HISTORICAL DEVELOPMENT OF ACCOUNTING: AN EVALUATION ON THE SOCIAL-PUBLIC- INSTITUTIONAL TRANSFORMATION

Year 2022, Volume: 24 Issue: 1, 35 - 59, 31.03.2022

Mehmet Bakır , Alper Erserim

https://doi.org/10.31460/mbdd.913809

Cited By: 1

Abstract

The aim of the study is to examine the stages of accounting, from its emergence to today, in terms of social roles and cultural change. For this purpose, we tried to evaluate accounting in terms of both social roles and characteristics of the periods. For this reason, our evaluation focused mainly on which roles accounting played in each of the periods under study. The topic is discussed under three main headings: the need for account keeping (social identity), the use of account stones/writing (public identity) and double-sided book-keeping technique (institutional identity). It has been observed that social needs and events imposed different identities on accounting during the specified periods and accounting was evaluated for different purposes under the influence of these identities.

Keywords

History of Accounting, Accounting Theory, The Double-sided Accounting Technique, Clay Tablets

MUHASEBENİN TARİHSEL GELİŞİMİ: TOPLUMSAL-KAMUSAL-KURUMSAL DÖNÜŞÜM ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Abstract

Çalışmanın amacı, muhasebenin ortaya çıkışından günümüze geçirdiği evreleri toplumsal roller ve kültürel değişim açısından ele almaktır. Bu amaçla muhasebe hem toplumsal roller bağlamında hem de dönemlerin karakteristik özellikleri bakımından değerlendirilmeye çalışılmıştır. Bu sebeple yapılan değerlendirme muhasebenin temel olarak hangi dönemde hangi rolleri taşıdığına odaklanmıştır. Çalışma, hesap tutma ihtiyacı (toplumsal kimlik), hesap taşlarının/yazının kullanımı (kamusal kimlik) ve çift taraflı kayıt tekniği (kurumsal kimlik) üç temel başlık altında ele alınmıştır. Dönemler incelendiğinde; belirtilen dönemlerde toplumsal ihtiyaç ve olayların muhasebeye farklı kimlikler yüklediği ve bu kimliklerin etkisiyle muhasebenin farklı amaçlarla değerlendirildiği görülmüştür.

