Çevrimiçi Şiddet: Bir Siber Zorbalık Alanı Olarak “Potinss” Örneği

Year 2017, Issue: 27 - MEDYA ve ŞİDDET-1, 95 - 119, 01.07.2017

Alev Aslan , Betül Önay Doğan

Abstract

Bu çalışmada, şiddetin bir biçimi olan ve çevrimiçi ortamda sürdürülen “siber zorbalık” konusu ele

alınmıştır. Akran gruplar arasında siber zorbalığın nasıl gerçekleştiğini, hangi tekniklerle, kimlere, nasıl

ve ne oranda yöneldiğini tespit etmeyi amaç edinen bu çalışma kapsamında “siber zorbalık” meselesi lise

öğrencileri arasında bilinen ve kullanılan, paylaşımların anonim olarak yapıldığı “Potinss” adlı aplikasyon

üzerinden incelenmiştir. Bu aplikasyonda isimleri bulunan 1034 lise içerisinden 100 lise basit seçkisiz

örneklem yoluyla seçilmiş ve bu okullar üzerinden yapılan ön incelemede 7817 konu başlığı ve 36161

iç konu başlığına ulaşılmıştır. Belirlenen yedi zorbalık kategorisi çerçevesinde uygulanan içerik analizi

sonucunda, öğrencilerin en fazla hakaret, küfür ve tehdit içeren ifadeleri kullandıkları (5071) görülmüştür.

Bu çalışmada n az karşılaşılan zorbalık yöntemi ise resim ve video paylaşımı olmuştur (30). Öğrencilerin

genellikle fiziksel ortamda ifade edemeyecekleri şeyleri sanal uzamda rahatlıkla söyledikleri görülmüştür.

Aplikasyonun öğrencileri siber zorbalık uygulamamaları konusunda uyardığı gözlemlenmiştir. Ancak

bu uyarıların siber zorbalığın önlenmesi konusunda yeterli olmadığı düşünülmektedir. Diğer bir önemli

tespit ise okul idarelerinin konuyla ilgili öğrencilere yapmış oldukları uyarıların, yapılan siber zorbalıkları

tamamıyla engellemese dahi azalmasını sağladığı yönündedir.

