977). The Assyrian Dictionary of the Oriental Institute of the University of Chicago (Vol. 10, M/1, xxiv + 441). Oriental Institute of the University of Chicago.
• Schumann, A., Sazonov, V.,Töyräänvuori, J. (2024). Algebraic Structure of Ancient Mesopotamian Omens. Folklore, 93, 63-78.
• Yıldırım, C. (2017). Rengin Arkeolojisi–Kırmızının Simge Tarihi. Uluslararası Disiplinlerarası ve Kültürlerarası Sanat, 3(3), 1-9.