Üç Kamptan Karma-Hibrid Yapılara Avusturya’da Irkçı-Aşırı Sağcı Siyasetin Normalleşmesi

Year 2025, Issue: 13, 173 - 206

Enes Bayraklı

https://doi.org/10.56720/mevzu.1555142

Abstract

Bu makale, Avusturya’da aşırı sağ siyasetin normalleşmesini incelemek-tedir. Bu çerçevede makalenin ana iddiası, Avusturya siyasetini belirleyen üç ideolojik kampın aşırı sağcı ideolojinin yükselişinin etkisi altında karma formlara dönüştüğü iddiasıdır. Avusturya’nın siyasi hayatı İkinci Dünya Savaşı sonrasında bu üç ana kamp tarafından şekillendirilmiştir. Bu kamp-lar: SPÖ (Sozialistische Partei Österreichs-Avusturya Sosyalist Partisi), ÖVP (Österreichische Volkspartei-Avusturya Halk Partisi) ve Alman milliyetçisi FPÖ’den (Freiheitliche Partei Österreichs-Avusturya Özgürlük Partisi) oluşmaktadır. İkinci Dünya Savaşı sonrasında siyasi hayattan dışlanan ve etrafı bir güvenlik bariyeri (Fr. cordon saniteire) ile çevrelenen aşırı sağcı ideoloji, zamanla siyasi arenaya geri dönmüştür. Bu süreçte FPÖ aşırı sağı temsil eden ve Avusturya siyasetine yön veren önemli bir aktöre dönüşmüş-tür. FPÖ, 1956'dan beri Avusturya siyasetinde yer almasına rağmen aşırı sağ siyasi ideolojilerin Avusturya siyasetinde normalleşmesi, 1986 yılında Jörg Haider’in FPÖ liderliğini üstlenmesiyle başlamış ve FPÖ hızla oy oranı-nı artırarak 2000 yılında koalisyon ortağı olmuştur. Bu çalışma Avustur-ya’daki SPÖ, ÖVP ve Yeşiller gibi ana akım partilerin oy oranlarını ve ta-banlarını korumak adına aşırı sağ ideolojilere nasıl uyum sağladığını ve bu-nun sonucunda üç kampa dayalı geleneksel ideolojik çizgilerin bulanıklaştığı bir "karma-hibrit" düzenin nasıl ortaya çıktığını incelemektedir. Makale nite-liksel ve tarihsel analiz yöntemini kullanarak Avusturya'da aşırı sağ siyase-tin dönüşümünü ve normalleşmesini tarihsel olaylar, siyasi gelişmeler ve parti dinamiklerini inceleyerek ele almaktadır. Bu çerçevede Avusturya’daki ana akım siyasi partilerin ideolojik ve siyasi dönüşümleri, partilerin liderleri, parti yetkililerinin açıklamaları ve parti politikaları üzerinden eleştirel bir şekilde analiz edilmektedir.

Keywords

Aşırı Sağ, Avusturya, Üç Kamp, Karma-Hibrit Yapılar

From Three Camps to Hybrid Structures: The Normalization of Racist-Far-Right Politics in Austria

Abstract

This article examines the normalization of far-right politics in Austria. The main argument of the article is that the three ideological camps that define Austrian politics have transformed into hybrid forms under the influence of the rise of far-right ideology. Austria's political life has been shaped by three main camps since the end of World War II: the Socialists (SPÖ), the Conservatives (ÖVP), and the German nationalists (FPÖ). After World War II, far-right ideology, which was excluded from political life and surrounded by a security barrier (cordon sanitaire), gradually returned to the political arena. During this process, the FPÖ became a significant actor representing the far right and dominating Austrian politics. Although the FPÖ has been part of Austrian politics since its founding in 1956, the normalization of far-right political ideology in Austria began in earnest in 1986, when Jörg Haider assumed leadership of the party. Under his direction, the FPÖ significantly increased its electoral support, ultimately joining a coalition government in 2000. This study examines how mainstream parties in Austria, such as the SPÖ, ÖVP, and the Greens, adapted to far-right ideologies to maintain their vote shares and bases, leading to the emergence of a "hybrid-mixed" order in which the traditional ideological lines of the three camps have blurred. This study uses qualitative and historical analysis methods to examine the transformation and normalization of far-right politics in Austria through historical events, political developments, and party dynamics. In this context, the ideological and political transformations of Austria's mainstream political parties are critically analyzed through the statements of party leaders and officials, as well as party policies.

