Tâbiîn Döneminden Seçkin Bir Kadın Portresi Âişe bint Talha

Year 2015, Volume: 49 Issue: 49, 127 - 160, 26.01.2016

Fatımatüz Zehra Kamacı

https://doi.org/10.15370/muifd.85723

Cited By: 1

Abstract

Öz: Tâbiîn devrinde, doğuştan sahip olduğu asalet ve güzelliği sanat ve edebiyat ile beslemek suretiyle Arap yarımadasında haklı bir şöhrete kavuşan Âişe bint Talha, aşere-i mübeşşereden Talha b. Ubeydullah ile Ümmü Külsûm bint Ebû Bekir’in kızıdır. Âişe bint Talha, Kureyş kabilesinin Benî Teym kolundan gelen asil, iyi eğitimli, kararlı ve son
derece güçlü bir kadın portresi olarak karşımıza çıkmaktadır. Teyzesi Hz. Âişe’nin dizinin dibinde yetişen bu müstesna hanım; şiir, tarih, edebiyat ve hadis bilgisi ile herkesi kendisine hayran bırakmayı başarmıştır. Âişe bint Talha ile ilgili tarih, hadis ve edebiyat
kitapları ayrıntılı bilgiler içermektedir. Bu makale, Âişe bint Talha’nın şahsında, İslâm’ın ilk dönemlerinde üst tabakaya mensup kadınların durumu ve sosyal hayatları ile ilgili gün yüzüne çıkmamış olan bazı bilgileri gözler önüne sermeyi hedeflemektedir. 

Anahtar Kelimeler: Hz. Âişe, Âişe bint Talha, Hulefâ-yi Râşidîn, Emevîler, Mus‘ab b.
Zübeyr, Sosyal Hayat, Kadın, Şiir, Edebiyat, Hadis The Portrait of a Noble Muslim Woman Living in the First Century AH Aisha bint
Talha Abstract: Aisha bint Talha, daughter of the famous companion of the Prophet, Talha b. Ubayd Allah and Umm Kultūm, daughter of Abu Bakr was a beautiful, well-educated and noble woman. As a niece of Aisha, the Prophet’s wife, she used the best advantage of the conditions that she had obtained inborn. She was famous for not only her rare beauty but also talent in poet and literature in all Arabian Peninsula during the first century AH. Accordingly this article tries to enlighten general conditions and the social life of noble Muslim women who lived in the first century AH with the records that were
recorded by various history and literature sources. 
Keyword: The Prophet’s wife Aisha, Aisha bint Talha, The Orthodox Caliphs, Umayyad Dynasty, Mus‘ab b. al-Zubayr, social life, Woman, Poetry, Literature, Hadith.

Keywords

Hz. Âişe, Âişe bint Talha, Hulefâ-yi Râşidîn, Emevîler, Mus‘ab b

References

• Abdülazîz el-Meymenî, Abdülazîz b. Abdilkerîm er-Rackûtî, Simtü’l-Leâlî, I-III, yy., ty.
• Abdülkâdir el-Bağdâdî, Abdülkâdir b. Ömer b. Bâyezîd Abdülkâdir el-Bağdâdî, Hizânetü’l-edeb ve lübbü lübâbi lisâni’l-Arab (nşr. Abdüsselâm Muhammed Hârûn), I-XII, Kahire 1986.
• Abdürrezzâk, Ebû Bekir b. Hemmâm es-San‘ânî, el-Musannef, (nşr. Habîbürrahmân el-A‘zamî), I-XI, Beyrut 1983.
• Acar, H. İbrahim, “İslâm Hukukunda Evlenme Ehliyeti Bakımından Küçüklerin Evlendirilmesi Problemi”, Dinî Araştırmalar Dergisi, c. 6, sayı: 16, s. 125-140 Ankara 2003.
• Ahfeş el-Asgar, Ebü’l-Hasen Alî b. Süleymân b. el-Fazl, el-İhtiyâreyn, (nşr. Fahreddîn Kabave), Beyrut 1984.2.
• Ahmed b. Hanbel, Ebû Abdillâh Ahmed b. Muhammed, el-Müsned, (nşr. Şuayb el-Arnaût), Bey
• Apaydın, H. Yunus, “Tesettür”, DİA, XL, 538-543, İstanbul 2011.
