Seyyid Ali b. Hasretî ve Pendnâme Şerhi İçinde Yeralan Tercümesi

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 6, 12 - 108, 09.07.2024

Nurcan Aslan

https://doi.org/10.60051/medbel.1443409

Öz

Feridüddîn ‘Attâr’a atfedilen dinî, ahlâkî ve insan ilişkilerine dair öğütlerin Farsça manzûm mesnevî olarak
aktarıldığı eser Pendnâme adıyla meşhûr olmuştur. Şöhreti yazıldığı coğrafyanın sınırlarını aşan
Pendnâme’nin Anadolu topraklarında da ilgi gördüğünü, günümüze ulaşan çok sayıda şerh ve tercümeye
bakarak anlamak mümkündür. Bu şerh ve tercümelerden biri de Hasretî’ye aittir. Seyyid Ali b. Seyyid
Ahmed Hasretî, 17. yüzyılda yaşamış Pendnâme şârih ve mütercimlerindendir. Hasretî’ye dair ulaşılabilen
bilgiler, kaleme almış olduğu şerhinin mukaddimesi ve ferâğ kaydında kendine dair söyledikleriyle bu eserin
müstensihlerinden birinin verdiği bilgilerden ibarettir. Hasretî’nin manzûm Türkçe Pendnâme tercümesi,
Arapça Pendnâme şerhinin içinde yer alması yönüyle diğer tercümelerden farklıdır. Bu makalede
kaynaklarda kendisi hakkında bir bilgiye rastlanamayan Hasretî hakkında elde edilebilen bibliyografik
bilgiler verilmeye çalışılacak, beyitlerin tercümesi, eserin yazma nüshasında olduğu gibi Farsça asıllarıyla
birlikte verilerek aktarılacak, tercüme sebeplerine ve özelliklerine dair çıkarımlarda bulunulmaya
çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Hasreti, Pendname, Şerh, Tercüme

Seyyid Ali b. Ahmed Hasretî ve Pendname şerhi içinde yer alan tercümesi

Öz

Feridüddîn ‘Attâr’a atfedilen dinî, ahlâkî ve insan ilişkilerine dair öğütlerin Farsça manzûm mesnevî olarak
aktarıldığı eser Pendnâme adıyla meşhûr olmuştur. Şöhreti yazıldığı coğrafyanın sınırlarını aşan
Pendnâme’nin Anadolu topraklarında da ilgi gördüğünü, günümüze ulaşan çok sayıda şerh ve tercümeye
bakarak anlamak mümkündür. Bu şerh ve tercümelerden biri de Hasretî’ye aittir. Seyyid Ali b. Seyyid
Ahmed Hasretî, 17. yüzyılda yaşamış Pendnâme şârih ve mütercimlerindendir. Hasretî’ye dair ulaşılabilen
bilgiler, kaleme almış olduğu şerhinin mukaddimesi ve ferâğ kaydında kendine dair söyledikleriyle bu eserin
müstensihlerinden birinin verdiği bilgilerden ibarettir. Hasretî’nin manzûm Türkçe Pendnâme tercümesi,
Arapça Pendnâme şerhinin içinde yer alması yönüyle diğer tercümelerden farklıdır. Bu makalede
kaynaklarda kendisi hakkında bir bilgiye rastlanamayan Hasretî hakkında elde edilebilen bibliyografik
bilgiler verilmeye çalışılacak, beyitlerin tercümesi, eserin yazma nüshasında olduğu gibi Farsça asıllarıyla
birlikte verilerek aktarılacak, tercüme sebeplerine ve özelliklerine dair çıkarımlarda bulunulmaya
çalışılacaktır

Anahtar Kelimeler

Hasreti, Pendname, Şerh, Tercüme

Etik Beyan

Sunduğum makalenin orijinal çalışma olduğunu ve intihâl yapmadığımı, etik kurallara uyduğumu beyan ederim.

Teşekkür

Metnin tespiti ve transkripsiyonu aşamasındaki çok değerli katkıları için Prof. Dr. Sadık Yazar'a, makalenin inceleme kısmındaki yol göstericiliği ve katkıları için Prof. Dr. İsmail Güleç'e çok teşekkür ederim.

Kaynakça

• Attâr, Feridüddîn. Pendnâme, Haz. Sylvestre De Sacy. Editör: A. Ruhbahşân. Tahran: Esatîr Yayınları, 1373 hş. (1995 m.).
• Bulut, Mülkiye. “Anadolu Selçuklu Dönemi Sivas Medreseleri”. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sivas: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi, 2019.
• Demirel, Ömer. “Osmanlı Döneminde Sivas Bedesteni ve Kethüdâsı”. Sultanşehir Kültür Sanat Dergisi, Y:2, S. 6 (2008): 16-18.
• Hasretî, Seyyid Ali. Şerh-i Pend-i Attâr. Orhan Bey Camii Koleksiyonu, 16 Or 595/1: 6-82, Bursa İnebey Yazma Eser Ktp.
• Hasretî, Seyyid Ali. Şerh-i Pend-i Attâr. İBB Atatürk Kitaplığı Belediye Yazmaları, K.1173: 1-141, Atatürk Kitaplığı.
• Hasretî, Seyyid Ali. Şerh-i Pend-i Attâr. Millî Kütüphane Yazmalar Koleksiyonu, 06 Mil Yz A 9657/4: 33-90, Millî Kütüphane.
• İmamoğlu, Fatma. “Muhammed Zahrî Efendi’nin Miftâh-ı Pend Adlı Eseri ve Osmanlı Dönemi Pendnâme Geleneği İçerisindeki Yeri”. (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: İstanbul Medeniyet Üniversitesi, 2018.
• Koşik, H. Sercan. Tercüme-i Manzûme-i Pend-i Attâr. İstanbul: DBY Yayınları, 2021.
• Levend, Agâh Sırrı. Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Dergâh Yayınları, C.1, 2014.
• Türkoğlu, Serkan. Rızâ Bahçesi. İstanbul: Ihlamur Akademi, 2021.
• Şahinoğlu, M. Nazif. “Attâr, Ferîdüddîn.”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 4: 95-98. İstanbul: TDV Yayınları, 1991. https://islamansiklopedisi.org.tr/attar-feriduddin, erişim tarihi: 12.02.2023.
• Ünver, İsmail. “Çeviriyazıda Yazım Birliği Üzerine Öneriler.” Türkoloji Dergisi, C. XI. S. 1 (1993): 51-91. Çevrimiçi erişim: https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/650170, erişim tarihi: 05.02.2024.
• Yazar, Sadık. “Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği.” (Yayımlanmamış doktora tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi, 2011.