Frig Dönemi Mutfak Eşya Formlarının Sofra Seramikleri Türünde Endüstriyel Uygulamaları

Year 2021, , 322 - 339, 30.12.2021

Demet Parlak , Haldun Şekerci

https://doi.org/10.46641/medeniyetsanat.1008164

Cited By: 1

Abstract

Seramik, insanlık tarihinin yerleşik hayata geçişinden itibaren kap, kacak, pişirme kapları ve saklama amaçlı olarak hazırlanmış ürünlerdir. Bu ürünler M.Ö. 6000’li yıllardan günümüze kadar gelişme göstermiş ve günümüze kadar teknolojinin de yardımıyla birçok alanda kullanılacak bir malzeme çeşidi haline gelmiştir. Mimari alandan, müzik aletlerine, sanattan inanca, savunma sanayinden, ileri teknoloji ve tıp alanına kadar birçok alanda kullanılan seramik, sofra seramiği alanında da geçmişten günümüze birçok dönemde gelişme göstermiştir. Değişen kültür yapıları, gelenekler ve yaşam standartları bu alanda özellikle form üzerinde birçok değişikliğe neden olmuştur. Yapılan bu araştırmada, genel tarama modellerinden ilgili literatür taranması ile nitel yöntemlerden yararlanılmış, Frig dönemi mutfak eşyası formlarının seramik ürünleri üzerinden örnekler verilerek yeni tasarım çalışmaları yapılmıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre; seramiğin keşfinden bugüne kadar geçen süreçte M.Ö. 1200 yılında Hititlerin yıkılmasıyla kurulan Frigler, diğer alanlarda olduğu gibi seramik alanında da önemli bir merkez haline gelmiştir. Bu döneme ait yapılan kazılarda zoomorfik vazolar, altlıklar, çeşitli testi, tabak, kâse, kupa ve vazo türlerinden oluşan bazı eşyalar ele geçirilmiş, mutfak eşyası olarak kullanılan seramik kaplar dekorlu ve düz renk olarak üretilmiştir. Frigler döneminde yapılan sofra seramiği formları kullanım şekillerine göre araştırılmış ve on adet yeni model çalışması yapılarak sekiz adet yeni tasarım, günümüz teknolojisine uygun seri üretimi yapılabilecek modeller haline getirilmiştir.

Keywords

Frig Dönemi, Sofra Seramiği, Form, Tasarım, Endüstri

Industrial Applications of Phrygian Period Kitchenware Forms in Table Ceramic Types

Abstract

Ceramics are pots, pans, cooking utensils, and products prepared for storage since the transition of human history to settled life. These products have developed since 6000 BC and become a type of material used in numerous areas with the contribution of technology until today. Ceramics, which is used in many fields from architecture to musical instruments, from art to belief, from the defense industry to advanced technology and medicine, has also developed in the field of table ceramics from past to present in many periods. Changing cultural structures, traditions, and living standards has caused many changes, especially in the form. In this research, general scanning methods were used by checking the relevant literature and qualitative methods, and new design studies were carried out by giving examples on the ceramic products of the Phrygian period kitchenware forms. According to the findings obtained in the research, the Phrygians, founded with the collapse of the Hittites in 1200 BC, in the process from the discovery of ceramics to the present, have become a significant center in the field of ceramics as in other areas. During the excavations made during this period, some items consisting of zoomorphic vases, bases, various jugs, plates, bowls, mugs, and vases were found. Table pottery forms made during the Phrygian period were researched according to their usage patterns, and eight new designs were made into models that can be mass-produced in today's technology by working on ten new models.

