Yeni Araştırmalar Işığında Perge Macellumu Hakkında Gözlemler

Yıl 2018, Cilt: 12 Sayı: 1, 10 - 20, 01.04.2018

Sedef Çokay Kepçe

Öz

Pamphylia Bölgesi’nin önemli kentlerinden biri olan Perge’de M.S. 2. yüzyılda yapıldığı düşünülen macellum, kare planlı, çevresini saran porticuslar ve arkasındaki dükkânlarıyla tabernae kentin en dikkat çekici yapılarından biridir. Merkezinde Bizans Dönemi’nde bir agiasmaya dönüştürüldüğü anlaşılan ve en yakın benzerine Side’de rastlanan bir tholos yapısı vardır. Porticuslar, mozaikli bir tabana sahiptir ve arkalarındaki dükkânlar bakışımlı bir şekilde, meydana ve caddeye bakar şekilde inşa edilmişlerdir. Geç dönemlerde bir hayli değişime uğradığı anlaşılan yapıda, 1956 yılından itibaren aralıklarla kazı ve restorasyon çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Macellumun daha önce açılmadığı anlaşılan güney cephesinde, 2014 yılında kazı çalışmaları gerçekleştirilmiş, buradaki dükkân ve işlikler açığa çıkarılarak, yapının güney cephedeki planı anlaşılmaya çalışılmıştır. Bu makale, söz konusu kazının sonuçları değerlendirilmeye ve özellikle macellum planındaki değişikliklere odaklanılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pamphylia, Perge, macellum, dükkân, işlik

Observations About The Perge Macellum In The Light Of New Research

Öz

In one of the most important cities of the Pamphylia Region, Perge, the macellum building, square in plan, thought to date to the 2nd century AD, along with its surrounding portici and the tabernae behind it, is one of the most interesting structure of the town. In the middle of the opened area of the building, there is a tholos unit which was transformed to an agiasma in the Byzantine period and has its closest parallel in the Side agora. The porticoes have mosaic floors and the shops behind them were constructed in a symmetrical manner, facing towards the inside and outside of the building. Excavations and restoration work has been conducted since 1956. In 2014, excavation works carried out on the southern part of the building opened the shops and workshops in that area. This article concentrates on the results of that excavation and particularly the changes to the plan of the macellum building.

Anahtar Kelimeler

Pamphylia, Perge, macellum, shops, workshops

Kaynakça

• Abbasoğlu 2005: Abbasoğlu, H., “2004 Yılı Perge Kazı ve Onarım Çalışmaları”, Anadolu Akdenizi, 2005/3, 67-71.
• Abbasoğlu 2006: Abbasoğlu, H., “Perge 2005”, Anadolu Akdenizi 2006/4, 47-50.
• Abbasoğlu 2008: Abbasoğlu, H., “Perge 2007”, Anadolu Akdenizi 2008/6, 58-62.
• Abbasoğlu 2009: Abbasoğlu, H., “Perge 2008”, Anadolu Akdenizi 2009/7, 61-69.
• Abbasoğlu-Özdizbay 2007: Abbasoğlu, H.-Özdizbay, A., “Perge Kazı ve Onarım Çalışmaları 2007 Yılı Raporu”, 30. Kazı Sonuçları Toplantısı II, 26-30 Mayıs 2008, Ankara, 483-502.
• Atik 2004: Atik, S., “Balık ve Et Çarşıları ‘Macellumlar’ Kökeni, Mimari Planları ve Anadolu Macellumları Hakkında Bazı Düşünceler”, I.-II. Ulusal Arkeolojik Araştırmalar Sempozyumu, Anadolu - Anatolia Ek Dizi 1, 2004, 1-19.
• Bulgurlu 1999: Bulgurlu, S., Perge Kenti Hellenistik Güney Kapısı ve Evreleri, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 1999.
• Cristilli 2015: A. Cristilli, “Macellum and Imperium. The relationship between the Roman State and the market-building construction”, Analysis Archaeologica 1, 2015, 69-86.
• De Ruyt 1983: De Ruyt, C., Macellum: marché alimentaire des Romains, Louvain-laNeuve, 1983.
• Işıklıkaya 2010: Işıklıkaya, I., Perge Mozaikleri. Macellum, Güney Hamam ve Geç Dönem Meydanı Doğu Portiği, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul, 2010.
• İnan 1976: İnan, J., “Perge Kazısı 1975 Çalışmaları”, Belleten 40, 1976, 702-705.
• İnan 1981: İnan, J., “Perge Kazısı 1980 Çalışmaları”, Belleten 45, 1981, 364-369.
• İnan 1983: İnan, J., “1946-1982 Yıllarında Pamphlia’da Yapılan Kazılar, Araştırmalar ve Onarımlar”, Türk Tarih Kurumu. Kuruluş Amacı ve Çalışmaları, Ankara 1983, 173-181.
• İnan 1987: İnan, J., “Perge Kazısı 1986 Yılı Çalışmaları”, 9. Kazı Sonuçları Toplantısı II, Ankara 1987, 185-214.
• İnan 1988: İnan, J., “Perge Kazısı, 1987 Yılı Çalışmaları”, 10. Kazı Sonuçları Toplantısı II, Ankara 1988, 197-245.
• Mansel 1957: Mansel, A. M., “1956 Side ve Perge Kazılarına Dair Kısa Rapor”, Belleten 21, 1957, 659-660.
• Mansel 1970: Mansel, A. M. “1970 Yılı Perge Kazısına Dair Ön Rapor”, Türk Arkeoloji Dergisi, 19-2, 1970, 169-184.
• Mansel 1973: Mansel, A. M. “1971 Perge Kazısı”, Türk Arkeoloji Dergisi, 20-2, 1973, 143-153.
• Mansel 1974: Mansel, A. M. “1972 Yılı Perge Kazısı Önraporu”, Türk Arkeoloji Dergisi, 21-1, 1974, 103-123.
• Özdizbay 2012: Özdizbay, A., Perge’nin M.S.1.-2.Yüzyıllardaki Gelişimi: Die Stadtentwicklung von Perge im 1.-2.Jh.n.Chr, Adalya Ek yayın Dizisi 10, İstanbul, 2012.
• Poupaki 2011: Poupaki, E., “The Macellum of Perge: New Aspects on its Building Material”, The Agora in the Mediterranean from Homeric to Roman Times, Atina, 2011, 279-293.
• Richard 2014: Richard, J., “Macellum / µάκελλον: ‘Roman’ Food Markets in Asia Minor and the Levant”, Journal of Roman Archaeology, 27, 2014, 256- 274.
• Şahin 2004: Şahin, S., Die Inschriften von Perge, II, IGK Band 61, 2004.
• Türkmen 2008: Türkmen, M., “Perge Aşağı Şehir Surları”, Prof.Dr.Haluk Abbasoğlu’na 65. Yaş Armağanı: Euergetes: Festschrift für Prof.Dr.Haluk Abbasoğlu zum 65. Geburtstag, cilt II, Ed. İ. Delemen vd., Antalya, 2008, 1187-1200.