Keywords

Far Right Politics, Austria, Three Camps, Hybrid Camps

References

• Baier, Walter. Das kurze Jahrhundert: Kommunismus in Österreich KPÖ 1918 bis 2008. Wien: Edition Steinbauer, 1. Edition., 2009.
• Bauböck, Rainer. “Sozialdemokratische Arbeiterpartei (SDAP)”. das-rotewien.at. Erişim 05 Eylül 2024. https://www.dasrotewien.at/seite/sozialdemokratische-arbeiterpartei-sdap
• Bauer, Gernot. “Wie christlich-sozial ist die ÖVP heute noch?” Profil. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.profil.at/oesterreich/oevp-christlich-sozial-10267092
• Christian Böhmer, Bernhard Gaul. “SPÖ-Parteitag bringt historische Sch-lappe für Rendi-Wagner”. Kurier. Erişim 11 Eylül 2024. https://kurier.at/politik/inland/spoe-bundesparteitag-rendi-wagner-stellt-sich- wiederwahl/401426010
• Etschmaier, Saskia. “Streit „geschäftsschädigendes Verhalten“”. news.ORF.at. Erişim 11 Eylül 2024. https://orf.at/stories/3220889/
• Govedarica, Srdjan. “Moria bringt Türkis-Grün an die Grenzen”. tagessc-hau.de. Erişim 21 Nisan 2021. https://www.tagesschau.de/ausland/oesterreich-gruene-101.html
• Karan, Ceyda. “AKP Avrupa’da entegrasyon politikasını bozuyor, bu yolda göçmen partisi bile kurduruldu.” Sputnik Türkiye. Erişim 05 Eylül 2024. https://anlatilaninotesi.com.tr/20170824/akp-avrupada-entegrasyon- politikasini-bozuyor-1029866466.html
• Kazım Keskin. “Ist die neue ÖVP die alte FPÖ?” TRTDEUTSCH. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.trtdeutsch.com/meinung/ist-die-neue-ovp-die-alte-fpo-4735624
• Keskin, Kazım. “Avrupa’da ötekileştirmenin pilot bölgesi: Avusturya”. Anadolu Ajansı. Erişim 05 Eylül 2024. https://www.aa.com.tr/tr/analiz-haber/avrupada-otekilestirmenin-pilot-bolgesi-avusturya/1325116
• Kurz, Sebastian. “Kurz setzt seiner ÖVP die Pistole auf die Brust”. Südde-utsche Zeitung. Erişim 05 Eylül 2024. https://www.sueddeutsche.de/politik/sebastian-kurz-kurz-setzt-seiner-oevp-die-pistole-auf-die-brust- 1.3504247
• Lindorfer, Raffaela. “Doskozil will keine Flüchtlinge aus Griechenland ho-len”. Kurier. 30 Ağustos 2020. Erişim 05 Eylül 2024. https://kurier.at/politik/inland/doskozil-will-keine-fluechtlinge-aus-griechenland- holen/401016221
• Linsinger, Eva. “Reinhold Mitterlehner: „Mit Angst Politik zu machen, ist gefährlich“”. Profil. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.profil.at/oesterreich/reinhold-mitterlehner-oevp-kurz-interview-angst-politik-10441582
• Monika, Schramm. “Ex-Chef der BayernLB gesteht Bestechung von Jörg Haider”. Tiroler Tageszeitung Online. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.tt.com/artikel/9168518/ex-chef-der-bayernlb-gesteht-bestechung-von- joerg-haider
• Oswald, Günther. “Sebastian Kurz’ Masterplan zur Machtübernahme”. DER STANDARD. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.derstandard.at/story/2000064163735/sebastian-kurz-masterplan-zur-machtuebernahme
• Pelinka, Anton. “FPÖ: Von der Alt-Nazi-Partei zum Prototyp des eu-ropäischen Rechtspopulismus”. bpb.de. 06 Ocak 2017. Erişim 09 Eylül 2024. https://www.bpb.de/themen/parteien/rechtspopulismus/239915/fpoe-von- der-alt-nazi-partei-zum-prototyp-des-europaeischen-rechtspopulismus/
