The Adventure of Islamism in Turkey: The Contribution of Women to Islamic Studies

Year 2016, , 5 - 54, 15.12.2016

Hatice K. Arpaguş

https://doi.org/10.15370/maruifd.287884

Abstract

When we study the adventure of Islamism in Turkey, among other things

we need to have a look on is the issue of women. However, the roots of the subject lies

in Ottoman times, hence we have to go back to Ottoman times and to have a historical

understanding of the issue. In the Republican times the issue started when Islamic

institutions were opened and women appeared in the Islamic movements after they

started to show up in Islamic intuitions. Hence it is also important to study the causes

and conditions why these institutions were opened. Another important subject to

study is how female students became part of these institutions, how state and people

confronted each other in the process of modernization since all these processes were

quite problematic for both sides. The participation of the girls in these institutions

made states’ approaches to Muslim masses more crystallized. This process sometimes

caused the state alienating the Muslim masses from itself and sometimes created an

opportunity to close the gap between the state and people. In these process some

other interesting subjects that will be studied are whether women could show their Muslim identity in the government offices, what will be the number of the female

students. These are subjects that causes a lot of unnecessary tension will be covered

in this article.

Keywords

Ottoman State and Islamism, Modernization and Woman, Institutions for Religious Education: Religious Vocational (Imam Hatip) High Schools-Theology Faculties, The Problem of Headscarf, Constitutional Restrictions in Religious Education

İslâmcılığın Türkiye Serüveni: Kadınların İlâhiyat Tecrübesine Katkıları

Abstract

İslâmcılığın Türkiye serüvenini incelerken göz önünde bulundurulması gereken

başlıklar arasında kadın konusu gelmektedir. Ancak İslâmcılık denilince de bunun temellerinin

Osmanlı’da atılmış olması, öncelikle meselenin Osmanlı’yı da dikkate alan

tarihsel boyutuna gitmeyi kaçınılmaz kılmaktadır. Cumhuriyet dönemine gelince bu

konuda söz konusu İslâmcılık cereyanının toplumsal yapıda görünür olması, din eğitimi

kurumlarının açılması ve kadınların buralarda bulunmalarıyla mümkün olmaktadır.

Bu amaçla konunun seyri takip edilirken söz konusu kurumların hangi zeminde

ve hangi ihtiyaçlar göz önünde bulundurularak açıldıklarının incelenmesi konumuz

açısından önemlidir. Kız öğrencilerin kurumsal yapıya dâhil olmaları ise devlet ile

halkın, modernleşme ile İslâm’ın din eğitimi kurumlarından sonra karşılaşmalarının

diğer önemli bir veçhesini oluşturmuş ve oldukça sancılı süreçlerden geçerek bugüne

gelmiştir. Kız öğrencilerin bu tür kurumlarda bulunmaları hem devletin halka karşı

tavrının netleşmesinde, hem de halk ile devletin zaman zaman birbirinden uzaklaşıp

zaman zaman da birbirine yaklaşma fırsatı yakalamasında önemli fonksiyon icra etmiştir.

Söz konusu süreçte onların kamusal alanda bulunabilmelerinin mümkün olup

olmadığı, bulunacaklarsa dinî kimlikleriyle olup olamayacakları, sayılarının ne kadar

olacağı gibi normalde meseleye dâhil olmaması gereken konular da hep tartışma alanına

çekilen hususlar arasında yer almıştır.

Keywords

Osmanlı ve İslamcılık, Modernleşme ve Kadın, Din Eğitimi Kurumları: İmam Hatip Liseleri-İlahiyat Fakülteleri, Başörtü Problemi, Din Eğitimindeki Anayasal Kısıtlamalar

References

• Abdullah Cevdet, “Müşterek Terbiye, Tevhîd-i Tedrîsat”, İctihâd, İstanbul 1924, XIX, sy. 168, s. 3397-3402.
• Aksekili, Ahmed Hamdi, “Din Tedrisatı ve Din Müesseseleri Hakkında Rapor”, Cumhuriyet Türkiyesi’nde Bir Mesele olarak Din (haz. İsmail Kara), İstanbul 2008; Dergah Yay.
• Altıkulaç, Tayyar, Zorlukları Aşarken, İstanbul 2012; Ufuk Yay.
• Ayhan, Halis “İlahiyat”, DİA, XXII, 70-72.
• Ayhan, Halis “İmam Hatip Lisesi”, DİA, XXII, 191-194.
• Ayhan, Halis Türkiye’de Din Eğitimi, İstanbul 2014; MÜİFAV.