Religious Freedoms Report Analysis (Cyprus Case Study)

Year 2025, Issue: 13, 693 - 727, 15.03.2025

Mustafa Şengil

https://doi.org/10.56720/mevzu.1609142

Abstract

The purpose of this study is to analyze the religious freedom reports prepared by the United States on countries around the world, using Cyprus as an example. The reports deal with the religious situation in Cyprus as two separate regions, the south and the north. In this context, the issues in the reports were examined through a chronological approach and categori-zed according to southern and northern Cyprus. The study looked in parti-cular at reports published between 2015 and 2023 and found that informa-tion was generally provided on on Orthodox Christians, Muslims, Jews, Armenians, Protestants and Maronites was generally provided. Information was also pro-vided each year on freedom of expression, meetings between religious lea-ders, headscarves and religious education. The research exami-ned in detail the similarities and differences between the reports, and analy-zed the consis-tency and impartiality of the statements through verification from different sources of information. It also assessed population data, which do not change continuously, and the impact of sudden events, such as pandemics, on the reports. Although the study does not cover all events and developments in the reports, it aims to analyze impartiality through noteworthy examples. In addition, care was taken to verify the accuracy of the information presented in the reports with various sources. This study is important in the sense that the US reports on religious freedom have not been comprehensively analyzed using Cyprus as an example, and emphasi-zes that the issues related to Jews and the Palestinian issue in recent years should be assessed in the context of geographical proximity, geopolitics and theopolitics. The analyses show that reports on religious freedom are influ-enced by countries' relations with the United States and often confuse geo-political and sociopolitical events with theopolitical issues, although they try to use neutral language. It has also been observed that some annual deve-lopments in the context of the religious reflexes of other religious groups are not reflected in the reports in an effort to maintain neutrality. It is clear that the impact of this period will be better un-derstood in the coming years. The research is limited to the post-2015 US reports on religious freedom and the case of Cyprus.

Keywords

History of Religions, Religion, Cyprus, Religious Freedom, Minorities

Dini Özgürlükler Raporu Analizi (Kıbrıs Örneği)

Abstract

Bu çalışma, Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından dünya ülkele-ri hakkında hazırlanan dini özgürlükler raporlarının Kıbrıs örneği üzerin-den analizini amaçlamaktadır. Raporlar, Kıbrıs’taki dini durumu güney ve kuzey olmak üzere iki ayrı bölge şeklinde ele almıştır. Bu bağlamda, rapor-larda yer alan konular kronolojik bir yaklaşımla incelenmiş ve Güney ile Kuzey Kıbrıs dikkate alınarak kategorize edilmiştir. Çalışmada, özellikle 2015-2023 yılları arasında yayımlanan raporlar değerlendirilmiş ve genellik-le Ortodoks Hıristiyanlar, Müslümanlar, Yahudiler, Ermeniler, Protestanlar ve Marunîlere ilişkin bilgiler aktarıldığı görülmüştür. Ayrıca ifade özgürlü-ğü, dini liderler arası görüşmeler, başörtüsü ve dini eğitim ile ilgili de her yıl bilgi verilmiştir. Araştırma kapsamında, raporlar arasındaki benzerlikler ve farklılıklar detaylı bir şekilde ele alınmış; ifadelerdeki tutarlılık ve tarafsızlık, farklı bilgi kaynaklarından doğrulama yöntemiyle analiz edilmiştir. Sürekli değişmeyen nüfus verileri ile pandemi gibi ani olayların raporlara yansıyan etkileri de bu süreçte değerlendirilmiştir. Çalışmada her ne kadar raporlarda yer alan tüm olay ve gelişmelere değinilmese de dikkat çeken örnekler üze-rinden tarafsızlık analizi yapılması hedeflenmiştir. Ayrıca, raporlarda sunu-lan bilgilerin farklı kaynaklarla doğruluğunu kontrol etmeye özen gösteril-miştir. Bu çalışma, ABD'nin dini özgürlükler raporlarının Kıbrıs örneği üze-rinden daha önce kapsamlı bir şekilde ele alınmamış olması ve son yıllarda Yahudiler ile Filistin meselesine ilişkin konuların coğrafi yakınlık, jeopolitik ve teopolitik bağlamda değerlendirilmesi gerektiğini vurgulaması bakımın-dan önemlidir. Analizler, dini özgürlükler raporlarının, ülkelerin ABD ile ilişkilerinden etkilendiğini ve tarafsız bir dil kullanmaya çalışsa da genellikle jeopolitik ve sosyopolitik olaylarla teopolitik konuları birbirine karıştırdığını göstermektedir. Buna ek olarak, tarafsızlık çabasıyla bazı yıllık gelişmelerin diğer dini grupların inançsal refleksleri bağlamında raporlara yansıtılmadığı da gözlemlenmiştir. Bu dönemin etkilerinin ilerleyen yıllarda daha net bir şekilde anlaşılabileceği aşikardır. Araştırma, ABD dini özgürlükler raporla-rının 2015 sonrası ve Kıbrıs örneği ile sınırlıdır.

