BibTex RIS Cite

-

Year 2013, Volume: 17 Issue: 3, 155 - 159, 07.03.2014

Gürkan Köse Dilek Battal Ayça Aktaş Şahan Saygı

Abstract

Unused and expired medicines kept in households pose a growing threat to the environment and human health day by day. Our purposes in the present study are (a) to determine families’ habits of dispose for unused and expired medicines accumulating in households., (b) to get noticed on potentially detrimental effects to the nature and the economy of this medicines and (c) to give some suggestions on harmonization for this medicines. Within the scope of the study, questionnaires were applied to 51 voluntarily participating families living in Cukurova Region between 18.11.2010 and 15.04.2011. In the study it was determined that 82% of the total 51 participating families were covered by social security (either through Social Security Authority, Bagkur as the Turkish social security organization for artisans and the self-employed or retirement fund), 12% of the remaining families had green card, 57% of the families were with children and 15.7% of these children were within the age group of 0 - 6. It was determined that there were a total of 288 packages of unused and expired medicine (6 packages/family). While the medicine groups which were determined to be accumulated the most in households were analgesics (20.1%), respiratory system related medicines (12.5%) and antibiotics (9.7%). In conclusion, the necessity to carry out further and more comprehensive studies for transferring the obtained information to health professionals and to the public, and to enact laws and regulations intended for the solution of the problem has to be taken into consideration

Keywords

Pharmaceutical waste human health environment waste management pharmaceutical waste management