• Aycan, İrfan, “Mus‘ab b. Zübeyr”, DİA, XXXI, 227, İstanbul 2006.
• Azîmâbâdî, Ebü’t-Tayyib Muhammed Şemsü’l-Hak b. Emîr Alî ed-Diyânüvî, Avnü’l-ma’bûd Şer- hu Süneni Ebî Dâvûd, (nşr. Abdurrahman Muhammed Osmân), I-XIV, Medine 1968.2.
• Belâzürî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Yahyâ b. Câbir b. Dâvûd, Ensâbü’l-eşrâf, (nşr. Riyâd Ziriklî- Süheyl Zekkâr), I-XIII, Beyrut 1996.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. Hüseyn, es-Sünenü’l-kübrâ, (nşr. Abdullah b. Abdülmuhsîn et- Türkî), I-XXIV, Kahire 2011.
• _____, Şu‘abü’l-îmân (nşr. Abdül‘alî Abdülhamîd Hamîd-Muhtâr Ahmed en-Nedvî ve dğr.), I-XV, Bombay 2008.
• Buhârî, Muhammed b. İsmâîl, el-Câmi‘u’s-sahîh, Mevsûatü’l-hadîsi’s-şerîf: el-kütübü’s-sitte için- de, Riyad 2000.3.
• _____, Halku ef ’âli’l-iâd, Beyrut 1984.
• _____, el-Edebü‘l-müfred, Beyrut 1985.2.
• _____, et-Târîhu’l-evsat, (nşr. Muhammed b. İbrâhîm el-Leheyran), I-II, Riyad 1998.
• Bürrî, Muhammed b. Ebû Bekr b. Abdullah b. Mûsâ el-Ensârî el-Kureşî, el-Cevhere fî nesebi’n- nebî ve ashâbihi’l-‘aşere, (nşr. Muhammed et-Tevencî), I-II, Riyad 1983.
• Câhiz, Ebû Osmân Amr b. Bahr b. Mahbûb el-Câhiz el-Kinânî, Kitâbü’l-mehâsîn ve’l-ezdâd, (nşr. Muhammed Süveyd), Beyrut 1991.
• _____, Kitâbü’l-kavl fi’l-bigal, (nşr. Charles Pella), Beyrut 1995.
• Cevâd Ali, el-Mufassal fî târîhi’l-Arab kable’l-İslâm, I-X, yy., 1380.
• Çuhadar, Mustafa, “Küseyyir”, DİA, XXVI, 575-576, İstanbul 2002.
• Dârekutnî, Ebü’l-Hasen Alî b. Ömer, es-Sünen, (nşr. Şuayb el-Arnaût ve dğr.), I- V, Beyrut 2004.
• Dâvûd-i Antâkî, Dâvûd b. Ömer el-Ekmeh, Tezyînü’l-esvâk bi-tafsîli Eşvâki’l-‘uşşâk, Beyrut 1986.2.
• Döndüren, Hamdi, “Îlâ”, DİA, XXII, 61-62, İstanbul 2000.
• Dönmez, İbrahim Kâfî “Oruç”, DİA, XXXIII, 416-425, İstanbul 2007.
• Durant, Will, Kıssatü’l-hadâra, I-XLII, Kahire 1968.3.
• Ebû Dâvûd, Süleymân b. el-Eş‘as es-Sicistânî, es-Sünen, Mevsûatü’l-hadîsi’ş-şerîf: el-kütübü’s-sitte içinde, Riyad 2000.3.
• Ebû Nuaym el-İsfahânî, Ahmed b. Abdillâh b. İshâk, Hilyetü’l-evliyâ ve tabakâtü’l-asfiyâ, I-X, Ka- hire 1974-1979.
• _____, Ma‘rifetü’s-sahâbe, (nşr. Muhammed Hasan-Mes‘ûd Abdülhamîd), I-V, Beyrut 2002.
• Ebû Ya‘lâ, Ahmed b. Alî b. el-Müsennâ et-Temîmî el-Mevsılî, el-Müsned, (nşr. Hüseyin Selîm Esed), I-XIII, Dımaşk 1986.
• Ebü’l-Ferec el-İsfahânî, Alî b. el-Hüseyn b. Muhammed b. Ahmed el-Kureşî, el-Egânî, (nşr. Abdülemîr Alî Mühennâ-Semîr Yûsuf Câbir), I-XXVII, Beyrut 2002.