Keywords

Dinler Tarihi, Din, Kıbrıs, Dini özgürlükler, Azınlıklar

References

• Acar, Abdullah. “İslam ve Batı Medeniyetinin Hak, Emanet ve Adalet Anlayışları”. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 47 (2019), 277-312.
• Adams, Arlin M. - Emmerich, Charles J. Din ve Özgürlük: ABD’de Dini Özgürlüğün Anayasal Tarihçesi. çev. Latif Boyacı. İstanbul: Kızılelma Yayıncılık, 1990.
• AKM, Alevi Kültür Merkezi. “Cemevi İnşaatımız”. Erişim 01 Eylül 2024. https://www.kktcakm.com/cemevi- insaatimiz
• ANAYASA, Mahkemeler. “KKTC Anayasası”. 05 Mayıs 1985. Erişim 18 Temmuz 2024. https://www.mahkemeler.net/cgi-bin/anayasa.aspx
• Ar, Merve. “Kültürel Irkçılık Bağlamında İslamofobi ve Antisemitizm İlişkisi”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 23/2 (30 Eylül 2023), 53-78. https://doi.org/10.33415/daad.1308798
• Arpacı, Işıl. “Türkiye’nin Din Özgürlüğü Karnesi”. Tezkire: Eleştirel Sosyoloji Çalışmaları Dergisi 69 (Eylül 2019), 9- 30.
• Barut, Pınar. “Memurlar Her Çarşamba Camiye Din Dersine Götürülüyor”. Özgür Gazete Kıbrıs (27 Ekim 2022). https://ozgurgazetekibris.com/kibris/99950-din-isleri-baskani-rica-ediyoruz-devlette-ise-aliyorlar.html
• Bektaş, Selda. “Haham Azimov Ülkeyi Terketti”. Kıbrıslı Gazetesi (17 Kasım 2023). https://www.kibrisligazetesi.com/ozel-haber-ve-roportajlar/haham-azimov-ulkeyi-terk-etti/
• CURİA, İnfoCuria Case-law. Protection of Animals at the Time of Killing, Protection of Animals at the Time of Killing (Kanun No. 2020:1031). K. 2020:1031 (CURİA 17 Aralık 2020). https://curia.europa.eu/juris/document/document.jsf?docid=235717&doclang=EN
• Demirci, İsmail. Kuzey Kıbrıs’ın Rum Sakinleri. Karabük: Karabük Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
• DİYKB, Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı. “Kurbanlık hayvanı elektrik veya narkozla bayıltarak kesmek caiz midir?” 12 Temmuz 2017. Erişim 14 Aralık 2024. https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/666/kurbanlik-hayvani- elektrik-veya-narkozla-bayiltarak-kesmek-caiz-midir
• Dumlu, Hakan. “GKRY’deki Başkanlık Seçimi ve AB’nin Kıbrıs Sorununa Karışması”. EURO Politika 19 (01 Mart 2024), 6-25.
• Erçakıca, Mustafa. “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde Azınlıkların Hukuki Durumu ve Maronit Azınlık Grubu”. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 49 (2020), 133-160.
• Erkan, Mehmet. Kuzey Kıbrıs’ta Din Öğretimi. İstanbul: Kitap Dünyası, 2023.
• Gündüz, Şinasi. “Amerikan Dini Özgürlükler Komisyonu Raporu Şaşırtmadı”. İndependent (25 Nisan 2021). https://www.indyturk.com/node/349926/türki̇yeden-sesler/amerikan-dini-özgürlükler-komisyonu-raporu- şaşırtmadı
• HI, Humanists International. “Cases of concern-George Gavriel”. Erişim 04 Eylül 2024. https://humanists.international/case-of-concern/george-gavriel/
• HSK, Hâkimler ve Savcılar Kurulu. “İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi”. 10 Aralık 1948. Erişim 29 Ağustos 2024. https://www.hsk.gov.tr/Eklentiler/Dosyalar/9a3bfe74-cdc4-4ae4-b876-8cb1d7eeae05.pdf
