Jihadist Salafism in Türkiye: The Ideology of Abu Hanzala (Halis Bayancuk)

Year 2024, Volume: 11 Issue: 2, 341 - 369, 30.12.2024

Ramazan Akkır

https://doi.org/10.47425/marifetname.vi.1570162

Abstract

This study explores Jihadist Salafism within Salafist Islam, characterized by its adherence to early Islamic practices and interpretations, advocating extreme and often violent approaches, including armed struggle, to achieve ideological objectives, deviating from mainstream Salafist principles. Despite considerable research on Salafism, understanding within the Turkish context remains limited. Salafist ideology in Turkey emerged in the 1980s, gaining momentum post-9/11 and peaking during the Syrian civil war. Focusing on Halis Bayancuk (Abu Hanzala), a prominent figure in Turkish politics and founder of the Tawhid and Sunnah Community, known for his strict adherence to Salafist principles, this study meticulously analyzes his ideology, intertwined with a deep exploration of jihad principles. Using Quintan Wiktorowicz’s framework, Salafists are categorized into purists, politicos, and jihadists. The research aims to uncover nuances and insights about Salafist ideology in Turkey by employing document analysis. It uses discourse analysis to study Abu Hanzala’s religious and political views, aiming to provide a detailed understanding of Salafism’s complex structure in Turkey and its manifestation in the socio-political landscape.

Keywords

Sociology of Religion, Salafism, Turkish Salafism, Jihad, Abu Hanzala (Halis Bayancuk)

Türkiye'de Cihatçı Selefilik: Ebu Hanzala'nın İdeolojisi (Halis Bayancuk)

Abstract

Bu çalışma, ideolojik hedeflere ulaşmak için silahlı mücadele de dahil olmak üzere aşırı ve sıklıkla şiddet içeren yaklaşımları savunan ve ana akım Selefi ilkelerden sapan, erken dönem İslami uygulamalara ve yorumlarına bağlılığıyla karakterize edilen Selefi İslam içindeki Cihatçı Selefiliği araştırmaktadır. Selefilik üzerine önemli araştırmalar yapılmasına rağmen, Türkiye bağlamındaki araştırmalar oldukça sınırlıdır. Türkiye’de Selefi ideoloji 1980'lerde ortaya çıkmış, 11 Eylül'den sonra ivme kazanmış ve Suriye iç savaşı sırasında zirveye ulaşmıştır. Selefi ilkelere sıkı sıkıya bağlılığıyla bilinen Tevhid ve Sünnet Cemaati’nin kurucusu Halis Bayancuk’a (Ebu Hanzala) odaklanan bu çalışma, cihat ilkelerinin derinlemesine incelenmesiyle iç içe geçmiş ideolojisini titizlikle analiz etmektedir. Quintan Wiktorowicz’in çerçevesini kullanarak Selefiler, puristler, politicoslar ve cihatçılar olarak kategorize edilmektedir. Bu çalışma, döküman analizi kullanarak Türkiye’deki Selefi ideoloji içinde yer alan Cihatçı Selefiler hakkındaki nüansları ve içgörüleri ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Ebu Hanzala’nın dini ve siyasi görüşlerini söylem analizi yöntemiyle inceleyen çalışma, Selefiliğin Türkiye’deki karmaşık yapısını ve sosyo-politik manzaradaki tezahürlerini ayrıntılı bir şekilde anlamayı amaçlamaktadır.

Keywords

Din Sosyolojisi,, Selefilik, Türkiye Selefiliği, Cihat, Ebu Hanzala (Halis Bayancuk)