• Ebü’l-Ferec İbnü’l-Cevzî, Cemâlüddîn Abdurrahman b. Ali b. Muhammed el-Bağdâdî, el- Muntazam fî târîhi’l-mülûk ve’l-ümem, (nşr. Muhammed-Mustafa Abdülkâdir Atâ), I-XIX, Beyrut ty.
• Er, Rahmi, “Ömer b. Ebû Rebîa”, DİA, XXXIV, 56, İstanbul 2007.
• Fâkihî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İshâk b. Abbâs, Ahbâru Mekke fî kadîmi’d-dehr ve hadîsih, (nşr. Abdülmelik b. Abdullah b. Dehîş), I-IV, Mekke 1987.
• Görgün, Hilal “Sükeyne bint Hüseyin”, DİA, XXXVIII, s. 45-46, İstanbul 2010.
• Hâkim, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdillâh en-Nîsâbûrî, el-Müstedrek, (nşr. Hamdî Dimerdâş Muhammed), I-VIII, Mekke 2000.
• Halîl b. Ahmed, Ebû Abdirrahmân el-Halîl b. Ahmed b. Amr b. Temîm el-Ferâhîdî, Kitâbü’l-ayn, (nşr. Dr. Dâvûd Sellûm), Beyrut 2004.
• Harâitî, Ebû Bekr Muhammed b. Ca‘fer b. Muhammed es-Sâmerrî, İ‘tilâlü’l-kulûb fî ahbâri’l- ‘uşşâk, (nşr. Hamdî Dimerdâş), I-II, Mekke 2000..
• Hayek, Michel, Mevsûatü’n-nebâtâti’t-tıbbiyye, I-II, Beyrut 1996.
• Heysemî, Ebü’l-Hasen Nûrüddîn Alî b. Ebî Bekr el-Heysemî, Buğyetü’l-bâhis ‘an zevâ‘idi Müsnedi’l-Hâris, (nşr. Hüseyin Ahmed Sâlih el-Bâkırî), I-II, Medine 1992.
• _____, Keşfü’l-estâr ‘an zevâidi’l-Bezzâr, (nşr. Habîbürrahmân el-A‘zamî), I-IV, Beyrut 1979.
• _____, Gâyetü’l-maksad fî zevâidi’l-Müsned, (nşr. Hallâf Mahmûd Semî‘), I-IV, Beyrut 2001.
• Hilaî, Ebü’l-Hasen Alî b. Hasen, el-Hile‘iyyât, el-Fevâidü’l-müntekât el-hisân es-sıhâh ve’l-garâib, (nşr. Sâlih el-Lahhâm), Amman 2010.
• Husrî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Alî b. (İbrâhîm b.) Temîm el-Ensârî el-Fihrî el-Husrî, Zehrü’l-âdâb ve semerü’l-elbâb, (nşr. Ali Muhammed el-Bicâvî), I-II, Kahire 1969.2.
• _____, Cem‘u’l-cevâhir fi’l-mülâh ve’n-nevâdir, (nşr. Ruhâb Hıdır Akkâvî), Beyrut 1993.
• İbn Abdülber en-Nemerî, Ebû Ömer Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdillâh b. Muhammed b. Abdilberr en-Nemerî, et-Temhîd limâ fi’l-Muvatta’ mine’l-meânî ve’l-esânîd, (nşr. Mustafâ b. Ahmed el-Alevî), I-XXVI, Titvan 1982-1992.
• _____, el-İstizkârü’l-câmi‘ li-mezâhibi fukahâi’l-emsâr ve ‘ulemâi’l-aktâr, (nşr. Abdülmu‘tî Emîn Kal‘acî), I-XXX, Beyrut 1993.
• _____, el-İstîâb fî ma‘rifeti’l-ashâb, (nşr. Ali Muhammed Muavviz-Âdil Ahmed Abdülmevcûd), I-V, Beyrut 2002.
• İbn Abdürabbih, Ebû Ömer Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed, el-‘Ikdu’l-ferîd, (nşr. Ahmed Emîn ve dğr.), I-VII, Beyrut 1990.8.