Keywords

Siber zorbalık, Şiddet, Potinss

References

• Arıcak , T. (2015). Siber alemin avatar çocukları. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Asrak Hasdemir, T. (2014). New generation, new media and communication rights: A view from Turkey. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi - Sayı 39 / Güz 2014.
• Aydeniz, H. (2012). Bilinçli medya kullanımı. T.C. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı.
• Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi, teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Boulton, M. J., Hardcastle K., Down J., Fowles J. & Simmonds J. A. (2014). A comparison of preservice teachers’ responses to cyber versus traditional bullying scenarios: Similarities and differences and ımplications for practice. Journal of Teacher Education, 65 (2), 145 – 155.
• CDC (Centers For Disease Control and Prevention). 2017. 10.04.2017 tarihinde https://www.cdc.gov adresinden edinilmiştir.
• Çelebi, A. (2010). “Sunuş: Bir parıltı… sonra gece”. Zeynep Direk ve Ece Göztepe (Çev.). Şiddetin eleştirisi üzerine, Metis defterleri içinde. İstanbul: Metis Yayınları.
• Dilber, F. (2014). Kitle iletişim araçları ve suç olgusu. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (Özel Sayı I), 60-66.
• Dredge R., Gleeson J., & Garcia, X. P. (2014a). Presentation on facebook and risk of cyberbullying victimisation. Computers in Human Behavior, 40, 16-22.
• Dredge R., Gleeson J., & Garcia X. P. (2014b). Cyberbullying in social networking sites: An adolescent victim’s perspective. Computers in Human Behavior, 36, 13-20.
• D’Auria, J. (2014). Cyberbullying resources for youth and their families. Journal of Pediatric Health Care, 28, Number 2, 19 – 22
• Ekşi, H., & Yaman E. (2010). Çocuk ve ergende şiddet. Kaknüs Yayınları.
• Google Play Destek Merkezi. (2017). https://play.google.com/intl/tr/about/developer-content-policy-print adresinden edinilmiştir.
• Gökçe, O. (2006). İçerik analizi-kuramsal ve pratik bilgiler. Siyasal Kitabevi.
• Güven, S. (2017). Siyasal iletişim sürecinin dönüşümü, siyasal katılım ve iletişim teknolojileri. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC. April, 7 (2), 175-191.
• Karahisar, T. (2014). İnternette çocukları bekleyen riskler ve medya okur yazarlığı. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication – TOJDAC. October 2014, 4 (4).
• Kadüker, O. Ö. (2017). Dijital tuzakların hedefi öğrenciler. 24.03.2017 tarihinde http://www.milliyet.com.tr/ dijital-tuzaklarin-hedefi-gundem-2419311/ adresinden edinilmiştir.
• Kılıç, M. (2016). Gençlik şiddet ve serbest zaman. Doğu Kütüphanesi Yayınları.
• Koçak, A., & Arun, Ö. (2016). İçerik analizi çalışmalarında örneklem sorunu. Selçuk İletişim Dergisi. http:// dergipark.gov.tr/download/article-file/177956 adresinden edinilmiştir.
• Korkmaz, M. vd. (2015). Çocuk istismarı ve cinsel istismarın önlenmesinde medyanın rolünün incelenmesi. Uluslararsı Hakemli Psikiyatri ve Psikoloji Araştırmaları Dergisi. https://openaccess.firat.edu.tr/ xmlui/bitstream/handle/11508/8211/1791_91210.pdf?sequence=1 adresinden edinilmiştir.
• Mutlu, E. (2005). Globalleşme, popüler kültür ve medya. Ankara: Ütopya Yayınevi.
• Oskay, Ü. (1971). Toplumsal gelişmede radyo ve televizyon, geri kalmışlık açısından olanaklar ve sınırlar. Ankara: Sevinç Matbaası.
• Oxford Dictionary (2017). https://en.oxforddictionaries.com/definition/violence adresinden edinilmiştir.
• Öğülmüş, S. (2017). İçerik çözümlemesi. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/506/6144.pdf adresinden edinilmiştir.
• Peker, A. (2015). Ergenlerin saldırganlık ve siber zorbalık davranışları arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Ekev Akademi Dergisi, Yıl:19, Sayı: 61.
• Tokunaga, R. S. (2010). Following you home from school: A critical review and synthesis of research on cyberbullying victimization. Computers in Human Behavior, 26, 277–287.
• Ulusoy, A., & Bostacı, M. (2014). Çocuklarda sosyal medya kullanımı ve ebeveyn rolü. The Journal of Academic Social Science Studies, 559-572.
• UNESCO (2017). School violence and bullying, Global Status Report, France. http://unesdoc.unesco.org/ images/0024/002469/246970e.pdf adresinden edinilmiştir.
• UNICEF (2013). Indicators for monitoring of violence against children guidebook. Adem Arkadas-Thibert and H. Feray Salman, Turkey. http://www.icc.org.tr/uploads/documents/UnicefTrainingMaterials/ indicators-guidebook-eng.pdf adresinden edinilmiştir.
• Uslu, Z. K. (2000). Televizyon ve kadın. İstanbul: Alfa Yayınları.
• WHO (2017). http://www.who.int/topics/violence/en/ adresinden edinilmiştir.
• Wolak J., Mitchell K, & Finkelhor D. (2007). Does online harassment constitute bullying? A exploration of online harassment by known peers and online-only contacts. Journal of Adolescent Health, 41 (6), 51-58.
• Yaman E., Eroğlu Y., & Peker A. (2011). Başa çıkma stratejileriyle okul zorbalığı ve siber zorbalık. İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Yanıkkaya, B. (2016). Gündelik hayatın suretinde: Öteki korkusu, görsel şiddet ve medya. Barış Çoban (Der.) Medya milliyetçilik şiddet içinde. İstanbul: Su Yayınları.