References

• Akkoyunlu, İsmail. “İbn Teymiyye’de Selef ve Selefiyye Kavramları”. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi 23/1 (2019), 545-562.
• Aksürmeli, Mehmet. “The Proliferation of Non‐Mainstream Islam on the Web: The Case of Turkish Preaching Videos on YouTube with Reference to the Videos of Ebu Hanzala”. İlahiyat Akademi 5 (2017), 225-238.
• Aktaş, Ahmet. “Türkiye Hizbullahının Siyasal Dönüşümü”, Şırnak Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 28, (2022), 29-52
• Ali, Mohamed Bin. The Roots Of Religious Extremism, Understanding The Salafi Doctrine Of Al-Wala’ Wal Bara’. London: Imperial College Press, 2015.
• Altun, Bekir. Selefîlik-Vehhabîlik ve Türkiye’deki Faaliyetleri. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Master’s, 2015.
• Aydın, Senem - Çakır, Ruşen. “Turkey: A sustainable Case of de-Radicalisation?” Islamist Radicalisation The Challenge For Euro Mediterranean Relations. 87-107. Brussels: Centre for European Policy Studies, 2009.
• Aydınalp, Halil. “Çağdaş Kural Dışı Tekfirciliğin Yapısal Unsurları Üzerine Bir Model Denemesi-I”. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 49/49 (2016), 161-182.
• Başyazı. “Suriye’de Yaşananların Değerlendirilmesi”. Tevhid Dergisi 30 (Temmuz 2014), 12-20.
• Bayancuk, Halis. Lailaheillallah. İstanbul: Tevhid Basım Yayın, ts.
• Bayancuk, Halis. Tevhid İnancını İnşa Eden Kavramlar. İstanbul: Tevhid Basım Yayın, 2022.
• Brachman, Jarret M. Global Jihadism: Theory and Practice. London; New York: Routledge, 2008.
• Cavatorta, Francesco - Fabio Merone (ed.). Salafism After the Arab Awakening: Contending with People’s Power. New York, NY: Oxford University Press, 2017.
• Cook, Michael. “Muhammed b. Abdülvehhab”. TDV İslâm Ansiklopedisi. ed. Komisyon. C. 30. Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı, 2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/muhammed-b-abdulvehhab
• Çakır, Ruşen. “Selefileri beklerken”. Haber. rusencakir.com. 03 Kasım 2014. Erişim 21 Haziran 2023. http://rusencakir.com/Selefileri-beklerken/2554
• Çakır, Ruşen. “Yeni Selefîlik tartışmasına devam”. Haber. Gazetevatan. 20 Mart 2014. Erişim 21 Haziran 2023. https://www.gazetevatan.com/yazarlar/rusen-cakir/yeni-selef-lik-tartismasina-devam-619313
• Dağül, Abdussamed. “Duyuru - Abdussamed Dağül, Gündemle Alakalı Musa Hoca ile Röportajı”. 21 Haziran 2023. Erişim 22 Haziran 2023. https://islam-tr.org/konu/abdussamed-dagul-gundemle-alakali-musa-hoca-ile-roportaji.60291/
• Demir, Hilmi. “Selef mi Selefîlik mi?” Türkiye Gazetesi (19 Eylül 2020). https://www.turkiyegazetesi.com.tr/kose-yazilari/hilmi-demir/selef-mi-selefilik-mi-615374
• Diyanet İşleri Başkanlığı. Dini Sosyal Teşekküller, Geleneksel Dini-Kültürel Oluşumlar ve Yeni Dini Oluşumlar. Gizli. Diyanet İşleri Başkanlığı, ts. Diyanet İşleri Başkanlığı.
• Ebu Hanzala. “Malum Olan Meçhul: Tevhid ve Cihad Ehli Selefiler” 13 (Şubat 2013), 14-24.
• Ebu Hanzala. “Taifetu’l Mansura - Tevhid Dersleri”. Din. Erişim 18 Haziran 2023. https://tevhiddersleri.org/kategori/menhec/taifetu-l-mansura
• Erdem, Süleyman. Cihatçılar El Kaide ve IŞİD’e Katılanların Hikayesi. İstanbul: Yakın Plan Yayınları, 2016.
• Eroğlu, Doğu. “‘Ebu Hanzala’: IŞİD’in ‘Türkiye emiri’ değil, vaizlerin en etkilisi”. Haber. 11 Kasım 2017. Erişim 09 Temmuz 2023. https://www.diken.com.tr/ebu-hanzala-isidin-turkiye-emiri-degil-vaizlerin-en-etkilisi/
• Eroğlu, Doğu. Işid Ağları Türkiye’de Radikalleşme, Örgütleme, Lojistik. İstanbul: İletişim Yayınları, 2018.
• Esposito, John L. “Contemporary Islam Reformation or Revolution?” The Oxford Dictionary of Islam. Oxford: Oxford University Press, 1999.
• Gauvain, Richard. Salafi Ritual Purity: In the Presence of God. New York, NY: Routledge, 2012.