Keywords

Phrygian Period, Ceramics, Form, Design, Industry

References

• Arcasoy, A. (1983). Seramik Teknolojisi. Marmara Üniversitesi Yayın No: 457, Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Ana Sanat Dalı Yayınları, No: 2, 1.
• Birecikli, F. (2010). Ana Hatlarıyla Friglerde Din. Akademik Bakış, Cilt 4 Sayı 7, 215-232.
• Bülbül, C. (2009). Eski Anadolu Tarihinde Frigler. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Sayı: 27, 79-94.
• Çetintaş, E. (2018). Antik Dönemde Seramik Üretim Tekniklerine Dair İzler: Rhodiapolis Örneği. Sanat ve Tasarım Dergisi, 93-105.
• Çevik, N. (2014). Çağdaş Türk Seramik Sanatında Kabuk Değiştirme Süreci. Akdeniz Sanat Dergisi, Cilt 7, Sayı 13, 86.
• Denk, E. (2017-2018). Servis Teknikleri. Atatürk Üniversitesi, Turizm Fakültesi, 94-96.
• Erbaş, H. (2009). Küreselleşme, Kapitalizm ve Toplumsal Dönüşümler. Palme Yayıncılık, Ankara, 149-150.
• Erman, D. O. (2012). Türk Seramik Sanatının Gelişimi: Toprağın Ateşle Dansı. Yıl IV, Sayı 1, Ocak 2012 “Kültürümüzde Toprak”, Emine Gürsoy Naskali ve Hilal Oytun Altun (ed.), 18-33.
• Erzincan, A., Yıldız, N., Erken, E., Parlak, D., Akbak, S., Evren, B., Ebeoğlu, S., Arslan, M. ve Mercin, L. (2021). Anadolu Kilim Motiflerinin Sofra Seramiklerine Yansıması. Medeniyet Sanat-İMÜ Sanat Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt: 7, Sayı: 1, 2021, E-ISSN: 2587-1684, 127-162.
• Haykır, M. (2021). Tabak Tasarımı ve Tüketici Yemek Davranışı İlişkisi: Kuramsal Bir Model Önerisi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, ISSN: 2147–8775, 1356-1378.
• İstanbul Ticaret Odası (2007). Porselen, Seramik Sofra ve Süs Eşyasında Portekiz Örneği. Yayın No: 2007-66, İstanbul, 25.
• Kaya, T. (2007). Arkeolojik ve Filolojik Belgeler Işığında Frigler. (Yayınlanmamış YL Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Arkeoloji Anabilim Dalı, Ankara, 26.
• Kökdemir, G. (2019). Phrygler. Ankara Üniversitesi, 11-12.
• Önder, A. M. (2019). Seramik Sanatında Form Oluşumları ve Çağdaş Türk Seramik Sanatçılarının Eserlerinden Örnekler. Konya Sanat Dergisi, Sayı 2, 53-65.
• Özkaya, V. (1995). İÖ. Erken Birinci Binde Frig Boyalı Seramiği. Atatürk Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi Yayını, Erzurum, 80-81.
• Pekyaman, H. (2008). Frig Uygarlığı Seramik Sanatı ve Kişisel Yorumlar. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Seramik Anasanat Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 28.
• Sevim S. S. & Yeşilmen, N. (2019). Geleneksel Çömlekçilikten Çağdaş Seramik Sanatına Cemalettin Sevim Örneği. ARTS: Artuklu Sanat ve Beşerî Bilimler Dergisi (1), 69-76.
• Sevim, C. (2017). Yemek Kültürü ve Sofra Seramikleriyle Etkileşimi. Sanat ve Tasarım Dergisi, Cilt 7, Sayı 2, 195-206.
• Tosunoğlu, E. D. (2011). 16. Yüzyıl İznik Çini Sanatında Yemek ve Servis Kaplarının İncelenmesi. İnönü üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Malatya, 30.
• Uçuk, C. (2017). Gastronomide Tabak Tasarım Teknikleri ve Yenilikçi Sunum Anlayışları. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Gastronomi ve Mutfak Sanatları Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 45-67.
• Yüksel, İ. (2018). Endüstriyel Seramik Tasarımı ve Üretimi Sürecinde Problem-Çözüm Odaklı Yaklaşımlar. Ulak Bilge, Cilt 6, Sayı 28, 1250.