6306 Sayılı Kanun Kapsamında Yürütülen Kentsel Dönüşüm Çalışmaları ve İzmir Uygulamaları

Year 2017, Volume: 3 Issue: 2, 187 - 213, 30.12.2017

Ayça Çelikbilek , Ş. Melis Çakır Öztürk

Abstract

Türkiye’de sanayileşme döneminde yaşanan kentleşme
pratikleri, kentsel alanlarda oldukça derin izler bırakmıştır. Sanayinin
ihtiyaç duyduğu işgücünü sağlamak üzere kırsal alandan büyük kentlere göç eden
kişiler, barınma ihtiyaçlarını sağlamak amacıyla kısa sürede ve çoğunlukla
kalitesiz malzemeyle gecekondular inşa etmişlerdir. %98’i deprem bölgesinde yer
alan Türkiye’de yaşanan afetler düşük kalitede inşa edilen bu yapıların ve
bulundukları kentsel alanların büyük risk altında olduğunu göstermiştir. Bu
nedenle, özellikle son 10 yılda bu alanlardaki sağlıksız yerleşim koşullarını
ve düşük nitelikli yapı kalitelerini iyileştirmek amacıyla kentsel dönüşüm
çalışmaları başlatılmış ve bu konuda birçok yasal düzenleme yapılmıştır. 6306
sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun, Türkiye
genelinde kapsamlı bir kentsel dönüşüm süreci yaratması açısından öne
çıkmaktadır.

 

Bu çalışma ile 6306 sayılı kanun uyarınca
Türkiye’deki afet riskli alanlarda/yapılarda yürütülen kentsel dönüşüm
uygulamalarının temel prensipleri ele alınacak ve süreç İzmir’deki
uygulamaların ilgili kanunlar ve planlama faaliyetleri ile olan ilişkisi
aracılığıyla irdelenecektir. Bu kapsamda, çalışma ile öncelikle 6306 sayılı
kanunun temel esasları ve kentsel dönüşüm ile ilgili temel kentsel dönüşüm
uygulamalarına getirdiği yenilikler incelenecektir. Daha sonra ise; İzmir’deki
riskli yapı, riskli alan ve rezerv alanların ayrıntılı incelemeleri yapılacak
ve bu alanların planlama çalışmalarında ele alınış şekilleri ve üzerinde
verilen hükümler ile yürütülen dönüşüm çalışmalarının uyumu irdelenecektir. Bu
bağlamda çalışma ile planlama çalışmaları ile “sağlıklılaştırma ve yenileme
alanı” ilan edilen alanların kanunlar kapsamında “riskli alan” ilan edilen
alanlar ile mekansal uyumları, riskli alan ilan edilen bölgeler ve bu
bölgelerde yürütülen planlama faaliyetleri, riskli yapı müracaat ve sonuçları,
yıkılan riskli yapı sayıları, il genelinde önerilen riskli alanlar, bu
alanlarda yetkilerin kimde olduğu ve bu oranın il genelinde nasıl değiştiği,
kişilere yapılan kira yardımları gibi hususlar incelenecektir. 

Keywords

6306, Afet Riskli Alanlar, Kentsel Dönüşüm, Riskli Yapılar, İzmir, Türkiye

Urban Transformation Studies Carried Out Within The Scope Of The Law No.6306 and Implementations In Izmir

Abstract

Abstract The urbanization practices that took place during the industrialization period left quite deep traces in the urban areas in Turkey. People who migrated from the rural areas to the big cities to provide the labor force needed by the industry, built squatters in a short time and mostly from poor quality materials to provide their housing needs. The disasters in Turkey that 98% of it are in earthquake zones have shown that these poor quality structures and the urban areas where these structures located in are under a great risk. Therefore, especially in last decade, urban transformation studies have been initiated and many legislative regulations have been made to improve unhealty settlement conditions and the quality of the buildings with low quality. Law No. 6306 on Transformation of Areas Under the Disaster Risk becomes prominent in terms of creating a comprehensive urban transformation process in Turkey.

