YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARINDA KÜLTÜREL İLETİŞİM ARACI OLARAK ORTAK DİL ÖĞRENME MODELİ

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 1, 15 - 32, 30.07.2019

Zeliha Zuhal Guven

Öz

Çeşitli sebeplerden
dolayı Türkiye’de öğrenim gören uluslararası öğrencilerin sayısı giderek
artmaktadır. Yükseköğretim kurumlarının daha uluslararası hale gelmesi, üniversitelerde
uluslararası öğrenci hareketliliğinin artması, yabancı öğrencilere Türkçe
öğretiminin yaygınlaşması ve Türk öğrencilerin birden fazla yabancı dil öğrenme
ihtiyacı yükseköğretim kurumlarında yabancı dil eğitimine farklı açılardan
bakmak, çağdaş yöntemlerin kullanıldığı araştırmalar yapmak ve yeni şeyler
söylemeyi gerektirmektedir. Bu hususlardan hareketle, bu çalışma kültürlerarası
iletişimde yabancı dil öğretiminin rolü, önemi ve işlevi üzerinde durmanın yanı
sıra bu alanda kullanılabilecek çağdaş bir dil öğrenme modeli hakkında bilgi
vermeyi amaçlamaktadır. Yurtdışı alanyazında Tandem olarak adlandırılan
uygulama, bu çalışmada terimin daha anlaşılır olması için Ortak Dil Öğrenme
Modeli (ODÖM) olarak ele alınmıştır.  Özerk
yabancı dil öğrenme yöntemlerinden biri olan ODÖM farklı anadili konuşan iki
kişinin birbirlerinin dillerini öğrenmeye ve kendi dillerini öğretmeye
çalışmaları; bunu yaparken aynı zamanda birbirleri ile kültür alışverişinde
bulunmaları şeklinde tarif edilebilir. ODÖM sosyal
iletişime dayalı bir öğrenme modeli olduğu için tarafların yüz yüze veya
internet üzerinden birlikte zaman geçirmeleri gerekmektedir. Giderek
uluslararasılaşan yükseköğretim kurumlarında kültürlerarası iletişime ve
yabancı dil öğrenimine katkısı olacağı düşünülen ODÖM hakkında yapılan bu
çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi kullanılmış ve ikincil
derecede dokümanlar incelenmiştir. Elde edilen veriler doğrultusunda genellikle
bir dil öğrenme modeli olarak uygulanan ODÖM’ün daha sistemli hale getirilerek
bir program dâhilinde ele alınmasına yönelik öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

