Koşmayan Ayakkabılar Hakkında Heideggerci Bir Soruşturma

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 1, 43 - 55, 29.06.2020

Mersiye Bora

Öz

Bu çalışmada, yürüme kabiliyetini kaybetmekte olan bir çocuğun “Ayakkabılarım neden koşmuyor?” sorusu Martin Heidegger’in Varlık ve Zaman (Sein und Zeit) ve Sanat Eserinin Kökeni (Der Ursprung des Kunstwerkes) adlı çalışmalarında tartışmış olduğu aracın varlığının anlamı göz önünde bulundurularak ele alınacaktır. Heidegger’in Varlık ve Zaman’da varlığının anlamını hizmetsellik olarak belirttiği aracın, Sanat Eserinin Kökeni’nde karşımıza güvenilirlik olarak çıkması çocuğun sorusu çerçevesinde aracın varlığını sorgulatır. Soru böylece aracın araçsallığını ve Dasein’ın hergünkülüğünde karşılaştığı şekliyle onun el-altındalığının tekrar ele alınmasını gerekli kılar. Heidegger, Sanat Eserinin Kökeni’nde aracın hizmetselliğinin onun güvenilirliğinin bir sonucu olduğunu iddia eder. Bu çalışma, güvenilirlik ve yeryüzü arasındaki ilişkiyi göz önünde bulundurarak beden ve yeryüzü arasında bir bağıntı olduğunu iddia eder. Yeryüzünün dünyayı açığa çıkarmak için gizlenmesi, Dasein’ın hergünkülüğünde bedenin gizlemesi ile paralellik gösterir. Dasein’ın bedeninin ilgilenerek muamele etme ile varolanları varlıklarına serbest bırakabilmesi için gizlenmesi gerekir. Bu gizlenme Sanat Eserininin Kökeni’nde sanat eseri aracılığıyla ortaya çıkan yeryüzünün dünya ile olan kavgasında kendini gizlemesine benzer. Beden ve yeryüzü arasındaki kendini gizleme ya da geri çekme bağıntısı, çocuğun ayakkabıları hakkındaki sorusunda ortaya çıkar. El-altında-olan, Dasein’ın muamele etmesinde kendini geri çeker, bununla birlikte aracın Dasein’ın kullanımında kendini geri çekmesi Dasein’ın bedeninin geri çekilmesiyle mümkündür. Çocuğun ayakkabılarının kullanımda kendilerini geri çek(e)memesi araç olarak ayakkabıların hizmetselliğini ve bu hizmetselliğin altında yattığı var sayılan güvenilirlik kavramını sorgulamaya açar. Çocuğun sorusundan anlaşılan onun dünyasının üzerine yükseldiği temelin beden ve ayakkabı aracı arasındaki ilişkide güvenilirliğini kaybettiğidir.

Anahtar Kelimeler

Martin Heidegger, Araç, El-altındalık, Beden, Yeryüzü

Kaynakça

• Aho, K. A. (2010). Heidegger's Neglect of the Body. New York, NY: Suny Press.
• Dahlstrom, D.O. (2013). The Heidegger Dictionary. London and New Yok, NY: Bloomsbury Academic.
• Derrida, J. (2009). Restitutions of the Truth in Pointing [Pointure]. D. Preziosi (Ed.), The Art of Art History içinde (ss. 301-316). Oxford: Oxford University Press.
• Direk, Z. (2010). Heidegger'in Sanat Anlayışı. Cogito (64). 206-124.
• Dreyfus, H. L. (1984). Between Technē and Technology: The Ambiguous Place of Equipment in Being and Time. Tulane Studies in Philosophy, 32, 23-35.
• Guignon, C. (2009). The Body, Bodily Feelings, and Existential Feelings: A Heideggerian Perspective. Philosophy, Psychiatry, & Psychology, 16(2), pp. 195-199.
• Heidegger, M. (1993). The Origin of the Work of Art. D.F. Krell (Ed.), Basic Writings içinde (ss. 139-2012). New York: Harper Collins.
• Heidegger, M. (2001). Zollikon Seminars. Medard Boss (Ed.), Franz Mayr and Richard Askay (Trans.). Evanston, Illinois: Northwestern University Press.
• Heidegger, M. (2006). Being and Time. J. Macquarrie& E. Robinson (Trans.). Oxford: Blackwell.
• Heidegger, M. (2007) Sanat Eserinin Kökeni (F. Tepebaşılı, Çev.). Ankara: De Ki Yayım Basım.
• Heidegger, M. (2018). Varlık ve Zaman (K. Ökten, Çev.). İstanbul: ALFA.
• Hurst, A. (2003). Helen and Heidegger: Disabled Dasein, Language and Others. South African Journal of philosophy, 22(1), 98-112.
• Keki, B. (2016). On Spatiality and the Problem of the Body in Heidegger's Being and Time. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi) (22), 315-332.
• Lewis, M. ve Staehler, T. (2019). Fenomenoloji (Osman Baran Kaplan vd, Çev.). Ankara: Ayrıntı Basımevi
• Sinclair, M. (2006). Heidegger, Aristotle and the Work of Art. New York, NY: Palgrave Macmillian.
• Thoibisana, A. (2008). Heidegger on the Notion of Dasein as Habited Body. Indo-Pacific Journal of Phenomenology, 8(2).
• White, C. J. (2005). Heidegger and the Greeks. In D. H. L, & M. Wrathall, A Companion to Heidegger (pp. 121-140). Malden (MA), Oxford, Victoria: Blackwell Publishing Ltd. doi:10.1002/9780470996492.ch8