• Güler, Onur. Ortadoğu’yu Savunmak yahut Işid/Daeş Hukuku. İstanbul: Step Ajans, 2021.
• Haber Merkezi. “Atatürk ve cumhuriyeti hedef alan Musa Ebu Cafer, İçişleri Bakanlığı’nın terör listesinde El Kaide üyesi olarak aranıyor”. Haber. T24. 12 Şubat 2022. Erişim 25 Haziran 2023. https://t24.com.tr/haber/ataturk-ve-cumhuriyeti-hedef-alan-musa-ebu-cafer-icisleri-bakanligi-nin-teror-listesinde-el-kaide-uyesi-olarak-araniyor,1076480
• Haber Merkezi. “Mehmed Göktaş: Hizbullah Camiasının Temsil Edilmediği Hiçbir Çözüm Süreci, Hiçbir Anlaşma Geçerli Değildir”. Din. İslami Analiz. Ekim 2014. Erişim 09 Temmuz 2023. https://islamianaliz.com/haber/7452902/mehmed-goktas-hizbullah-camiasinin-temsil-edilmedigi-hicbir-cozum-sureci-hicbir-anlasma-gecerli-degildir
• Haber Merkezi. “‘Ömerli’de IŞİD’den bayram namazı’ iddiası!” www.haberturk.com. 19 Temmuz 2015. Erişim 25 Ekim 2022. https://www.haberturk.com/gundem/haber/1104681-omerlide-isidin-bayram-namazi
• Hamdeh, Emad. Salafism and Traditionalism: Scholarly Authority in Modern Islam. Cambridge University Press, 2021.
• Hammond, Andrew. “Salafi Thought in Turkish Public Discourse Since 1980”. International Journal of Middle East Studies 49/3 (Ağustos 2017), 417-435. https://doi.org/10.1017/S0020743817000319
• Hanzala, Ebu. Akaid Dersleri. İstanbul: Furkan Basın Yayın, 2016.
• Hanzala, Ebu. “Cezaevi Röportajı”. Tevhid Dergisi Cezaevi Özel Sayısı (Ocak 2015), 7-62.
• Hanzala, Ebu. Güncel İtikat Meseleleri. İstanbul: Furkan Basın Yayın, 2013.
• Hanzala, Ebu. Müslümanların Birbirlerine Karşı Sorumlulukları. Furkan Basın Yayın, 2014.
• Hanzala, Ebu. Tüm Rasullerin Ortak Daveti. İstanbul: Furkan Basın Yayın, 2013.
• Have, Paul Ten. Understanding Qualitative Research and Ethnomethodology. London; Thousand Oaks, CA: SAGE Publications Ltd, 2004.
• Haykel, Bernard. “On the Nature of Salafi Thought and Action”. Global Salafism: Islam’s New Religious Movement. ed. Roel Meijer. 34-57. Oxford University Press, 2014.
• Heyink, J. W. - Tymstra, Tj. “The Function of Qualitative Research”. Social Indicators Research 29/3 (1993), 291-305.
• İbn Teymiyye, Ebû’l-Abbâs Takıyyüddîn Ahmed b. Abdülhalîm. Dekâiku’t-Tefsir. Dımaşk: Müessesetü Ulûmi’l-Kur’an, 1984.
• İbn Teymiyye, Ebû’l-Abbâs Takıyyüddîn Ahmed b. Abdülhalîm. el-Fetâvâ el-Kübra. Beyrut: Daru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 1987.
• International Crisis Group. Calibrating the Response Turkey’s ISIS Returnees. Brussels: International Crisis Group, 29 Haziran 2020.
• İşcan, Mehmet Zeki. Selefilik: İslami Köktenciliğin Tarihi Temelleri. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2024.
• Kızılarslan, Sema. “Tevhid ve Sünnet Cemaati Geçmişini Yok Etmeye Devam Ediyor (3): Ebu Hanzala’nın ‘IŞİD’e Karşı Savaşanlar Kâfirdir’ Dediği Video Her Yerden Kaldırıldı”. Haber. Medyascope. 22 Mart 2022. Erişim 05 Temmuz 2023. https://medyascope.tv/2022/03/22/tevhid-ve-sunnet-cemaati-gecmisini-yok-etmeye-devam-ediyor-3-ebu-hanzalanin-iside-karsi-savasanlar-kafirdir-dedigi-video-her-yerden-kaldirildi/
• Kızılarslan, Sema. “Yedi Yıl Sonra Ömerli hutbesi: Cihat Çağrısı Var mı, Yok mu?” Medyascope (blog), 23 Kasım 2021. https://medyascope.tv/2021/11/23/yedi-yil-sonra-omerli-hutbesi-cihat-cagrisi-var-mi-yok-mu/
• Kurt, Mehmet. Kurdish Hizbullah in Turkey: Islamism, Violence and the State. London: Pluto Press, 2017.
• Lauzière, Henri. “The construction of salafiyya: reconsidering salafism from the perspective of conceptual history”. International Journal of Middle East Studies 42/3 (Ağustos 2010), 369-389. https://doi.org/10.1017/S0020743810000401
• Maher, Shiraz. Salafi-Jihadism: The History of an Idea. Oxford: Oxford University Press, 2016.
• Meijer, Roel (ed.). Global Salafism: Islam’s New Religious Movement. New York: Oxford University Press, 2009.
