Ölmez Ağaçtan “Ah’lar Ağacı”na: Türkiye’de Zeytin Ağaçlarının Devinimi

Year 2019, Issue: 5, 6 - 26, 01.10.2019

Orkun Doğan

https://doi.org/10.32325/iaad.2019.10

Abstract

Bu yazı odağına bir Akdeniz müştereği olarak tanımlanacak zeytin ağacını alarak zeytin ağaçlarının son yıllarda Akdeniz’de, zeytinin anavatanı olarak sayılabilecek Anadolu’daki devinimini inceleyecektir. Bir coğrafyaya referansla izi sürülecek devinim, sadece bir nesnenin —zeytin ağacının, zeytinin veya zeytinyağın— fiziki anlamda yer değiştirmesi üzerinden düşünülen hareketinin ötesinde farklı anlamlarla ele alınacaktır. Zeytin ağaçlarının ekonomik bir faaliyetin konusu olmasıyla farklı üretim tarzları altındaki örgütlenişi, emek ve mülkiyet ilişkilerinde yaşanan dönüşüme bağlı bir devinimine işaret etmektedir. Bu yazıda, Türkiye’de 2000 yılı sonrasında zeytin ağaçlarının konu olduğu bu çatışmalı ve çok boyutlu devinim süreci eleştirel olarak incelenecektir. Devinim kavramı ile zeytin ağaçlarının insani faaliyetler sonucunda yerinden edilmesinin ötesinde, zeytinin siyasetinin, ekonomisinin ve ekolojisinin toplumsal değişim içerisinde geçirdiği dönüşüm kastedilmektedir. Son yıllarda Anadolu’da zeytin ağaçlarını yerinden eden söylem ve pratiklerin karşısında zeytinlikleri ve zeytin ağaçlarını yeniden bir müşterek olarak ele alan alternatif bir siyasetin imkânları tartışılacaktır.

Keywords

Zeytin ağacı, Akdeniz, devinim, hegemonya, müşterekleştirme

References

• Adaman, Fikret, Orkun Doğan. “Zeytin ve Zeytinyağı Hakkındaki Kamu Düzenlemelerinin Ekonomi-Politiği Üzerine Bir Çalışma”. Yayınlanmamış Araştırma Raporu. Boğaziçi Üniversitesi BAP: 16C01P4, 2017.