tandem, yükseköğretim, uluslararası öğrenciler

Kaynakça

• Aktaş, T. (2004). Yabancı Dil Öğretiminde İletişimsel Yeti. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12, 45-57.
• Balcı, A. (2001), Sosyal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Bax, S (2003). CALL- Past, Present and Future. System: An International Journal of Educational Technology and Applied Linguistics, 31(1), 13–28.
• Beatty, K (2003) Computers in the Language Classroom, D. Nunan (ed.), Practical English Language Teaching içinde (s. 247–266). New York: Mc Graw Hill Publishing.
• Benson, P. (2007). Autonomy in Language Teaching and Learning. Language Teaching, 40(1), 21-40.
• Bozkaya, M. ve Erdem A. İ. (2011). Kültürlerarası İletişim Kaygısı: Anadolu Üniversitesi Erasmus Öğrencileri Değişim Programı Örneği. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 1(39), 29-42.
• Bülbül, A. ve Güven, Z. Z. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Dilbilgisel Kaynaklı Güçlüklerin Belirlenmesi, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(52), 83-91.
• Büyükikiz, K. K. ve Çangal, Ö. (2016). Suriyeli Misafir Öğrencilere Türkçe Öğretimi Projesi Üzerine Bir Değerlendirme. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(3), 1414-1430.
• Byram, M. (1997). Teaching and Assessing Intercultural Communicative Competence. Clevedon: Multilingual Matters.
• Byram, M. ve Zarate, G. (1997). The Sociocultural and Intercultural Dimension of Language Learning and Teaching. Strasbourg: Council of Europe.
• Calvert, M. (1992). Working Together: Peddling in Old Idea. Language Learning Journal, 6, 17-19.
• Calvert, M. (1999). Tandem: A Vehicle for Language and Intercultural Learning. Language Learning Journal, 19, 56-60.
• Cziko, G. A. (2004). Electronic Tandem Language Learning (eTandem): A Third Approach to Second Language Learning for the 21st Century. CALICO Journal, 22, 25-39.
• Council of Europe (2001). Common European Framework of Reference for Language Learning, Teaching, Assessment. Cambridge: Cambridge University Press.
• Cutshall, S. (2012). More than a Decade of Standards: Integrating “Cultures” in Your Language Instruction. The Language Educator, 7(2), 32-37.
• Çakır, İ. (2011). Yabancı Dil Öğrenme Ortamlarında Kültürün Rolü. Milli Eğitim, 190, 248-255.
• Dickinson, L. (1995). Autonomy and Motivation a Literature Review. System, 23(2), 165-174. DOI:10.1016/0346-251x(95)00005-5
• Ege Üniversitesi. (2019). Tandem. 12 Ocak 2019 tarihinde https://jfas.ege.edu.tr/tr-69/tandem.html adresinden erişildi.
• Elia, A. (2006). Language Learning in Tandem via SKYPE. The Reading Matrix, 5th Anniversary Special Issue — CALL Technologies and the Digital Learner, (6), 33.
• Erçi, A , Derman, S. ve Bardakçı, M . (2016). An Error Analysis on TFL Learners’ Writings. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 15(2), 695-715. DOI: 10.21547/jss.256710
• Erişti, B., Polat, M., ve Erdem, C. (2018). Yükseköğretimde Uluslararasılaşma: Uluslararası Öğrencilerin Bulunduğu Sınıflarda Ders Veren Öğretim Elemanlarının Öğretim Sürecinde Yaşadıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri. Journal of History Culture and Art Research, 7(2), 352-375.
• Genç, B., ve Bada, E. (2005). Culture in Language Learning and Teaching. The Reading Matrix, 5(1), 73-84.
• Gülnar, B. (2011). Yabancı Öğrencilerde Kültürleşme ve Medya Kullanımı. Global Media Journal, 2(3), 51-68.
• Gündoğdu, K., Çelik, B., Hancı Yanar, B., Yolcu, O. ve Ceylan, V.K. (2016). Türkiye’de Yükseköğretimde Program Geliştirme Bağlamında Uluslararasılaşma. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 35-48.
• Güneyli ,A., Birikim, Ö., ve Perkan, C. (2009). Computer Use in Foreign Language Teaching: A Case Study from North Cyprus. Eurasian Journal of Educational Research, 34, 37–54.