• İbn Adî, Ebû Ahmed Abdullah b. Adî b. Abdillâh el-Cürcânî, el-Kâmil fî du‘afâi’r-ricâl, I-VII, Bey- rut 1985.2.
• İbn Asâkir, Ebü’l-Kâsım Ali b. Hasen b. Hîbetillâh ed-Dımaşkî, Târîhu medîneti Dımaşk, (nşr. Muhibbüddîn Ebû Saîd), I-LXXX, Beyrut 1995.
• İbn Battâl el-Kurtubî, Ebü’l-Hasen Alî b. Halef b. Abdilmelik b. Battâl el-Bekrî, Şerhu’l-Câmi‘i’s- sahîh, (nşr. Ebû Temîm Yâsir b. İbrâhîm), I-X, Riyad 2000.
• İbn Ebû Âsım, Ebû Bekr Ahmed b. Amr b. ed-Dahhâk b. Mahled eş-Şeybânî, el-Âhâd ve’l-mesânî, (nşr. Bâsim Faysal Ahmed el-Cevâbire), I-VI, Riyad 1991.
• İbn Ebû Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed b. İdrîs er-Râzî, İlelü’l-hadîs, (nşr. Sa‘îd b. Abdullah el-Humeyyid-Hâlid b. Abdurrahman el-Cüreysî), I-VI, Riyad 2006.
• _____, el-Cerh ve’t-ta‘dîl, I-X, Beyrut 1952.
• İbn Ebû Tâhir, Ebü’l-Fazl Ahmed b. Ebî Tâhir Tayfûr el-Mervezî el-Horasânî, Belâgatü’n-nisâ’, (nşr. Muhammed Ebü’l-Ecfân-Ahmed el-Elfî), Tunus 1985..
• İbn Ebü’d-Dünyâ, Ebû Bekr Abdullah b. Muhammed b. Ubeyd el-Kureşî el-Bağdâdî, Kitâbü’l- menâmât, (nşr. Ebû Meryem Mecdî-Fethî İbrâhîm), Kahire ty.
• _____, Islâhü’l-mâl, (nşr. Mustafa Müflih el-Kuzât), Mansûre 1990.
• İbn Fazlullâh el-Ömerî, Şihâbüddîn (Ebü’l-Abbâs) Ahmed b. Yahyâ b. Fazlillâh el-Ömerî, Mesâlikü’l-ebsâr fî memâliki’l-emsâr, (nşr. Abdullah b. Yahyâ es-Süreyhî- Bessâm Muham- med Bârûd vd.), I-XXVII, Abudabi 2003-2004.
• İbn Hacer, Ebü’l-Fazl Şihâbüddîn Ahmed b. Alî el-Askalânî, Fethü’l-bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî, (nşr. Mahmud Fuâd Abdülbâkî), I-XIV, Dımaşk 2000.
• _____, el-İsâbe fî temyîzi’s-sahâbe, (nşr. Âdil Ahmed Abdülmevcûd-Ali Muhammed Muavviz), I-IX, Beyrut 2005.
• _____, el-Metâlibü’l-âliye bi-zevâidi’l-mesânidi’s-semâniye, (nşr. Habîburrahmân el-A’zamî), I-IV, Kuveyt ty.
• _____, Mîzânü’l-i‘tidâl, (nşr. Ali Muhammed Muavvaz-Âdil Ahmed Abdülmevcûd”, I-VIII, Bey- rut 1995.
• _____, Tehzîbü’t-Tehzîb, I-XII, Beyrut 1907.
• _____, Takrîbü’t-tehzîb, (nşr. Abdülvehhâb Abdüllatîf), I-II, Beyrut 1975.2.
• İbn Hallikân, Ebü’l-Abbâs Şemsüddîn Ahmed b. Muhammed b. İbrâhîm b. Ebî Bekr b. Hallikân el-Bermekî, Vefeyâtü’l-a‘yân, (nşr. İhsân Abbâs), I-VIII, Beyrut 1968-1972.
• İbn Hamdûn, Ebü’l-Meâlî Bahâüddîn Kâfi’l-Küfât Muhammed b. el-Hasen b. Muhammed b. Alî b. Hamdûn, et-Tezkiretü’l-Hamdûniyye, (nşr. Bekr Abbâs-İhsân Abbâs), I-X, Beyrut 1996.