This study will discuss the basic priciples of urban transformation practices carried out in disaster risk areas in Turkey in accordance with the Law No.6306 and will examine the process through the relation of the practices in Izmir with the related laws and planning activities. In this context, the study will first examine the basic principles of Law No.6306 and the innovations that are brought to urban transformation implementations. Then, detailed examinations of risky structures, risk areas and reserve areas in Izmir will be carried out and the conformity of provisions of the planning studies for these areas with the urban transformation practices will be discussed. In this context, spatial alignment of the areas declared as “rehabilitation and renewal area” by the planning studies with the areas declared as “risk area” by the laws, areas declared as risk area and the planning activities carried out in these areas, risky building applications, number of risky buildings demolished, proposed risk areas, competent authorities in these areas and rent allowances will be examined with the study. 

References

• Çelikbilek, A. (2011). Kentsel Dönüşüm Projeleriyle Oluşturtulan Yeni Yaşam Alanlarının Sürdürülebilirlik, Nitelikli ve Yaşanabilir Konut Kavramları Açısından İrdelenmesi, İzmir-Kadifekale Örneği (Yayınlanmamış Bitirme Projesi)
• Çelikbilek, A., Sapmaz, G. (2016). Kent Planlamasında Mikrobölgeleme Haritaları. Uluslararası Doğal Afet ve Afet Yönetimi Sempozyumu, (ss. 609-614). Karabük
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (t.y.). Erişim Tarihi: 5 Kasım 2017, from Çevre ve Şehircilik Bakanlığı:https://www.csb.gov.tr/db/altyapi/editordosya/file/2017%20Guncellenmis%20Kira%20yardimi.pdf
• Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2017). 6306 Sayılı Kanun Kapsamında Riskli Yapıların Tespiti için Yetki Verilen Kurum ve Kuruluşlar. Erişim Tarihi: 09 Kasım 2017, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı: http://www.csb.gov.tr/gm/altyapi/index.php?Sayfa=iller
• Gündoğmuş, Y. N. (2016, 11 02). Türkiye'nin 11 bin 971 hektarı riskli alan ilan edildi. Erişim Tarihi: 10 Haziran 2017, Anadolu Ajansı: http://aa.com.tr/tr/turkiye/turkiyenin-11-bin-971-hektari-riskli-alan-ilan-edildi/676911
• İzmir Büyükşehir Belediyesi. (2009). İzmir Kentsel Bölge Nazim İmar Plani Revizyonu. İzmir: İzmir Büyükşehir Belediyesi
• İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. (2016). 6306 Sayılı Kanun Kapsamında İzmir'de İlan Edilen Riskli Alanlar. İzmir
• İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. (2017a). Riskli Alanlar Bilgi Notları
• İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. (2017b). Riskli Alanlar
• İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. (2017c). İzmir'de Kentsel Dönüşüm. İzmir : İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü
• İzmir Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü. (2017d).Arşiv Verileri
• Lloyd's City Risk Index 2015-2025. (t.y.). Erişim Tarihi: 20 Nisan 2017, Lloyd's: https://www.lloyds.com/cityriskindex/
• Şahin, C. (2015). Kentsel Dönüşüm Hukuku. İstanbul: Oniki Levha
• Türkçü, Ç., Gökmen, H., Kaya , İ. S., Süer, D., Onat, N., Sönmez, A., ve ark.. (1996). İzmir Özelinde Göç ve Yapılanmış Çevre. Ege Mimarlık, 16-20 Varan, S. (2016). Niçin Kentsel Dönüşüm Yapıyoruz? Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2017, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı: http://www.csb.gov.tr/iller/izmir/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=15529
• Yeni Marmara Gazetesi. (2015, Ekim 25). Türkiye'de 7 milyon riskli yapı var! Erişim Tarihi: 05 Kasım 2017, Emlak Kulisi: https://emlakkulisi.com/turkiyede-7-milyon-riskli-yapi-var/422422
• 6306 Sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun
• (t.y.). Erişim Tarihi: 12 Kasım 2017, T.C. Resmi Gazete: http://www.resmigazete.gov.tr/default.aspx#