• Pumberger, Sebastian. “Besetzung der Au als ‘zweite Geburts­stunde’”. DER STANDARD. 10 Aralık 2009. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.derstandard.at/story/1259281539773/besetzung-der-au-als-zweite-geburtsstunde
• Sina, Ralph. “Wie viel FPÖ steckt in Kurz?” tagesschau.de. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.tagesschau.de/ausland/juncker-kurz-kritik-101.html
• Staudinger, Martin. “Beziehung Österreich-Türkei: Immer wieder 1683”. Profil. 16 Ağustos 2016. Erişim 05 Eylül 2024. https://buy-eu.piano.io/checkout/offer/show? displayMode=inline&containerSelector=%23offer&offerId=OFIEUL5ZL18O&showCloseButton=true&widget=off er&iframeId=offer-0-v5l1K&url=https%3A%2F%2Fwww.profil.at%2Fausland%2Ferdogan-kurz-kern-beziehung- oesterreich-tuerkei-immer-wieder- 7526404&parentDualScreenLeft=13&parentDualScreenTop=0&parentWidth=1108&parentHeight=952&parent OuterHeight=1047&aid=x6hbARnKpe&customVariables=%7B%7D&browserId=m0p6k7sj39qtj2d7&userState= anon&pianoIdUrl=https%3A%2F%2Fid- eu.piano.io%2Fid%2F&pianoIdStage=&userProvider=piano_id&userToken=&customCookies=%7B%7D&hasLo ginRequiredCallback=true&initMo- de=context&requestUserAuthForLinkedTerm=true&initTime=1346.4000000003725&logType=offerShow&widt h=0&_qh=41fa7a1492
• Steinmüller-Schwarz, Martin. “40 Jahre Zwentendorf: Geburtsstunde eines Mythos”. news.ORF.at. 05 Kasım 2018. Erişim 11 Eylül 2024. https://orf.at/stories/3085562/
• Wandruszka, Adam. “Österreichs politische Struktur. Die Entwicklung der Parteien und politischen Bewegungen”. Geschichte der Republik Österre-ich. ed. Heinrich Benedikt. 480-485. München: Oldenbourg Wissensc-haftsverlag, 1954.
• Zakaria, Fareed. The Future of Freedom: Illiberal Democracy at Home and Ab-road. New York, NY, 2003.
• DER STANDARD. “Birgit Hebein verteidigt Teilnahme an antifaschistischer Kundgebung in Wien”. 02 Temmuz 2020. Erişim 05 Eylül 2024. https://www.derstandard.at/story/2000118467328/wiens- vizebuergermeisterinhebein-verteidigt-teinahme-ankundgebung
• ORF. “Die FPÖ einst und jetzt”. Erişim 09 Eylül 2024. https://oe1.orf.at/artikel/203414/Die-FPOe-einst-und-jetzt
• ORF III Kultur und Information. “Die Geschichte des Dritten Lagers in Ös-terreich - ORF III”. 28 Ocak 2017. Erişim 05 Eylül 2024. https://web.archive.org/web/20170131202948/https://tv.orf.at/orf3/stories/2821983/
• Neue Zürcher Zeitung. “Die Türkei soll eine Alternative zum EU-Beitritt erhalten”. Erişim 09 Eylül 2024. https://www.nzz.ch/die_tuerkei_soll_eine_alternative_zum_eu-beitritt_erhalten-ld.479562
• Kurier. “Erster Bezirksrat tritt aus dem Team HC Strache aus”. 26 Kasım 2020. Erişim 09 Eylül 2024. https://kurier.at/chronik/wien/erster-bezirksrat-tritt-aus-dem-team-hc-strache-aus/401110950
• news.ORF.at. “Fusion von NEOS und LIF bestätigt”. Erişim 11 Eylül 2024. https://newsv2.orf.at/stories/2215564/
• Stadt Wien. “Gemeinderatswahlen 2020, Ergebnisse der Wiener Wahlbe-hörden”. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.wien.gv.at/wahlergebnis/de/GR201/index.html
• Süddeutsche Zeitung. “Heimliche Aufnahmen belasten Österreichs Vize-kanzler schwer”. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.sueddeutsche.de/politik/strache-video-fpoe-oesterreich-ibiza-1.4451784