• İbn Hazm, Ebû Muhammed Alî b. Ahmed b. Saîd b. Hazm el-Endelûsî el-Kurtubî, el-Muhallâ, (nşr. Ahmed Muhammed Şâkir-Muhammed Münîr ed-Dımaşkî), I-XI, Kahire 1347-1352.
• _____, Cemheretü ensâbi’l-arab, (nşr. Abdüsselâm Muhammed Hârûn), Kahire ty.5.
• İbn Hibbân, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibbân b. Ahmed el-Büstî, el-İhsân fî takrîbi Sahîh-i İbn Hibbân, (nşr. Şuayb el-Arnaût), I-XVI, Beyrut 1988-1991.
• İbn Hişâm, Ebû Muhammed Cemâlüddîn Abdülmelik b. Hişâm b. Eyyûb el-Himyerî, es-Sîretü’n- Nebeviyye, (nşr. Muhammed Ali el-Kutb-Muhammed ed-Dâlî Balta), I-IV, Beyrut 2005.
• İbn Huzeyme, Ebû Bekr Muhammed b. İshâk b. Huzeyme es-Sülemî en-Nîsâbûrî, es-Sahîh, (nşr. Muhammed Mustafâ el-A‘zamî), I-IV, Beyrut 1975.
• İbn Kayyim el-Cevziyye, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ebî Bekr, Ravzatü’l-muhibbîn ve nüzhetü’l-müştâkîn, (nşr. es-Seyyid el-Cemîlî), Beyrut 1987.2.
• _____, Zâdü’l-meâd fî hedyi hayri’l-‘ibâd, (nşr. Muhammed el-Enver Ahmed el-Baltacî), I-IX, Beyrut 2000.
• İbn Kesîr, Ebü’l-Fidâ’ İmâdüddîn İsmâîl b. Şihâbiddîn Ömer b. Kesîr b. Dav‘ el-Kaysî el-Kureşî, el- Bidâye ve’n-Nihâye, (nşr. Abdullah b. Abdülmuhsîn et-Türkî), I-XXI, Kahire 1997.
• İbn Kudâme, Ebû Muhammed Muvaffakuddîn Abdullah b. Ahmed b. Muhammed b. Kudâme el- Cemmâilî, el-Muğnî, (nşr. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî-Abdülfettâh Muhammed el-Hulv), I-XV, Riyad 1999.4.
• İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim b. Kuteybe ed-Dîneverî, Te’vîlü muhtelifi’l- hadîs, (nşr. Abdülkâdir Ahmed Atâ), Beyrut 1988.
• _____, el-Maârif, (nşr. Servet Ukkâşe), Kahire 1992.
• İbn Mâce, Ebû Abdillâh Muhammed b. Yezîd, es-Sünen, Mevsûatü’l-hadîsi’ş-şerîf: el-kütübü’s-sitte içinde, Riyad 2000.3.
• İbn Manzûr, Ebü’l-Fazl Cemâlüddîn Muhammed b. Mükerrem b. Ali, Lisânü’l-‘Arab, I- VII, Bey- rut 1997.
• İbn Râhûye, Ebû Ya‘kûb İshâk b. İbrâhîm b. Mahled et-Temîmî el-Hanzalî el-Mervezî, el-Müsned, (nşr. Muhammed Muhtâr Dırâr el-Müftî), Beyrut 2002.
• İbn Receb, Ebü’l-Ferec Zeynüddîn Abdurrahman b. Ahmed b. Abdirrahmân Receb el-Bağdâdî, Ehvâlü’l-kubûr ve ahvâlü ehlihâ ile’n-nüşûr, (nşr. Muhammed Nizâmeddîn el-Futeyyih) Medine 2012.
• İbn Sa‘d, Ebû Abdillâh Muhammed b. Sa‘d b. Menî‘ el-Kâtib, et-Tabakâtü’l-kübrâ, (nşr. İhsân Abbâs), I-IX, Beyrut 1968.
• İbn Şebbe, Ebû Zeyd Ömer b. Şebbe en-Nümeyrî, Târîhu’l-Medîneti’l-münevvere, (nşr. Ali Muhammed-Yâsîn Beyân), I-II, Beyrut 1996.
