TÜRKİYE’DE OKUL ÖNCESİ SINIFLARININ FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ VE TASARIMLARI ÜZERİNE YAPILMIŞ ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 47 - 60, 30.06.2019

Emine Ayyıldız , Emrullah Kahraman

Öz

Okul
öncesi sınıflarının fizikseli şartlarının uygunluğu hem okul öncesi dönem
çocuğunu, hem okul öncesi öğretmenlerini, hem de tüm öğrenme-öğretme sürecini
etkilemektedir. Sınıf ortamının eğitim üzerindeki diğer etkileri de
düşünüldüğünde, okul öncesi sınıflarının fiziksel özellikleri ve tasarımlarına ilişkin
yürütülen çalışmaları gözden geçirmenin gerekli olduğu ortaya çıkmaktadır. Bu
araştırma, Türkiye’de, okul öncesi sınıflarının fiziksel şartları, ortamı,
düzenlenmesi ve tasarımına ilişkin yapılmış çalışmaları inceleyen bir doküman
incelemesi çalışmasıdır. Araştırmada, 1989-2019 yılları arasında yapılmış
çalışmalara, çeşitli veri tabanları incelenerek ulaşılmıştır. Yapılan taramada
“okul öncesi sınıfının fiziki/fiziksel özellikleri”, “okul öncesi sınıf
ortamı”, “okul öncesi sınıfının düzenlenmesi” ve “okul öncesi sınıfı tasarımı”
anahtar kelimeleri kullanılmıştır. Yapılan alan yazın taraması sonucunda toplam
yirmi çalışmaya ulaşılmıştır. Araştırma amaçları farklı başka birçok çalışmada,
okul öncesi sınıflarının iç ve dış mekan özelliklerine değinilmiş olmasına
rağmen, bu çalışmanın gözden geçirdiği spesifik amaç olan okul öncesi
sınıflarının fiziksel özelliklerini ve tasarımlarını tek başına inceleyen
çalışmaların sayısının az olduğu görülmüştür. Araştırma kapsamında
ulaşılan çalışmalar; araştırma amacı, yöntemi, katılımcıları, veri toplama
araçları, analiz yöntemi ve bulgularına göre analiz edilmiştir.

İncelenen
araştırmalarda okul öncesi öğretmenlerinin sınıfların fiziksel ortamlarından
çeşitli nedenlerle şikayetçi oldukları, okul öncesi eğitim kurumlarındaki iç
mekanlarla ilgili kalite standartlarının belirlenmesi ve buna uygun
düzenlemeler yapılması gerektiği vurgulanmaktadır. Buna göre, okul öncesi
eğitim kurumlarındaki iç mekanlar için eğitim kalitesini ve verimliliğini
artıracak düzenlemeler yapılması, buna ilişkin iyileştirmelerin, okul
yöneticileri, okul öncesi öğretmenleri ve bu düzeyde eğitim veren branş
öğretmenleri, diğer hizmet personelinin, okul öncesi çocukların ailelerinin ve
bu çocukların görüşlerine dayalı olarak yapılacak yeni araştırmalarla
desteklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Okul öncesi sınıfı, okul öncesi sınıflarının fiziksel özellikleri, okul öncesi sınıflarının tasarımları, doküman incelemesi