References

  • Boxall, Alistair B. The environmental side effects of medication. European Molecular Biology Organization Reports 2004; 5: 1110-6.
  • United States Consumer Product Safety Commission. 2005 Annual report of all-terrain vecihle (ATV)-related death and injuries. PDF Dokümanı. [http://www.cpsc. gov/PageFiles/87678/atv2005.pdf; Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • National Suicide Prevention Strategy for England. PDF Dokümanı [http://www.nmhdu.org.uk/silo/files/ national-suicide-prevention-strategy-for-england.pdf; Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • De Bolle L, Mehuys E, Adriaens E, Remon JP, Van Bortel L, Christiaens T. Home medication cabinets and selfmedication: a source of potential health threats? Ann Pharmacother 2008; 42: 572-9.
  • Ruhoy IS, Daughton CG. Beyond the medicine cabinet: An analysis of where and why medications accumulate. Environ Int 2008; 34: 1157–69.
  • Herring ME, Shah SK, Shah SK, Gupta AK. Current Regulations and Modest Proposals Regarding Disposal of Unused Opioids and Other Controlled Substances. J Am Osteopath Assoc 2008; 108: 338-43.
  • İlkkurşunlu Ş. İlaç atık ve bertaraf projesi. [www.atikilac. com/Evsel_Atik.pps.; Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • Şahan S, Battal D, Şahin NÖ. Çevre ve insan sağlığı yönünden ilaç atıklarının önemi. Marmara Pharm J 2012; 16: 82-90.
  • Bound JP, Voulvoulis N. Household disposal of pharmaceuticals as a pathway for aquatic contamination in the United Kingdom. Environ Health Perspect 2005; 113: 1705Daughton CG, Ternes TA. Pharmaceuticals and personal care products in the environment: Agents of subtle change? Environ Health Perspect 1999; 107: 907–38.
  • Coma A, Modamio P, Lastra CF, Bouvy ML, Mariño EL. Returned medicines in community pharmacies of Barcelona. Pharm World Sci 2008; 30: 272–7.
  • Akdağ R. SAĞLIK BAKANLIĞI 2011 Mali Yılı Bütçesinin T.B.M.M. Genel Kurulu’na Sunumu. 22 Ekim 2012. http://www.saglik.gov.tr/BAKAN/dosya/1-70836/h/ saglik-bakanligi-2011-butce.
  • Polat A,Varınca KB. Beşeri ilaç üretiminde tehlikeli atık yönetimi. 28 Ekim 2010. http://www.yildiz.edu. tr/~kvarinca/Dosyalar/Yayinlar/yayin016.pdf.
  • Akar T, Derinöz O, Demirel B. İlaç zehirlenmeleri ve hastane maliyetleri. Turk Arch Ped 2007; 42: 103-6.
  • Bayram I, Güneşer-Kendirli S, Yilmaz M, Altintaş DU, Alparslan N, Bingöl-Karakoç G. The prevalence of asthma and allergic diseases in children of school age in Adana in southern Turkey. Turk J Pediatr 2004; 46: 221-5.
  • Bilgili N, Karatay G. Sait Yazıcı Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan Bireylerin İlaç Tüketimi İle İlgili Bazı Uygulamalarının Belirlenmesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 39-48.
  • Proper disposal of expired or unwanted drugs. Pharmacist’s Letter / Prescriber’s Letter 2007; 23: Detail-Document #23040 [Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • Witte W. Medical Consequences of Antibiotic Use in Agriculture. Science 1998; 279: 996-7.
  • Akar T, Derinöz O, Demirel B. İlaç zehirlenmeleri ve hastane maliyetleri. Turk Arch Ped 2007; 42:103-6.
  • T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI. 2011 Mali Yılı Bütçesinin T.B.M.M. Plan ve Bütçe Komisyonu’na Sunumu. 23 Kasım 2010. http://www.saglik.gov.tr/TR/dosya/170239/h/2011-butce.pdf
  • Deniz V. Evimizdeki Tehlikeli Atıklar. Geri Dönüşüm Dergisi 2008; 12-14.
  • Kuemmerer K. Antibiotics in the aquatic environment A review part II. Chemosphere 2009; 75: 435-41.
  • Schwab BW, Hayes EP, Fiori JM, Mastrocco FJ, Roden NM, Cragin D, Meyerhoff RD, D’Aco VJ, Anderson PD. Human pharmaceuticals in US surface waters: a human health risk assessment. Regul Toxicol Pharmacol 2005; 42: 296-312.
  • Zuccato E , Castiglioni S, Bagnati R, Melis M, Fanelli R. Source, occurrence and fate of antibiotics in the Italian aquatic environment. J Hazard Mater 2010; 179: 1042-8.
  • Ekedahl AB. Reasons why medicines are returned to Swedish pharmacies unused. Pharm World Sci 2006; 28: 352–
  • Makris KC, Snyder SA. Screening of pharmaceuticals and endocrine disrupting compounds in water supplies of Cyprus. Water Sci Technol 2010; 62: 2720-8.
  • Langdon KA, Warne MS, Smernik RJ, Shareef A, Kookana RS. Selected personal care products and endocrine disruptors in biosolids: an Australia-wide survey. Sci Total Environ 2011; 409: 1075-81.
  • Hemminger P. Damming the flow of drugs into drinking water. Environ Health Perspec 2005; 113: A678-81.
  • Potera C. Drugged drinking water. Environ Health Perspect 2000; 108: A446.
  • Fent K, Weston AA, Caminada D. Ecotoxicology of human pharmaceuticals. Aquat Toxicol 2006; 76: 122–59.
  • Natural Resources Defense Council White Paper: Dosed without prescription preventing pharmaceutical contamination of our nation’s drinking water. [http://docs. nrdc.org/health, Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • TDC Environmental, Household Pharmaceutical Waste: Regulatory and Management Issues. San Francisco, 2004. PDF Dokümanı [http://www.tdcenvironmental.com/ HouseholdPharmWasteMgtIssuesFinal.pdf`Erişim Tarihi : 26 Ağustos 2013].
  • U.S. EPA Great Lakes National Program Office, Disposal of Unwanted Medicines: A Resource for Action in Your Community. PDF Dokümanı [http://www.seagrant.sunysb. edu/Images/Uploads/PDFs/RUMDoseofReality-UnwantedMedsToolkit.pdf; Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].