Keywords

Muhasebe Tarihi, Muhasebe Teorisi, Çift Taraflı Kayıt Tekniği, Hesap Taşları

References

• Akalın, K.H. (2017). Çift Taraflı Defter Tutmanın Zihniyet Kökenleri. İstanbul İktisat Dergisi, 67, 1-29. DOI: 10.26650/ISTJECON372357
• Akdoğan, N. & Aydın, H. (1987). Muhasebe Teorileri. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Yayınları.
• Akpınar, M. (2014). Max Weber’in Rasyonalizasyon (Ussallaşma) Yaklaşımı ve Türkiye Sağlık Sektöründe Performans Sistemi Düzenlemesi. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 189-202. DOI:10.11616/ABANTSBE
• Bauman, Z. (2003). Modernlik ve Müphemlik. Ayrıntı Yayınları.
• Braidwood, R.J. (1995). Tarih Öncesi İnsan. Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Budja, M. (1998). Claytokens (Accounting Before Writing in Eurasia). Documenta Prehistorica, XXV, 219-232.
• Burchell, S., Clubb, C. & Hopwood, A.G. (1985). Accounting in its Social Context: Towards A History of Value Added in the United Kingdom. Accounting, Organizations and Society, 10(4), 381-415. https://doi.org/10.1016/0361-3682(85)90002-9
• Can, A.V. (2017). Luca Pacioli Muhasebenin Babası mıdır? Uluslararası Sosyal Bilimler E- Dergisi, 12, 7-8.
• Childe, V.G. (2001). Kendini Yaratan İnsan. Varlık Yayınları.
• Childe, V.G. (2009). Tarihte Neler Oldu?, Kırmızı Yayınları.
• Curtin, P.D. (2008). Dünya Tarihinde Kültürler Arası Ticaret. Küre Yayınları.
• Çıvgın, İ. (2015). Uruk'un Yayılışı; M.Ö. 4. Binde Mezopotamya'da Erken Kentler, Takas Ağları ve Kolonileşme. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 246-299.
• Çiftci, Y. & Erserim, A. (2008). Muhasebe Standartların Uluslararası Uyumlaştırma Çalışmaları ve Türkiye’deki Durumun İncelenmesi. Uluslararası Sermaye Hareketleri ve Gelişmekte Olan Piyasalar Sempozyumu, Bandırma/Balıkesir.
• De Santis, J. (2007). A Brief History of Accounting: from Prehistory to the Information Age. http://ensign.ftlcomm.com/historyAcc/ResearchPaperFin.htm#N_1
• Dobb, M. (1992). Kapitalizmin Gelişimi Üzerine İncelemeler. Belge Uluslararası Yayıncılık.
• Dönmez, A. (2002). Matematiğin Öyküsü ve Serüveni. Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
• Güçlüay, S. (2001). Ortaçağda Ticari Müesseseler (Bankalar, Birlikler, Şirketler). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2, 295-304.
• Güran, T. (2009). İktisad Tarihi. Der Yayınları.
• Güvenç, B. (1999). İnsan ve Kültür. Remzi Kitabevi.
• Harari, Y. N. (2017). Hayvanlardan Tanrılara Sapiens. Kolektif Kitap Bilişim Tasarım.
• Haviland, W. A. (2002). Kültürel Antropoloji. Kaknüs Yayınları.
• Hırçın, S. (2004). Çivi Yazısı; Ortaya Çıkışı, Gelişmesi, Çözümü. Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları.
• Hiçşaşmaz, M. (1970). Muhasebenin Teorisi ve Teknik Yapısı. TİSA Matbaacılık Sanayi.
• Hobsbawm, E.J. (2003). Devrim Çağı. Dost Kitabevi Yayınları.
• Kağıtçıbaşı, Ç. (2000). Kültürel Psikoloji Kültür Bağlamında İnsan ve Aile. Evrim Yayınevi.
• Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK). https://www.kgk.gov.tr/Portalv2Uploads/files/DynamicContentFiles/T%C3%BCrkiye%20Muhasebe %20Standartlar%C4%B1/TMSTFRS2019Seti/Finansal%20Raporlamaya%20%C4%B0li%C5%9Fkin%20Kavramsal%20%C3%87er%C3%A7eve/F%C4%B0NANSAL%20RAPORLAMAYA%20%C4%B0L%C4%B0%C5%9EK%C4%B0N%20KAVRAMSAL%20%C3%87ER%C3%87EVE%20(2018%20S%C3%BCr%C3%BCm%C3%BC).pdf (Erişim Tarihi: 11.04.2021).
• Leakey, R. & Lewin, R. (1998). Göl İnsanları Evrim Sürecinden Bir Kesit. Tübitak Popüler Bilim Kitapları.
• Mattessich, R. (1987). Prehistoric Accounting And The Problem Of Representation: On Recent Archeological Evidence Of The Middle-East From 8000 B.C. To 3000 B.C. The Accounting Historians Journal, 14, 71-91. https://doi.org/10.2308/0148-4184.14.2.71
• Mattessich, R. (1994). Archaeology Of Accounting and Schmandt-Basserat's Contribution. Accounting Business and Financial History, 4, 7-28. https://doi.org/10.1080/09585209400000033
• Mauss, M. (2005). Sosyoloji ve Antropoloji (Ö. Doğan, Çev.). Doğu Batı Yayınları.
• McNeill, W.H. (1989). Dünya Tarihi. Verso – İmge.
• Morgan, L.H. (1994). Eski Toplum Ya Da İnsanlığın Barbarlık Döneminden Geçerek Yabanıllıktan Uygarlığa Yükselmesi Üzerine Araştırmalar (1. Cilt). Payel Yayınları.
• Özcan, K. (2011). Kurumsal Söylemin Rasyonel Temelleri: Yeni Kurumsal Kuram Bağlamında Rasyonalite Tartışması. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 297-326.
• Sahlins, M. (2010). Taş Devri Ekonomisi. bgst Yayınları.
• Schmandt-Besserat, D. & Erard, M. (2008). Origins and Forms of Writing. Handbook of Research on Writing: History, Society, School, İndividual. 7-22.
• Schmandt-Besserat, D. (2009). Tokens and Writing: The Cognitive Development. Scripta, 1, 145154. DOI:10.26153/TSW/6859
• Sevilengül, O. (2011). Genel Muhasebe. Gazi Kitabevi.
• Sombart, W. (2005). Kapitalizm ve Yahudiler. İleri Yayınları.
• Şan, F.B. (2019). Toplumsal Bir Gerçeklik Olarak Muhasebe Alanına Postmodern Bir Yaklaşım: Gerçeğe Uygun Değer Kavramı Üzerine Bir Değerlendirme [Yayınlanmamış Doktora Tezi] Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi.
• Şeker, S. & Şeker F. (2019). MÖ. 8. Binyıl’dan Yazının İcadına Kadar Kullanılan Muhasebe Sistemi: Token’lar. Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, 1(2), 107-119.
• Şeker, S. & Şeker F. (2019). Rakamların İcadında Muhasebenin İtici Gücü: Sümer Sayı Sistemi Örneği. Uluslararası Muhasebe ve Finans Araştırmaları Dergisi, 1(1), 80-90.
• Şeker, S. & Şeker F. (2018). Soyut Hesaplamanın Ortaya Çıkışında Muhasebenin Etkisi. Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20, Özel Sayı, 790-809.
• Şeker, S. & Şeker F. (2019). Tokenlardan Çivi Yazılı Kil Tabletlere: Yazının İcadında Muhasebenin İzleri. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 16, 86-110.
• Şenel, A. (1995). İlkel Topluluktan Uygar Topluma Geçiş Aşamasında Ekonomik Toplumsal Düşünsel Yapıların Etkileşimi. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Şenel, A. (2008). Siyasal Düşünceler Tarihi Tarihöncesinde İlkçağda Ortaçağda ve Yeniçağda Toplum ve Siyasal Dönüşüm. Bilim ve Sanat Yayınları.
• Tiryaki, S. (2017). Bilimsel Faaliyetlerin Kökeni ve Eski Çağda Bilim. Journal of Human Sciences, 9299, 1-16. doi:10.14687/jhs.v14i3.4687
• Weber, M. (1999). Protestan Ahlakı ve Kapitalizmin Ruhu. Ayraç Yayınevi.
• Wells, C. (1994). Sosyal Antropoloji Açısından İnsan ve Dünyası. Remzi Kitapevi.
• Yıldırım, R. (2002). Uygarlık Tarihine Giriş İlkçağ Tarih ve Uygarlıkları. Meridyen Yayıncılık.
• Yücel, G. (1982). Muhasebenin Çağlar Boyunca Gelişimi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 11, 12-18.