• İHP, İnsan Hakları Platformu. “2024 Yılında Kıbrıs’ın kuzeyindeki Vicdani Ret Süreci ile İlgili Önemli Gelişmeler”. Erişim 02 Eylül 2024. https://l24.im/62tl
• KISA, Equality Support Antiracism. “About Us”. Erişim 07 Şubat 2025. https://kisa.org.cy/
• KISA, Equality Support Antiracism. “Activities”. 2020. Erişim 03 Eylül 2024. https://kisa.org.cy/
• KKTC Resmî Gazete, Yasa Tasarı ve Önerileri. “KKTC Askerlik (Değişiklik) Yasa Önerisi”. 09 Ocak 2024. Erişim 09 Şubat 2024. https://basimevi.gov.ct.tr/Portals/6/2024/6.pdf?ver=2021-04-03-144848-443
• Köse, Saffet. “Din Özgürlüğü ve Barış Yolunda İki Farklı Tecrübe [Dinsel Şiddet Süreci: Hıristiyanlık Farklılıklarla Bir Arada Yaşama Örneği: Müslüman Toplumlar]”. İslâm Hukuku Araştırmaları Dergisi 5 (2005), 13-48.
• Küçük, Abdurrahman. “Arz-ı Mev‘ûd”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 3/442-444. İstanbul: TDV Yayınları, 1991.
• KVİ, Kıbrıs Vakıflar İdaresi. “Evkaf: Hala Sultan Tekkesi etrafındaki binlerce dönüm arazi Hala Sultan Tekkesi Vakfı’na aittir”. 31 Ocak 2023. Erişim 11 Şubat 2025. https://evkaf.org/haber-evkaf-hala-sultan-tekkesi- etrafindaki-binlerce-donum-arazi-hala-sultan-tekkesi-vakfi-na-aittir
• KVİ, Kıbrıs Vakıflar İdaresi. “Kıbrıs Vakıfları’nın Kısa Tarihi”. Erişim 15 Eylül 2024. https://evkaf.org/sayfa-kibris- vakiflari-nin-kisa-tarihi
• Latif, Dilek. “Dilemmas of Religious Education, Freedom of Religion and Education in Cyprus”. Religions 13/2 (Ocak 2022), 96. https://doi.org/10.3390/rel13020096
• MFA, Ministry of Foreign Affairs. “Gönüllü Nüfus Mübadelesi Antlaşması-Viyana III”. Erişim 17 Nisan 2024. https://mfa.gov.ct.tr/tr/?wpfb_dl=174
• MFA, Ministry of Foreign Affairs. “No: 205, 26 Ağustos 2023, GKRY’nin Limasol Kentindeki Köprülü Hacı İbrahim Ağa Camisi’ne Yapılan Kundaklama Saldırısı Hk.” 26 Ağustos 2023. Erişim 07 Şubat 2025. https://www.mfa.gov.tr/no_-205_-gkry-nin-limasol-kentindeki-koprulu-haci-ibrahim-aga-camisi-ne- yapilan-kundaklama-saldirisi-hk.tr.mfa
• MFA, Turkish Republic of Northern Cyprus Ministry of Foreign Affairs. “İbrahimağa Köprülü Camii’ne yönelik saldırı hk.” 26 Ağustos 2023. Erişim 07 Şubat 2025. https://mfa.gov.ct.tr/tr/ibrahimaga-koprulu-camiine- yonelik-saldiri-hk/
• MFA, Turkish Republic of Northern Cyprus Ministry of Foreign Affairs. “Limasol’da bulunan Arnavut Camisi’ne yapılan saldırı hk.” 15 Mayıs 2024. Erişim 07 Şubat 2025. https://mfa.gov.ct.tr/tr/limasolda-bulunan-arnavut- camisine-yapilan-saldiri-hk/
• Nurçin, Volkan. Kıbrıs’ta Din Eğitiminin Dönüşümü ve Türkiye’nin Etkileri. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Doktora Tezi, 2019.
• PAE, Promitheas Araştırma Enstitüsü. Kıbrıs’ta Nefret Söylemi, Davranışları ve Suçları ile İlgili Rapor. Lefkoşa, 2015. https://www.inep.org.cy/_files/ugd/7cbaed_98292be9b768456abfbd321fa9ad0f3e.pdf
• RTCYPP, Religious Track of the Cyprus Peace Process. “Office of the Religious Track of the Cyprus Peace Process”. Erişim 28 Mart 2024. http://www.religioustrack.com/
