Türkçede Eşzamanlı Başlamalı Belirteçlikler

Year 2018, Volume: 15 Issue: 1, 59 - 84, 01.01.2018

Gülsüm Atasoy

Abstract

Bu çalışmanın amacı Türkçe görünüş
belirteçliklerinden yakın anlamlı gibi görünen derhal ve hemen’nin doğal dil verisiyle görünüş kuramı çercevesine
göre ayırt edici özelliklerini açıklamaktır. Çözümlemede Türkçe Ulusal Derlemi (Aksan
ve diğ.,2012) kullanılmıştır. Çözümlenecek sözcük satır sayısı, 1 milyon
sözcükte sıklığın normalleştirilerek basit seçkisiz örnekleme yöntemine göre
%95 güven aralığı - %5 hata payı oranıyla elde edilmiştir. Ardından bu
belirteçliklerin eylemlerin hal türleri, görünüş çekim ekleriyle etkileşimiyle
ortaya çıkan belirgin sözcüksel yapıları ve çoksözcüklü birimleri derlem-çıkışlı
yaklaşımla çözümlenmiştir. Belirteçliklerle birlikte görünen yapıların ve
görünüşlerinin belirgin karakteristik yapılarının olduğu gözlenmektedir.
Zamansal özelliklerine göre belirli bir yapı belirli bir görünüşü ve hal türünü
seçmektedir. Dolayısıyla, Türkçede derhal
ve hemen belirteçliklerini eş anlamlı
olarak düşünemeyiz.

Keywords

Görünüş belirteçlikleri, derlem, derhal, hemen

Simultaneous Ingressive Adverbials in Turkish

Abstract

The
purpose of the study is to describe the distinctive features of the Turkish
aspectual adverbials derhal ‘immediately’
and hemen ‘immediately’, which are
defined as synonymous in Turkish Dictionary. We use Turkish National Corpus
(TNC) (Aksan, et al., 2012) as our database. In determining the number of the
node words to be analysed, Simple sampling method is used. The sampling number
is calculated according to 95% confidence interval and 5% error margin on the
normalised frequency per million words.  We analyse the
usage values, lexical patterns and structures of the aspectual adverbials
considering their frequency distribution over the domains Informative and
Imaginative with a corpus-driven approach. It is observed that certain
aspectual adverbials appear in certain phrases and structures. According to
their temporal features, a certain structure chooses a certain viewpoint and
situation type. Hence, we cannot judge the Turkish aspectual adverbials derhal and hemen as synonymous. 

Keywords

Aspectual adverbials, corpus, derhal, hemen

References

• Aksan, Y. et al. (2012). Construction of the Turkish National Corpus (TNC). Proceedings of the Eight International Conference on Language Resources and Evaluation (LREC 2012). Istanbul: Turkiye. Address http://www.lrec conf.org/proceedings/lrec2012/pdf/991_Paper.pdf
• Aksan, Y., and Aksan, M. (2003). Postpositions in Turkish: Adverbial use and aspectual properties. In A. Sumru Özsoy et al. (ed.). Studies in Turkish Linguistics (175-184).
• Cinque, G. (1999). Adverbs and functional heads: A cross-linguistic perspective. Oxford: Oxford University Press.
• Comrie, B. (1985). Tense. Cambridge: CUP
• Comrie, B. (1976). Aspect. Cambridge: Cambridge University Press.
• Dilaçar, A. (1974). Türk fiilinde kılınışla görünüş ve dilbilgisi kitaplarımız. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı, 159-171.
• Erguvanlı-Taylan, E. (2001). On the relation between temporal/aspectual adverbs and the verb form in Turkish. In E. Erguvanlı-Taylan (ed.). The verb in Turkish (pp. 97-128). Amsterdam: The John Benjamins Publishing.
• Erguvanlı-Taylan, E. & Özsoy, A. S. (1994). Türkçe’deki belirtecimsilerin sözdizimsel özellikleri. VIII. Dilbilim Kurultayı Bildirileri (26-27 Mayıs 1994) (pp. 99-108). İstanbul: İstanbul İletişim Fakültesi Yayınları.
• Erözden, A. and Tarhan, B. (2008) Türkçe terim ve sözlükler-Dilbilim (1st edition). İstanbul: Yalın Yayıncılık.
• Güven, M. (2004). Adverbials in Turkish: The third parameter in aspectual interpretation. Unpublished Doctoral Thesis. Boğaziçi University. İstanbul.
• Göksel, A. and Kerslake, C. (2005). Turkish: A comprehensive grammar. Oxford: Routledge.
• Hunston, S., and Francis, G. (2000). Pattern grammar. A corpus-driven approach to the lexical grammar of English Amsterdam: John Benjamins.
• Imer, K., Kocaman, A., and Özsoy, A.S. (2011). Dilbilim sözlüğü (2nd edition). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Reichenbach, H. (1947). Elements of symbolic logic. New York: Macmillan & Co.
• Römer, U. (2005). Progressives, patterns, pedagogy: A corpus-driven approach to English progressive forms, functions, contexts and didactics. Amsterdam: John Benjamins.
• Smith, C. (1997). The parameter of aspect. Netherlands: Kluwer Academic. Tognini-Bonelli, E. (2001). Corpus linguistics at work. Amsterdam: John Benjamins Publishing.
• Vendler, Z. (1957). Verbs and times. Philosophical Review, 66(2), 143-160.