Evlerde bulunan kullanım dışı ilaçlarla ilgili toplum farkındalığının araştırılması: bir pilot çalışma

Year 2013, Volume: 17 Issue: 3, 155 - 159, 07.03.2014

Gürkan Köse Dilek Battal Ayça Aktaş Şahan Saygı

Abstract

Evlerde bulunan kullanım dışı kalmış veya son kullanım tarihi geçmiş ilaçlar gün geçtikçe
çevre ve insan sağlığı açısından büyüyen bir tehdit oluşturmaktadır. Bu çalışmada
amaçlarımız (a) ailelerin evlerde kullanım dışı ve son kullanım tarihi geçmiş ilaçları bertaraf
etme alışkanlıklarını belirlemek (b) bu ilaçların doğaya ve ekonomiye verebileceği potansiyel
zararlara dikkat çekmek ve (c) bu konuda düzenlemelerle ilgili önerilerde bulunmaktır. Çalışmamızda,
18.11.2010-15.04.2011 tarihleri arasında Çukurova Bölgesinde yaşayan gönüllü 51
aileye anket uygulandı. Bu çalışmada ulaşılan 51 gönüllü ailenin %82’sinin sosyal güvenceye
sahip olduğu (SSK, Bağkur, Emekli Sandığı), geri kalan ailelerin (%12) yeşil kart sahibi olduğu
belirlenmiştir. Çalışmaya katılan ailelerin %57’sinin çocuk sahibi olduğu; toplam çocukların
% 15,7’sinin 0 – 6 yaş grubunda olduğu saptanmıştır. Evlerde kullanım dışı kalmış ilaçların
288 kutu olduğu (6 kutu/aile) saptanmış olup bu ilaçların toplam maliyeti 4.666 TL (16.2 TL/
kutu) olarak saptanmıştır. Evlerde en fazla biriktiği belirlenen ilaç grupları sırasıyla analjezikler
(%20.1), solunum sistemi ilaçları (%12.5) ve antibiyotiklerdir (%9.7). Sonuç olarak, daha
kapsamlı çalışmalar yapılarak oluşturulacak bilgi birikiminin sağlık çalışanları ile halka aktarılması
ve sorunun çözümüne yönelik yasalar ve düzenlemeler yapılması gerekliliği göz ardı
edilmemelidir.