• İbn Tağriberdî, Ebü’l-Mehâsin Cemâlüddîn Yûsuf b. Tağriberdî el-Atâbekî ez-Zâhirî, en- Nücûmu’z-zâhire fî mülûki Mısr ve’l-Kâhire, I-XVI, Kahire 1929-1972.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’l-Hasen İzzüddîn Alî b. Muhammed b. Muhammed eş-Şeybânî el-Cezerî, el- Kâmil fi’t-târîh, I-XIII, Beyrut 1992.
• _____, Üsdü’l-gâbe fî ma‘rifeti’s-sahâbe, (nşr. Ali Muhammed Muavviz-Âdil Ahmed Abdülmevcûd), I-VII, Beyrut 2003.
• İbnü’l-Esîr, Ebü’s-Seâdât Mecdüddîn b. Esîrüddîn eş-Şeybânî, Câmi‘u’l-usûl li-ehâdîsi’r-Resûl, I-XV, Beyrut 1991.
• _____, en-Nihâye fî garîbi’l-hadîs ve’l-eser, (nşr. Tâhir Ahmed ez-Zâvî-Mahmûd Muhammed et- Tanâhî), I-V, Kahire 1963.
• _____, Câmi‘u’l-usûl min ehâdîsi’r-Resûl, (nşr. Abdülkâdir el-Arnaût), I-XV, Beyrut 1991.
• İbnü’l-İmâd, Ebü’l-Felâh Abdülhay b. Ahmed b. Muhammed es-Sâlihî el-Hanbelî, Şezerâtü’z- zeheb fî ahbâri men zeheb, (nşr. Abdülkâdir el-Arnaût-Mahmûd el-Arnaût), I-XI, Bey- rut 1988.
• İbnü’t-Tıktaka, Ebû Ca‘fer Safiyyüddîn Muhammed b. Alî b. Tabâtabâ el-Hasenî, el-Fahrî fî âdâbi’s-sultâniyye ve’d-düveli’l-İslâmiyye, Beyrut ty.
• İclî, Ebü’l-Hasen Ahmed b. Abdillâh b. Sâlih, Târîhu’s-sikât, (nşr. Abdülalîm Aldülazîm Bestevî), I-II, Medine 1985.
• Kamacı, Fatımatüz Zehra, Hz. Peygamber Devrinde Kadınların Süslenmesi, 2. Baskı, İstanbul 2014.2.
• Kastallânî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekr el-Kastallânî, el- Mevâhibü’l-ledünniyye, (nşr. Sâlih Ahmed eş-Şâmî), I-IV, Beyrut 1991.
• _____, İrşâdü’s-sârî li şerhi Sahîhi’l-Buhârî, I-X, Beyrut ty.
• Kazancı, Ahmet Lütfi, “Âişe bint Talha”, DİA II, s. 206-207, İstanbul 1989.
• Makdisî, Ebû Nasr el-Mutahhar b. Tâhir, el-Bed’ ve’t-târîh, (nşr. Halîl İmrân el-Mansûr), I-VI, Beyrut 1997.
• Mâlik b. Enes, Ebû Abdillâh Mâlik b. Enes b. Mâlik b. Ebî Âmir el-Asbahî, el-Muvatta’, (nşr. Abdülvehhâb Abdüllatîf), Beyrut ty.
• Mâverdî, Ebü’l-Hasen Alî b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Mâverdî, el-Hâvi’l-kebîr, (nşr. Mahmûd Matracî), I-XXII, Beyrut 1994.
• Mehmed Zihnî Efendi, Meşâhirü’n-Nisâ, I-II, İstanbul 1295.
• Mizzî, Ebü’l-Haccâc Cemâlüddîn Yûsuf b. Abdirrahmân b. Yûsuf, Tehzîbü’l-Kemâl, I- XV, Bey- rut 1982-1988.
• Muhammed b. Habîb, Ebû Ca‘fer Muhammed b. Habîb b. Ümeyye b. Amr el-Hâşimî, el- Münemmak fî ahbâri Kureyş, (nşr. Hurşîd Ahmed Fârık), Beyrut 1985.
• Muhibbüddîn et-Taberî, Ebü’l-Abbâs Ahmed b. Abdillâh b. Muhammed el-Mekkî, er-Riyâzü’n- nâdire fî fezâ’ili’l-‘aşere, I-IV, Beyrut 1984.