Kaynakça

• *Ağgül Yalçın, F., & Yalçın, M. (2018). Okul Öncesi Öğretmenlerin Okul Öncesi Eğitimin Sorunlarıyla İlgili Görüşleri: Ağrı İli Örneği. İlköğretim Online, 17 (1). 367-383. Aslanargun, E. & Tapan, F. (2015). Okul Öncesi Eğitim ve Çocuklar Üzerindeki Etkileri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (2), 2019-238. *Arslan-Karaküçük, S. A. (2008). Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Fiziksel/Mekansal Koşulların İncelenmesi: Sivas İli Örneği. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (2), 307-320. Bee, H. & Boyd, D. (2009). Çocuk Gelişim Psikolojisi. İstanbul: Kaknüs Yayınları. Bekman, S. & Gürlesel, C. F. (2005). Doğru Başlangıç: Türkiye’de Okul Öncesi Eğitim. TÜSİAD. https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/333-dogru-baslangic-turkiyede-okul oncesi-egitim. Erişim Tarihi: 05.08.2019. Bowen, G. A. (2009). Document Analysis as a Qualitative Research Method. Qualitative Research Journal, 9 ( 2), 27-40. Carnes, G. & Albrecht, N. (2007). Academic and social-emotional effects of full-day kindergarten: The benefits of time. Emporia State Research Studies, 43 (2), 64-72. Durak, Ş. & Ayyıldız, S. (2017). Akköy (Yalova/Türkiye) Kırsal Mimarisinde Konut Cephelerinin Tipolojik Analizi. Online Journal of Art and Design, 5 (4), 1-21. *Güçhan Özgül, S. (2011). Okul Öncesi Eğitim Ortamlarının Kalite Değişkenleri Açısından Değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Balıkesir. *Güleş F. (2013). Okul Öncesi Eğitimde Fiziksel Çevreye İlişkin Kalite Standartlarının Belirlenmesi (Doktora tezi). Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya. *Güleş, F. & Erişen, Y. (2013). Okul Öncesi Eğitimde Fiziksel Çevre Standartlarını Belirleme: Paydaş Görüşlerine Dayalı Bir Analiz. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 30, 129-138. Gültekin Akduman, G. (2015). Okul Öncesi Eğitimin Tanımı ve Önemi, G. Uyanık Balat (Ed.), Okul Öncesi Eğitime Giriş (1-16), Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Kalkan, E. & Akman, B. (2009). Examining preschools’ quality in terms of physical conditions. Procedia Social and Behavioral Sciences 1, 1573–1577. *Kıldan, O. (2007). Okul Öncesi Eğitim Kurumları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (2), 501-510. *Kıldan, O. (2010). Okul Öncesi Eğitim Bağlamında; "Eğitim Hizmetlerinde Kalite". Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 111-130. *Kök, M., Küçükoğlu, A., Tuğluk, M. N. & Koçyiğit, S. (2010). Okul Öncesi Eğitimin Sorunlarına İlişkin Öğretmen Görüşleri (Erzurum İli Örneği). Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 0 (16), 160-171. MEB. (2013) Milli Eğitim Bakanlığı Okul Öncesi Eğitimi Programı. https://tegm.meb.gov.tr/ dosya/okuloncesi/ooproram.pdf. Erişim Tarihi: 20.04.2019. Oktay, A. (2004). Yaşamın Sihirli Yılları: Okul Öncesi Dönem. İstanbul: Epsilon. *Özkubat, S. (2013). Okul Öncesi Kurumlarında Eğitim Ortamlarının Düzenlenmesi ve Donanım. Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 4 (2), 58-66. *Ramazan, O., Arslan Çiftçi, H., & Tezel, M. (2018). Okul Öncesi Sınıflarındaki Öğrenme Merkezlerinin Durumunun Belirlenmesi ve Öğretmenlerin Öğrenme Merkezleri Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 2 (2), 213-233. Santrock, J. W. (2012). Yaşam Boyu Gelişim-Life-Span Development, (Çev. Ed. G. Yüksel). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. *Sarıkaya, F. (2018). Bağımsız Anaokullarındaki Fiziksel Koşulların İncelenmesi (Denizli ili örneği) (Tezsiz yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli. *Selimhocaoğlu, A. (2017) Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının Fiziksel Koşullarının İncelenmesi: Kırşehir İli Örneği. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12 (28), 651-662. *Solak, N. (2007). Adana İl Merkezinde Bulunan Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Kalitenin İncelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. *Soyupak, İ. & Eti Proto, M. (2018). Türkiye’de Okul Öncesi Eğitim Mekânlarına Yönelik Bilişsel Gelişimi Destekleyici Mobilya Önermeleri. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 8 (17), 82-100. *Şahin, İ. T. (2009). A Qualitative Study on the Perceptions of Early Childhood Teachers Towards Physical Design for Classroom Management (Yüksek Lisans Tezi), Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara. *Şener, E. A. (2001). Okul Öncesi Çocuk Eğitim Merkezleri için Değişebilir/Dönüşebilir/ Esnek Bir 'Fiziksel Çevre Modeli' (Doktora tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. *Turla, A., Şahin, T. F., & Avcı, N. (2001). Okulöncesi Öğretmenlerinin Fiziksel Şartlar, Program, Yöntem, Teknik, Sınıf ve Davranış Yöntemi Sorunlarının Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 151, 95-101. *Yılmaz, G. (1994). Okul Öncesi Eğitim Yapıları: Çocuğun Fizyolojik ve Psikolojik Özelliklerinin Tasarıma Etkileri (Yüksek lisans tezi), Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. *Yılmazer N. Ş. (2003). Resmi ve Özel İlköğretim Okullarının Anasınıfı ve Birinci Sınıflar Açısından Fiziksel Ortamlarının İncelenmesi ve Karşılaştırılması (Yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. *Yuvacı, Z. (2017). Okul Öncesi Eğitim Alan 6 Yaş Çocuklarının Yaratıcılık Düzeylerinin Öğretmenlerinin ve Sınıf Ortamlarının Yaratıcılıklarına Göre İncelenmesi (Doktora tezi), Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• * Çalışma kapsamında incelenen araştırmalar.