• Gürbüz, R., ve Güleç, İ. (2016). Türkiye’de Eğitim Gören Yabancı Öğrencilerin Türkçeye Ilişkin Görüşleri: Sakarya Üniversitesi Örneği. Sakarya University Journal of Education. 6(2), 141-153.
• Hasslet, B. (1989). Communication and Language Acquistion within Cultural Context. Stella Ting-Toomery & Felipe Korzenny (Ed.) Language Communication and Culture içinde (s. 19-34 ). Newbury Park C.A: Sage Publications.
• Holec, H.(1981). Autonomy and Foreign Language Learning. Oxford: Pergamon.
• İstanbul Bilgi Üniversitesi. (2019). Tandem Programı. 12 Ocak 2019 tarihinde https://www.bilgi.edu.tr/tr/international/kuresel-yetenek-yonetimi-merkezi/tandem-programi adresinden erişildi. İşcan, A. (2011). Yabancılara Türkçe Öğretiminde Suggestopedianın (Telkin Yöntemi) Kullanımı. Electronic Turkish Studies. 6(1): 1317-1322.
• Kalfa, M. (2015). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğreten Öğretmenlerin Alan Yeterliklerine Dayalı Gereksinim Çözümlemesi. Eğitim ve Bilim, 40(181), 241-253.
• Kartarı, A. (2001). Farklılıklarla Yaşamak: Kültürlerarası İletişim. Ankara: Ürün Yayınları.
• Kızıltan, N. (2012). Teaching Turkish through Teletandem. Procedia-Social and Behaivoral Science, 46, 3363-3367.
• Kitsantas, A. (2004). Study Abroad: The Role of College Students’ Goals on the Development of Cross-Cultural Skills and Global Understanding. College Student Journal, 38(3), 441–452.
• Kivunja, C. (2015). Teaching Students to Learn and to Work Well with 21st Century Skills: Unpacking the Career and Life Skills Domain of the New Learning Paradigm. International Journal of Higher Education, 4(1), 1-11. doi:10.5430/ijhe.v4n1p1
• Kramsch, C. (1993). Context and Culture in Language Teaching. Oxford: Oxford University Press.
• Kramsch, C. (2003). Language and Culture. Oxford: Oxford University Press.
• Levine, D. R., and Adelman, M. B. (1993). Beyond Language: Cross-Cultural Communication. Englewood Cliffs, N.J: Prentice Hall Regents.
• Liddicoat, A. J., and Scarino, A. (2013). Intercultural Language Teaching and Learning. Malden, MA: Wiley-Blackwell.
• Little, D., and Brammerts, H. (1996) A Guide to Language Learning in Tandem via the Internet. CLCS Occasional Paper No: 46. Dublin: Trinity College, Centre for Language and Communication.
• Little, D. (2009). Language Learner Autonomy and the European Language Portfolio: Two L2 English Examples. Language Teaching, 42(2), 222-223.
• Livingstone, S. (2012). Critical Reflections on the Benefits of ICT in Education. Oxford Review of Education, 38(1), 9–24.
• Logie, N. N. (2004). Yabancı Dil Öğretiminde Kültürel Becerinin Oluşturulmasının Önemi ve Budunbilimsel Boyut. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi. 1, 173-180.
• Murray, D. E. (2000) Changing Technologies, Changing Literacy Communities. Language Learning and Technology, 4(2), 43–58.
• Nyaupane, G.P., Paris, C.M., and Teye, V. (2010). Why do Students Study Abroad? Exploring Motivations Beyond Earning Academic Credits. Tourism Analysis, 15(2): 263-267.
• Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) (2019). Tandem Dil Öğrenme Ortaklığı. 12 Ocak 2019 tarihinde http://tandem.ydyom.metu.edu.tr adresinden erişildi.
• OECD (2018). Education at a Glance 2018: OECD Indicators. Paris: OECD Publishing. 8 Ocak 2019 tarihinde http://dx.doi.org/10.1787/eag-2018-en adresinden erişildi.
• Özçetin, S. (2013). Yükseköğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Sosyal Uyumlarını Etkileyen Etmenler. Yüksek Lisans Tezi. 21 Aralık 2018 tarihinde http://www.openaccess.hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/2525/09525cde-886d-4f8d-b79c-6dddb86dea6d.pdf?sequence=1&isAllowed=y adresinden erişildi.
• Pennigton, D.L. (1985). Intercultural Communication, Larry A. Samovar ve Richard E. Porter (Ed.) Intercultural Communication: A Reader 4th Edition içinde (s. 30-39). Belmont, CA: Wadsworth Publishing.