Keywords

Tıbbi atık; insan sağlığı; çevre; atık yönetimi; tıbbi atık yönetimi

References

  • Boxall, Alistair B. The environmental side effects of medication. European Molecular Biology Organization Reports 2004; 5: 1110-6.
  • United States Consumer Product Safety Commission. 2005 Annual report of all-terrain vecihle (ATV)-related death and injuries. PDF Dokümanı. [http://www.cpsc. gov/PageFiles/87678/atv2005.pdf; Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • National Suicide Prevention Strategy for England. PDF Dokümanı [http://www.nmhdu.org.uk/silo/files/ national-suicide-prevention-strategy-for-england.pdf; Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • De Bolle L, Mehuys E, Adriaens E, Remon JP, Van Bortel L, Christiaens T. Home medication cabinets and selfmedication: a source of potential health threats? Ann Pharmacother 2008; 42: 572-9.
  • Ruhoy IS, Daughton CG. Beyond the medicine cabinet: An analysis of where and why medications accumulate. Environ Int 2008; 34: 1157–69.
  • Herring ME, Shah SK, Shah SK, Gupta AK. Current Regulations and Modest Proposals Regarding Disposal of Unused Opioids and Other Controlled Substances. J Am Osteopath Assoc 2008; 108: 338-43.
  • İlkkurşunlu Ş. İlaç atık ve bertaraf projesi. [www.atikilac. com/Evsel_Atik.pps.; Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • Şahan S, Battal D, Şahin NÖ. Çevre ve insan sağlığı yönünden ilaç atıklarının önemi. Marmara Pharm J 2012; 16: 82-90.
  • Bound JP, Voulvoulis N. Household disposal of pharmaceuticals as a pathway for aquatic contamination in the United Kingdom. Environ Health Perspect 2005; 113: 1705Daughton CG, Ternes TA. Pharmaceuticals and personal care products in the environment: Agents of subtle change? Environ Health Perspect 1999; 107: 907–38.
  • Coma A, Modamio P, Lastra CF, Bouvy ML, Mariño EL. Returned medicines in community pharmacies of Barcelona. Pharm World Sci 2008; 30: 272–7.
  • Akdağ R. SAĞLIK BAKANLIĞI 2011 Mali Yılı Bütçesinin T.B.M.M. Genel Kurulu’na Sunumu. 22 Ekim 2012. http://www.saglik.gov.tr/BAKAN/dosya/1-70836/h/ saglik-bakanligi-2011-butce.
  • Polat A,Varınca KB. Beşeri ilaç üretiminde tehlikeli atık yönetimi. 28 Ekim 2010. http://www.yildiz.edu. tr/~kvarinca/Dosyalar/Yayinlar/yayin016.pdf.
  • Akar T, Derinöz O, Demirel B. İlaç zehirlenmeleri ve hastane maliyetleri. Turk Arch Ped 2007; 42: 103-6.
  • Bayram I, Güneşer-Kendirli S, Yilmaz M, Altintaş DU, Alparslan N, Bingöl-Karakoç G. The prevalence of asthma and allergic diseases in children of school age in Adana in southern Turkey. Turk J Pediatr 2004; 46: 221-5.
  • Bilgili N, Karatay G. Sait Yazıcı Sağlık Ocağı Bölgesinde Yaşayan Bireylerin İlaç Tüketimi İle İlgili Bazı Uygulamalarının Belirlenmesi. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2005; 39-48.
  • Proper disposal of expired or unwanted drugs. Pharmacist’s Letter / Prescriber’s Letter 2007; 23: Detail-Document #23040 [Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • Witte W. Medical Consequences of Antibiotic Use in Agriculture. Science 1998; 279: 996-7.
  • Akar T, Derinöz O, Demirel B. İlaç zehirlenmeleri ve hastane maliyetleri. Turk Arch Ped 2007; 42:103-6.
  • T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI. 2011 Mali Yılı Bütçesinin T.B.M.M. Plan ve Bütçe Komisyonu’na Sunumu. 23 Kasım 2010. http://www.saglik.gov.tr/TR/dosya/170239/h/2011-butce.pdf
  • Deniz V. Evimizdeki Tehlikeli Atıklar. Geri Dönüşüm Dergisi 2008; 12-14.
  • Kuemmerer K. Antibiotics in the aquatic environment A review part II. Chemosphere 2009; 75: 435-41.
  • Schwab BW, Hayes EP, Fiori JM, Mastrocco FJ, Roden NM, Cragin D, Meyerhoff RD, D’Aco VJ, Anderson PD. Human pharmaceuticals in US surface waters: a human health risk assessment. Regul Toxicol Pharmacol 2005; 42: 296-312.
  • Zuccato E , Castiglioni S, Bagnati R, Melis M, Fanelli R. Source, occurrence and fate of antibiotics in the Italian aquatic environment. J Hazard Mater 2010; 179: 1042-8.
  • Ekedahl AB. Reasons why medicines are returned to Swedish pharmacies unused. Pharm World Sci 2006; 28: 352–
  • Makris KC, Snyder SA. Screening of pharmaceuticals and endocrine disrupting compounds in water supplies of Cyprus. Water Sci Technol 2010; 62: 2720-8.
  • Langdon KA, Warne MS, Smernik RJ, Shareef A, Kookana RS. Selected personal care products and endocrine disruptors in biosolids: an Australia-wide survey. Sci Total Environ 2011; 409: 1075-81.
  • Hemminger P. Damming the flow of drugs into drinking water. Environ Health Perspec 2005; 113: A678-81.
  • Potera C. Drugged drinking water. Environ Health Perspect 2000; 108: A446.
  • Fent K, Weston AA, Caminada D. Ecotoxicology of human pharmaceuticals. Aquat Toxicol 2006; 76: 122–59.
  • Natural Resources Defense Council White Paper: Dosed without prescription preventing pharmaceutical contamination of our nation’s drinking water. [http://docs. nrdc.org/health, Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
  • TDC Environmental, Household Pharmaceutical Waste: Regulatory and Management Issues. San Francisco, 2004. PDF Dokümanı [http://www.tdcenvironmental.com/ HouseholdPharmWasteMgtIssuesFinal.pdf`Erişim Tarihi : 26 Ağustos 2013].
  • U.S. EPA Great Lakes National Program Office, Disposal of Unwanted Medicines: A Resource for Action in Your Community. PDF Dokümanı [http://www.seagrant.sunysb. edu/Images/Uploads/PDFs/RUMDoseofReality-UnwantedMedsToolkit.pdf; Erişim Tarihi: 26 Ağustos 2013].
There are 32 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Journal Section Articles
Authors