• Kleine Zeitung. “Kurz profiliert sich als Schweigekanzler 2.0”. 20 Temmuz 2018. Erişim 09 Eylül 2024. https://www.kleinezeitung.at/politik/innenpolitik/5467820/Filzmaier_Kurz-profiliert-sich-als- Schweigekanzler-20
• kaernten.ORF.at. “Martinz und Birnbacher geständig”. Erişim 11 Eylül 2024. https://kaernten.orf.at/v2/news/stories/2542728/
• news.ORF.at. “Mitterlehner-Buch wirbelt viel Staub auf”. Erişim 11 Eylül 2024. https://orf.at/stories/3119125/
• Bundesministerium Inneres. “Nationalratswahl 2019”. Erişim 05 Eylül 2024. https://www.bmi.gv.at/412/Nationalrats wahlen/Nationalratswahl_2019/start.aspx
• Die Presse. “Neos bringen eigenen Kopftuchverbot-Antrag im Parlament ein”. 22 Kasım 2018. Erişim 05 Eylül 2024. https://www.diepresse.com/5534183/neos-bringen-eigenen-kopftuchverbot-antrag-im-parlament-ein
• DER STANDARD. “NEOS und LIF feiern politische Hochzeit ohne Einspruch”. 25 Ocak 2014. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.derstandard.at/story/1389858242378/fusion-von-neos-und-lif-besiegelt
• ORF. “Neuer Parteichef: Mit „Liste Sebastian Kurz“ in die Wahl”. 14 Mayıs 2017. Erişim 09 Eylül 2024. https://newsv2.orf.at/stories/2391428/
• Austria-Forum. “Österreichische Volkspartei, ÖVP”. Erişim 09 Eylül 2024. https://austria-fo- rum.org/af/AEIOU/%C3%96sterreichische_Volkspartei%2C_%C3%96VP
• Bundesministerium Inneres. “Parteienregister”. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.bmi.gv.at/405/start.aspx
• DER STANDARD. “Prokop: 45 Prozent der Muslime nicht integrationswil-lig”. 13 Mayıs 2006. Erişim 09 Eylül 2024. https://www.derstandard.at/story/2445751/prokop-45-prozent-der-muslime-nicht-integrationswillig
• news.ORF.at. “„Putschfantasien“: Altgeneräle sorgen für Unruhe in Frank-reich”. Erişim 11 Eylül 2024. https://orf.at/stories/3211154/
• TRTDEUTSCH. “„Rechte NGO“: Künftiger FPÖ-Chef Kickl verteidigt Iden-titäre”. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.trtdeutsch.com/news-europa/rechte-ngo-kunftiger-fpo-chef-kickl-verteidigt-identitare- 5724309
• Bundeskanzleramt. “Regierungen seit 1945 - Bundeskanzleramt Österre-ich”. Erişim 05 Eylül 2024. https://www.bundeskanzleramt.gv.at/bundeskanzleramt/geschichte/regierungen-seit-1945.html
• news.ORF.at. “Rendi-Wagner: „Die Richtung stimmt“”. Erişim 11 Eylül 2024. https://orf.at/stories/3139042/
• News. “‘Schweige-Kanzler’ ist ‘Wort des Jahres’: Schüssel glänzt durch ver-bale Sparsamkeit”. Erişim 05 Mayıs 2021. https://www.news.at/a/schweige-kanzler-wort-jahres-schuessel-sparsamkeit-128397
• Spoe.at. “Skandal um Kindergarten-Studie: Wir fordern volle Aufklärung”. Erişim 05 Mayıs 2021. https://www.spoe.at/2017/07/05/skandal-um-kindergarten-studie-wir-fordern-volle-aufklaerung/
• DER STANDARD. “Zehn Jahre Liberales Forum”. 29 Ocak 2003. Erişim 11 Eylül 2024. https://www.derstandard.at/story/1196594/zehn-jahre-liberales-forum
• Parlament Österreich. “Zusammensetzung des Nationalrats”. Erişim 05 Ey-lül 2024. https://www.parlament.gv.at/recherchieren/statistiken/personen-statistiken/zusammensetzung-nr