• Sarı, Y. E. (2018). Yabancı Dil Öğrenimi Için Teknolojiler: E-Tandem ile Yabancı Dil Öğrenimi. Diyalog Interkulturelle Zeitschrift Für Germanistik, 6(2), 137-148.
• Schulz, R. A. (2007). The Challenge of Assessing Cultural Understanding in the Context of Foreign Language Instruction. Foreign Language Annals, 40(1), 9-26.
• Sezgin, A. A., ve Yolcu, T. (2016). Göç ile Gelen Uluslararası Öğrencilerin Sosyal Uyum ve Toplumsal Kabul Süreci. Humanities-Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (7), 417-436.
• Seymen, H., ve Tok, M. (2015). İleri Düzey Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Zorlandıkları Kültürel Dil Unsurlarının Tespiti ve Sınıflandırılması, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 4(3), 1188-1212.
• Sülükçü, Y. (2011). Yabancılara Türkçe Öğretiminde (Temel Seviye A1) Bilgisayar Destekli Materyal Geliştirme ve Bunun Öğrenci Başarısına Etkisi. Selçuk Üniversitesi, Yayımlanmış doktora tezi, Konya.
• Şengül, K. (2017). Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretiminde Dil Partnerliği (TANDEM) Yoluyla Gerçekleştirilen Öğretimin Öğrencilerin Konuşma Kaygılarına Etkisi. International Journal of Language Academy, Türkçenin Eğitimi-Öğretimi Özel Sayısı, 5(2), 163-175.
• Şengül, K. (2018), Dil Partnerliği (Tandem) Yönteminin Türkçe Öğretmeni Adaylarının Kültürel Zekâlarına Etkisi: Karma Yöntemli Bir Yaklaşım, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1086-1103.
• Trilling, B., and Fadel, C. (2009). 21st Century Skills: Learning for Life in Our Times. San Francisco, CA: John Wiley & Sons.
• Ünal, D. (2017). Ana Dili Almanca Olan Erasmus Öğrencilerinin Türkçe Öğrenmeye Yönelik Deneyimlerinin ve Yaklaşımlarının İncelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD), (26), 293-328.
• T.C. Kalkınma Bakanlığı (2015), Yükseköğretimin Uluslararasılaşması Çerçevesinde Türk Üniversitelerinin Uluslararası Öğrenciler için Çekim Merkezi Haline Getirilmesi Araştırma Projesi. Ankara: Kalkınma Araştırma Merkezi.
• TDK (Türk Dil Kurumu) (2019). Güncel Türkçe sözlük. 13 Şubat 2019 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&kelime=TANDEM adresinden erişildi.
• UNESCO (2019). Glossary. 4 Şubat 2019 tarihinde http://uis.unesco.org/en/glossary-term/international-or-internationally-mobile-students adresinden erişildi.
• Vural Ylmaz, D. (2017). Uluslararasılaşmada Alternatif Bir Model: Kampüste Uluslararasılaşma. Social Sciences Studies Journal, 3(8), 648-657.
• Weisser, R. (2016). Internationally Mobile Students and Their Post-Graduation Migratory: An Analysis of Determinants of Student Mobility and Retention Rates in the EU. OECD Social, Employment and Migration Working Papers, No. 186, Paris: OECD Publishing.
• Yardım, M.; Kahraman, Ü.M., ve Alkın, R.C. (2018). Uluslararası Öğrencilerin Üniversite ve Kent Hayatına Uyumları. Necmettin Erbakan Üniversitesi Kültür Yayınları: 40. Konya: Güler Ofset.
• YÖK (2014). Yükseköğretimde Kalite İçin. 11 Ocak 2019 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/Yayinlar/Yayinlarimiz/yuksekogretimde-kalite-icin.pdf adresinden erişildi.
• YÖK (2017). Yükseköğretimde Uluslararasılaşma Strateji Belgesi 2018-2022. 16 Ocak 2019 tarihinde https://www.yok.gov.tr/Documents/AnaSayfa/Yuksekogretimde_Uluslararasilasma_Strateji_Belgesi_2018_2022.pdf adresinden erişildi.
• YÖK (2018a). Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Eğitim Birimlerine Göre Sayıları, 2013 – 2014. 17 Ocak 2018 tarihinde http://istatistik.yok.gov.tr adresinden erişildi.
• YÖK (2018b). Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Eğitim Birimlerine Göre Sayıları, 2017 – 2018. Erişim tarihi ve adresi: 17 Ocak 2018 tarihinde http://istatistik.yok.gov.tr adresinden erişildi.
• YTB (2017). T.C. Yurtdışı Türkler ve Akraba Toplulukları Başkanlığı İdare Faaliyet Raporu 2017. 3 Ocak 2019 tarihinde https://www.ytb.gov.tr/uploads/documents/2017_FAAL__YET_RAPORU_Digital.pdf adresinden erişildi.