• Muhtâr es-Sûsî, Sûsü’l-âlime, Dârü’l-Beyzâ 1984.
• Müberred, Ebü’l-Abbâs Muhammed b. Yezîd b. Abdilekber b. Umeyr el-Ezdî, el-Fâzıl ve’l-mefzûl, (nşr. Abdülazîz el-Meymenî), Kahire 1938.
• Mühennâ, Abdülemîr Ali, Ahbârü’n-Nisâ fi’l-İkdi’l-Ferîd, Beyrut 1988.
• Müslim, Ebü’l-Hüseyn el-Haccâc el-Kuşeyrî, el-Câmi‘u’s-sahîh, Mevsûatü’l-hadîsi’ş-şerîf: el- kütübü’s-sitte içinde, Riyad 2000.3.
• Mütercim Âsım Efendi, el-Okyânûsu’l-Basît fî Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît, (Kâmûs Tercemesi), I-III, yy., ty.
• Nesâî, Ebû Abdurrahman Ahmed b. Şuayb, es-Sünen, Mevsûatü’l-hadîsi’ş-şerîf: el- kütübü’s-sitte içinde, Riyad 2000.3.
• Nüveyrî, Ebü’l-Abbâs Şihâbüddîn Ahmed b. Abdilvehhâb b. Muhammed el-Bekrî, Nihâyetü’l- ereb fî fünûni’l-edeb, (nşr. Alî Muhammed Hâşim-Abdülmecîd) I-XXXIII, Beyrut 2004.
• Ömer Rıza Kehhâle, Mu‘cemu’n-nisâ, I-III, Dımaşk 1959.
• Özkuyumcu, Nadir, “Hişâm b. Abdülmelik”, DİA, XVIII, s. 148, İstanbul 1998.
• Pellat, C. H, “Aisha bint Talha”, The Encyclopaedia of Islam, 2nd Edition, I, 308, London 1960..
• Sa‘îd b. Mansûr, Ebû Osmân Sa‘îd b. Mansûr b. Şu‘be el-Horasânî, es-Sünen, (nşr. Habîbürrahmân el-A‘zamî), I-II, Beyrut 1985.
• Sâbit b. Hazm, Ebü’l-Kâsım Sâbit b. Hazm b. Abdirrahmân es-Sarakustî, ed-Delâil fî garîbi’l-hadîs, (nşr. Muhammed b. Abdullah el-Kannâs), I-III, Riyad 2001.
• Safedî, Ebü’s-Safâ Salâhuddîn Halîl b. İzziddîn Aybeg b. Abdillâh, el-Vâfî bi’l-vefeyât, (nşr. Hell- mut Ritter), I-XXX, Wiesbaden 1931-2004.
• Schaade, A, “Azzetülmeylâ”, İA, II, s. 159, İstanbul 1979.5.
• Sehâvî, Ebü’l-Hayr Şemsüddîn Muhammed b. Abdirrahmân b. Muhammed, et-Tuhfetü’l-latîfe fî Târîhi’l-Medîneti’ş-Şerîfe, I-II, Beyrut 1993.
• Süyûtî, Ebü’l-Fazl Celâlüddîn Abdurrahman b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî, el-Hâvî li’l- Fetâvî, (nşr. Muhammed Muhyiddîn Abdülhamîd), I-II, Kahire 1959.3.
• Şafak, Ali, “Bağy”, DİA, IV, s. 451-452, İstanbul 1991.
• Şener, Mehmet “Cenaze”, DİA, VII, s. 354-357, İstanbul 1993.
• Şinkîtî, Muhammed el-Emîn b. Muhammed el-Muhtâr b. Abdilkâdir el-Cekenî el-Himyerî, Edvâü’l-beyân fî îzâhi’l-Kur’ân, I-X, Riyad 1983.
• Taberânî, Ebü’l-Kâsım Müsnidü’d-dünyâ Süleymân b. Ahmed b. Eyyûb (v. 360/971), el-Mu‘cemü’l- evsat, (nşr. Mahmûd b. Ahmed et-Tahhân), I-X, Riyad 1985.
• _____, Kitâbü’d-du‘â, (nşr. Muhammed Sa‘îd b. Muhammed Hasan el-Buhârî), I-III, Beyrut 1987.