• Şengil, Mustafa. Dinler Tarihi Açısından Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki Marunîler. Konya: Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2010.
• USCIRF, 2015 International Religious Freedom. “Cyprus Chapters and Summaries”. 2015. Erişim 27 Mayıs 2024. https://www.uscirf.gov/publications/cyprus-chapters-and-summaries
• USCIRF, International Religious Freedom. “2017 Report on International Religious Freedom: Cyprus”. Erişim 27 Mayıs 2024. https://www.state.gov/reports/2017-report-on-international-religious-freedom/cyprus/
• USCIRF, International Religious Freedom. “2019 Report on International Religious Freedom: Cyprus”. Erişim 27 Ocak 2024. https://www.state.gov/reports/2019-report-on-international-religious- freedom/cyprus/#:~:text=According%20to%20the%20findings%2C%2048,population%20occupy%20the%20hi ghest%20elected
• USCIRF, International Religious Freedom. “2020 Report on International Religious Freedom: Cyprus”. Erişim 07 Ağustos 2023. https://www.state.gov/reports/2020-report-on-international-religious- freedom/cyprus/#:~:text=The%20constitution%20prohibits%20religious%20discrimination%20and%20protect s%20the%20right%20of,national%20security%20or%20public%20health%2C
• USCIRF, International Religious Freedom. “2021 Report on International Religious Freedom: Cyprus”. Erişim 07 Ağustos 2023. https://www.state.gov/reports/2021-report-on-international-religious- freedom/cyprus/#:~:text=The%20constitution%20prohibits%20religious%20discrimination%20and%20protect s%20the%20right%20of,national%20security%20or%20public%20health%2C
• USCIRF, International Religious Freedom. “2022 Report on International Religious Freedom: Cyprus”. Erişim 07 Ağustos 2023. https://www.state.gov/reports/2022-report-on-international-religious- freedom/cyprus/#:~:text=The%20constitution%20prohibits%20religious%20discrimination%20and%20protect s%20the%20right%20of,national%20security%20or%20public%20health%2C
• USCIRF, International Religious Freedom. “2023 Report on International Religious Freedom: Cyprus”. Erişim 07 Ağustos 2023. https://www.state.gov/reports/2023-report-on-international-religious- freedom/cyprus/#:~:text=In%20the%20area%20administered%20by%20Turkish%20Cypriots%2C%20the%20%E 2%80%9Cconstitution%E2%80%9D,contravene%20public%20order%20or%20morals.
• USCIRF, International Religious Freedom. “About Us”. Erişim 27 Mayıs 2024. https://www.uscirf.gov/about- uscirf/about-us
• Yeşilyurt, Muhammet. İbrahimi Dinler Olgusu. Erzurum: Atatürk Üniversitesi, Doktora Tezi, 2016.
• Yıldırım, Münir. Kıbrıs Rum Ortodoks Kilisesi: İlk Dönem Bir Hristiyan Kilisesi Olarak. Ankara: Aziz Andaç, 2008.
• Philenews. “A wrestling ring was set up in the church of Agia Anna in Kythrea” (07 Ekim 2023). https://in- cyprus.philenews.com/local/a-wrestling-ring-was-set-up-in-the-church-of-agia-anna-in-kythrea- photos/