Gürkan Köse This is me

Dilek Battal

Ayça Aktaş This is me

Şahan Saygı This is me

Publication Date March 7, 2014
Published in Issue Year 2013 Volume: 17 Issue: 3

Cite

APA Köse, G., Battal, D., Aktaş, A., Saygı, Ş. (2014). Evlerde bulunan kullanım dışı ilaçlarla ilgili toplum farkındalığının araştırılması: bir pilot çalışma. Marmara Pharmaceutical Journal, 17(3), 155-159. https://doi.org/10.12991/2013171308
AMA Köse G, Battal D, Aktaş A, Saygı Ş. Evlerde bulunan kullanım dışı ilaçlarla ilgili toplum farkındalığının araştırılması: bir pilot çalışma. Marmara Pharm J. March 2014;17(3):155-159. doi:10.12991/2013171308
Chicago Köse, Gürkan, Dilek Battal, Ayça Aktaş, and Şahan Saygı. “Evlerde Bulunan kullanım dışı ilaçlarla Ilgili Toplum farkındalığının araştırılması: Bir Pilot çalışma”. Marmara Pharmaceutical Journal 17, no. 3 (March 2014): 155-59. https://doi.org/10.12991/2013171308.
EndNote Köse G, Battal D, Aktaş A, Saygı Ş (March 1, 2014) Evlerde bulunan kullanım dışı ilaçlarla ilgili toplum farkındalığının araştırılması: bir pilot çalışma. Marmara Pharmaceutical Journal 17 3 155–159.
IEEE G. Köse, D. Battal, A. Aktaş, and Ş. Saygı, “Evlerde bulunan kullanım dışı ilaçlarla ilgili toplum farkındalığının araştırılması: bir pilot çalışma”, Marmara Pharm J, vol. 17, no. 3, pp. 155–159, 2014, doi: 10.12991/2013171308.
ISNAD Köse, Gürkan et al. “Evlerde Bulunan kullanım dışı ilaçlarla Ilgili Toplum farkındalığının araştırılması: Bir Pilot çalışma”. Marmara Pharmaceutical Journal 17/3 (March 2014), 155-159. https://doi.org/10.12991/2013171308.
JAMA Köse G, Battal D, Aktaş A, Saygı Ş. Evlerde bulunan kullanım dışı ilaçlarla ilgili toplum farkındalığının araştırılması: bir pilot çalışma. Marmara Pharm J. 2014;17:155–159.
MLA Köse, Gürkan et al. “Evlerde Bulunan kullanım dışı ilaçlarla Ilgili Toplum farkındalığının araştırılması: Bir Pilot çalışma”. Marmara Pharmaceutical Journal, vol. 17, no. 3, 2014, pp. 155-9, doi:10.12991/2013171308.
Vancouver Köse G, Battal D, Aktaş A, Saygı Ş. Evlerde bulunan kullanım dışı ilaçlarla ilgili toplum farkındalığının araştırılması: bir pilot çalışma. Marmara Pharm J. 2014;17(3):155-9.