• Meleagrou-Hitchens, Alexander. Incitement: Anwar al-Awlaki’s Western Jihad. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, 2020.
• Mumcu, Uğur. Rabıta. İstanbul: Uğur Mumcu Vakfı Yayınları, 2020.
• Ozeren, Suleyman - Van De Voorde, Cécile. “Turkish Hizballah: A Case Study of Radical Terrorism”. International Journal of Comparative and Applied Criminal Justice 30/1 (01 Mart 2006), 75-93. https://doi.org/10.1080/01924036.2006.9678747
• Özel, Ahmet. “Cihad”. İslam Ansiklopedisi. 7/527-531. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı, 1993.
• Özköse, Adem. “Türkiyeli Selefiler tekfirci mi?” Haber. Tevhid Haber. 24 Temmuz 2009. Erişim 19 Haziran 2023. https://www.tevhidhaber.com/turkiyeli-selefiler-tekfirci-mi-60097h.htm
• Pavlin, James. “Ibn Taymiyya (1263–1328)”. Encyclopedia of Islam and the Muslim World. 338-339. United States: Macmillan Reference USA, 2004.
• Phares, Walid. Future Jihad: Terrorist Strategies Against the West. New York: St. Martin’s Griffin, 2006.
• Robinson, Glenn E. Global Jihad: A Brief History. Stanford, California: Stanford University Press, 2020.
• Rumman, Mohammad Abu. I am a Salafi. A study of the Actual and Imagined Identities of Salafis. Amman: Friedrich-Ebert-Stiftung Jordan & Iraq, 2014.
• Saymaz, İsmail. “MİT’in Selefi Raporu”. Sözcü Gazetesi. Erişim 05 Kasım 2022. https://www.sozcu.com.tr/2020/yazarlar/ismail-saymaz/mitin-selefi-raporu-6051588/ Saymaz, İsmail. Türkiye’de IŞİD. İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
• Scharbrodt, Oliver. Muhammad ‘Abduh: Modern Islam and the Culture of Ambiguity. London New York Oxford: I.B. Tauris, 2022.
• Şahin, Helin. “‘Ebu Hanzala’ kod adlı Halis Bayuncuk gözaltına alındı”. Haber. 08 Mart 2017. Erişim 09 Temmuz 2023. https://www.haberturk.com/gundem/haber/1418055-ebu-hanzala-kod-adli-halis-bayuncuk-gozaltina-alindi
• Taştekin, Fehim. “Türkiye’den IŞİD’e Katılan İlyas Aydın: İstihbarat Servislerinin Gayrimeşru Çocuklarıyız”. BBC News Türkçe (Ağustos 2019). https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-49242045
• Tevhid Dergisi. Biz Kimiz ve Ne İstiyoruz? İstanbul: Furkan Basım Yayın, 2016.
• Voll, John O. “Salafiyye”. Encyclopedia of Islam and the Muslim World. ed. Richard C. Martin. 608-610. New York: Macmillan Reference USA, 2003.
• Wagemakers, Joas. “A Purist Jihadi-Salafi: The Ideology of Abu Muhammad al-Maqdisi”. British Journal of Middle Eastern Studies 36/2 (2009), 281-297.
• Weismann, Itzchak. Taste of Modernity: Sufism, Salafiyya, and Arabism in Late Ottoman Damascus. Leiden: Brill, 2000.
• Wiktorowicz, Quintan. “Anatomy of the Salafi Movement”. Studies in Conflict & Terrorism 29/3 (2005), 207-239.
• “Abdulkadir Polat”. Erişim 22 Haziran 2023. https://www.youtube.com/channel/UCW3sOWtrfgMVJ4Zq2pojJYg
• “Ebu Hanzala (Hâlis Bayancuk) ile Röportaj | Furkân bin Abdullah [2013]”. haz. Dâru’l Hilâfeti’l Aliyye Medresesi. Yayın Tarihi 2013. https://www.youtube.com/watch?v=GbX4FRpO5xM
• “Ebu hanzala Mescidi Dirar”. haz. muaz036. Yayın Tarihi 23 Ağustos 2012. https://www.youtube.com/watch?v=Gd0H-vrvZdA
• “Ebu Ubeyde Hoca”. Erişim 23 Haziran 2023. https://www.youtube.com/@ebuubeydehoca_ X (formerly Twitter). “Mehmet Göktaş (@goktasmehmet) / X”. Erişim 22 Temmuz 2023. https://x.com/goktasmehmet
• “Muhammed Ceyhan Hoca”. Erişim 22 Haziran 2023. https://www.youtube.com/channel/UC3d1jFsn2gu6p_MA-OlkGKQ
• X (formerly Twitter). “Mustafa Yağbasa (@MustafaYagbasa) / X”. Erişim 22 Ağustos 2023. https://x.com/mustafayagbasa
• “Sosyal Davet”. Erişim 24 Temmuz 2023. https://www.youtube.com/@SosyalDavet
• “Şehadet Mektebi”. Erişim 20 Haziran 2023. https://www.youtube.com/c/%C5%9EehadetMektebi
• “Vasat Kitabevi”. Erişim 22 Temmuz 2024. https://www.youtube.com/c/VASATK%C4%B0TABEV%C4%B0