• _____, el-Mu‘cemü’s-sagîr, (nşr. Tevfîk b. Abdullâh b. Mes‘ûd), Riyad 2011.
• Tayâlisî, Süleymân b. Dâvûd b. el-Cârûd, el-Müsned, (nşr. Muhammed Hasen İsmâîl), I-IV, Bey
• Teymî, Ebü’l-Kâsım Kıvâmü’s-Sünne İsmâîl b. Muhammed b. el-Fazl, et-Tergîb ve’t-terhîb, (nşr. Eymen b. Sâlih b. Şa‘bân), I-III, Kahire 1993.
• Tirmizî, Ebû Îsâ Muhammed b. Îsâ, el-Câmiu’s-sahîh, mevsûatü’l-hadîsi’ş-şerîf: el-kütübü’s-sitte içinde, Riyad 2000.3.
• Toksarı, Ali, “Birr”, DİA, VI, s. 204-205, İstanbul 1992.
• Uyar, Gülgün, “Ümmü Külsûm bint Ebû Bekir”, DİA, XLII, s. 324-325, İstanbul 2012.
• Ünal, İsmail Hakkı, “Hadislere Göre Kadının Örtünmesi”, İslâmiyât, IX/1-4 (2006), s. 237-252.
• Yâfiî, Ebû Muhammed Afîfüddîn Abdullah b. Es‘ad b. Alî b. Süleymân el-Yemenî, Mir’âtü’l-cenân ve ‘ibretü’l-yakzân fî ma‘rifeti havâdîsi’z-zamân, I-II, yy., 1337.
• Yâkût el-Hamevî, Ebû Abdillâh Şihâbüddîn (v. 626/1229), Mu‘cemü’l-büldân, (nşr. Ferîd Abdül‘azîz el-Cündî), I-VII, Beyrut ty.
• Yaman, Ahmet, “Zıhâr”, DİA, XLIV, s. 387-390, İstanbul 2013.
• Yezîdî, Ebû Abdullah Muhammed b. Abbâs, el-Emâlî, Beyrut 1983.2.
• Yiğit, İsmail “Emevîler”, DİA, XI, s. 87-104, İstanbul 1995. ZECCÂCÎ, Ebü’l-Kâsım Abdurrah- man b. İshâk en-Nihâvendî (v. 337/949), Ahbâru Ebi’l-Kâsım ez-Zeccâcî, (Abdülhüseyin el-Mübârek), Bağdat 1980.
• Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed b. Osmân, Târîhu’l-İslâm ve vefeyâtü’l- meşâhir ve’l-a‘lâm, (nşr. Beşşâr Avvâd Ma‘rûf), I-XVII, Beyrut 2003.
• _____, Siyeru a‘lâmi’n-nübelâ, (nşr. Şuayb el-Arnaût), I-XXV, Beyrut 1985.
• Zemahşerî, Ebü’l-Kâsım Mahmûd b. Ömer b. Muhammed el-Hârizmî ez-Zemahşerî, Rebî‘u’l- ebrâr ve nusûsü’l-ahbâr, (nşr. Abdülemîr Alî Mühennâ), I-V, Beyrut 1992.
• Zerkeşî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Abdillâh b. Muhammed, Şerhu’z-Zerkeşî ‘alâ Muhtasari’l-Hırakî, (nşr. Abdullah b. Abdurrahman b. Abdullah el-Cibrîn), I-VII, Riyad 1993.
• Zeyneb Fevvâz, Zeyneb bint Alî b. Hüseyn b. Ubeydillâh Fevvâz el-Âmiliyye, ed-Dürrü’l-mensûr fî tabakâti rabbâti’l-hudûr, (nşr. M. Emîn Dannâvî), I-II, Beyrut 1999.
• Ziriklî, Ebû Gays Muhammed Hayrüddîn b. Mahmûd b. Muhammed b. Alî b. Fâris ez-Ziriklî, el- A‘lâm, I-VIII, Beyrut 1992.10.
• Zürkânî, Ebû Abdillâh Muhammed b. Abdülbâkî b. Yûsuf, Şerhu’l-Mevâhibi’l-ledünniyye, (nşr. Muhammed Abdül‘azîz el-Hâlidî), I- XII, Beyrut 1996.
• _____, Şerhu’l-Muvatta’, I-IV, Beyrut 1987.