• Bianet. “AİHM, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs’ta vicdani ret hakkınının reddini insan hakları ihlali saydı” (25 Eylül 2024). https://bianet.org/haber/aihm-turkiye-ve-kuzey-kibris-ta-vicdani-ret-hakkininin-reddini-insan-haklari- ihlali-saydi-300022
• Kıbrıs Haber Ajansı. “Avrupa Komisyonu Türk işgali altındaki Ayia Anna Kilisesi’ne yönelik saygısızlığı kınadı” (06 Aralık 2023). https://www.cna.org.cy/tr/other-news/article/5905828/avrupa-komisyonu-t%C3%BCrk- i%C5%9Fgali-alt%C4%B1ndaki-ayia-anna-kilisesi-ne-y%C3%B6nelik- sayg%C4%B1s%C4%B1zl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-k%C4%B1nad%C4%B1
• Cyprus Mail. “Coronavirus: Bishop’s trial kicks off in his absence” (24 Eylül 2021). https://orthochristian.com/152922.html
• TRT Haber. “Güney Kıbrıs’ta papazların atış taliminin arkasındaki isim: Vasilios” (02 Ekim 2022). https://www.trthaber.com/haber/dunya/guney-kibrista-papazlarin-atis-taliminin-arkasindaki-isim- vasilios-712969.html
• Özgür Gazete Kıbrıs. “Karahan: Türkçe konuşan Kıbrıslılar 50 senedir otosansürle yaşıyor” (12 Nisan 2024). https://ozgurgazetekibris.com/kibris/139052-karahan-turkce-konusan-kibrislilar-50-senedir-otosansurle- yasiyor.html
• Mağusa Haber Ajansı. “KKTC’de Hristiyanlığı Yaymaya Çalışıyordu” (27 Temmuz 2023). https://www.mhahaber.com/kktcde-hristiyanligi-yaymaya-calisiyordu
• Yenidüzen Gazetesi. “Limasol’da Piskobu camisine milliyetçi saldırı” (25 Mart 2021). https://www.yeniduzen.com/limasolda-piskobu-camisine-milliyetci-saldiri-138454h.htm
• Halkın Sesi. “Limasol’daki camiye ırkçı saldırı” (02 Haziran 2020). https://www.halkinsesikibris.com/limasoldaki-camiye-irkci-saldiri
• Orthodox Christianity. “Metropolitan Neophytos of Morphou acquitted of violating COVID restrictions” (04 Nisan 2023). https://orthochristian.com/152922.html
• Orthodox Christianity. “Metropolitan of Morphou refuses to pay quarantine fine from Theophany services” (01 Mart 2021). https://orthochristian.com/137693.html
• MA, Milletlerarası Andlaşma- 2022 Yılı Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında İktisadi ve Mali İşbirliği Anlaşması. Resmî Gazete 31845 (23 Mayıs 2022). Erişim 20 Temmuz 2024. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2022/05/20220524-13.pdf
• Kıbrıs Postası. “Milletvekili Yasemin Öztürk ve bir grup vatandaş CHABAD’ı protesto etti” (09 Aralık 2023). https://www.kibrispostasi.com/c86-GIRNE/n498419-milletvekili-yasemin-ozturk-ve-bir-grup-vatandas- chabadi-protesto-etti
• Philenews. “Protest at GSP against the Pope; One person arrested” (03 Aralık 2021). https://in- cyprus.philenews.com/local/protest-at-gsp-against-the-pope-one-person-arrested-photos-video/
• TRT Haber. “Rum Papazların atış talimi tepkilere yol açtı” (11 Şubat 2022). https://www.trthaber.com/haber/dunya/rum-papazlarin-atis-talimi-tepkilere-yol-acti-654006.html
• Kıbrıs Postası. “Soyer Alevi Konfederasyonu’nu kabul etti” (17 Nisan 2009). https://www.kibrispostasi.com/c35-KIBRIS_HABERLERI/n22792-soyer-alevi-konfederasyonunu-kabul-etti