Abstract
Faktör Xa (FXa), tripsin-benzeri bir serin proteaz olup
antikoagülan etkili bileşiklerin tasarlanmasında temel alınan
önemli bir hedeftir. Literatürde, Faktör Xa inhibitörü olduğu
bildirilen birçok bileşiğin farmakokinetik açıdan sorunlu
olduğu bildirilmektedir. Bu çalışmada, FXa’yı önemli ölçüde
inhibe eden 48 kromen-2-on türevinin grup temelli kantitatif
yapı etki ilişkisi (GQSAR) üzerinde çalışılmış ve elde edilen
bulgular doğrulanmıştır. Bütün bileşikler onbir fonksiyonel
fragmente (R1, R2, R3, R4, R5, R6, R7, R8, R9, R10 ve R11)
ayrılarak incelenmiştir. Geliştirilen tüm GQSAR modelleri çoklu
lineer regresyon analizi (MLR) kullanılarak oluşturulmuştur.
Geliştirilen GQSAR modellerinden r2 değerleri 0.6’nın üzerinde
olanlar istatistiksel yöntemler doğrultusunda seçilmiş ve dış
tahmine dayalı analiz yönteminin sağlamasını yapmak amacıyla
kullanılmış, oluşturulan modelin anlamlılığı F değeri dikkate
alınarak tanımlanmıştır. Geliştirilen GQSAR modelleri; lipofilik
grupların fragment R6 üzerindeki varlığının biyoaktiviteyi
azalttığını, fragment R2 üzerinde bulunmaları durumunda ise
biyoaktivitenin arttığını göstermiştir. Buna ek olarak, fragment
R1’de minimum sayıda dönebilen bağ olması durumunun FXa
inhibisyonunu arttırdığı tespit edilmiştir. GQSAR modellerinin
incelenmesi ile elde edilen sonuçların yeni FXa inhibitörlerinin
tasarımı ve geliştirilmesi için yararlı olduğu düşünülmektedir.