Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası ve İstisnaları

Yıl 2022, Sayı: 2, 165 - 188, 27.12.2022

Güneş Sima Korkmaz

Öz

Kefalet sözleşmesi, alacaklı ile kefil arasında yapılan ve alacaklı ile kefalet ilişkisine üçüncü kişi konumundaki asıl borçlunun borç ilişkisinde, asıl borçlunun borcunu ifa etmemesinin sonuçlarını kefilin üstlendiği teminat sözleşmelerinden biridir. Kefalet sözleşmelerinin geçerliliği için eşin rızası aranır. Kefalet sözleşmesinde eşin rızasının aranmasına yönelik ilk düzenleme İsviçre Borçlar Kanunu’nda 1941 yılında yasalaşmıştır. Türk Hukukunda ise kefalet sözleşmesinde eşin rızasına ilişkin düzenlemeler, 6098 sayılı Borçlar Kanunu ile yürürlüğe girmiştir. Kanun koyucu bu hüküm ile aile ekonomisini korumayı ve üstlenilen sorumluluk açısından daha büyük bir farkındalık yaratmayı amaçlamıştır. Eşin rızasına ilişkin hükümlerin yürürlüğe girmesi ile kaynak kanunda bulunmayan bazı istisnalar da hukukumuzda uygulama alanı bulmaktadır. Çalışmanın konusunu kefalet sözleşmesinde eşin rızası ve eşin rızasına ilişkin istisnalar oluşturmakta ve bu kapsamda İsviçre Borçlar Kanunu ile Türk Borçlar Kanunu karşılaştırması yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kefalet Sözleşmesi, Eşin Rızası, İstisnalar, Elektronik İmza, İsviçre Borçlar Kanunu

Kaynakça

• ACAR, Ayşe Ece, ‘Medeni Muhakeme Hukukunda Elektronik İmzalı Belgelerin Delil Niteliği’, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2013.
• ACAR, Özlem, Türk Borçlar Hukukunda Müteselsil Kefalet Sözleşmesi, 1. Baskı, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul 2015.
• ANTALYA, Osman Gökhan, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt: 1, Seçkin Yayınevi, İstanbul, 2016.
• ARAL, Fahrettin/ AYRANCI, Hasan, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 9. Baskı, Yetkin Yayınları, 2012.
• AKTÜRK, Emrah, Kefalet Sözleşmesinin Geçerlilik Koşulları ve Sonuçları, Adalet Yayınevi, Ankara, 2020.
• AYAN, Serkan, Kefalet Sözleşmesi, Adalet Yayınevi, Ankara, 2018.
• AYDOĞDU, Murat/ KAHVECİ, Nalan, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, İzmir, 2013.
• BADUR, Emel, ‘Eşin Rızası’, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 109, Yıl: 2013, Ankara, tbbdergisi.barobirlik.org.tr/Dergi/Dergi109/assets/basic-html/page-252.html (erişim tarihi 17.06.2022).
• BARLAS, Nami, Makalelerim, Cilt: I, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• BAŞ SÜZEL, Ece, ‘6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nda Kefalet Sözleşmesinin Geçerlilik Şartlarına İlişkin Bazı Yenilikler’, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Cilt: 70, Sayı: 2, Yıl: 2012, İstanbul, dergipark.org.tr/tr/download/article-file/97734 (erişim tarihi 12.06.2022).
• BERBEROĞLU YENİPINAR, Filiz, Kefalet Sözleşmesi, 1. Bası, Aristo Yayınları, İstanbul, Temmuz 2018.
• BİLGEN, Mahmut, Öğreti ve Uygulamada Kefalet ve Yargılama Hukukuna İlişkin Uyuşmazlıklar, 2. Baskı, Adalet Yayınevi, Ankara, 2017.
• BİÇKİN, İnci, ‘Elektronik İmza ve Elektronik İmza İle İlgili Yasal Düzenlemeler’, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 63, Yıl: 2006, Ankara, tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2006-63-210 (erişim tarihi 05.07.2022).
• ÇELEBİ, Oğuzhan, Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Özel Hukuk Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, 2020.
• DEMİR, Şamil, ‘Kefalet Sözleşmesinin Uygulama Alanı’, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Cilt: 26, Sayı: 108, 2013, tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2013-108-1307 (erişim tarihi 21.10.2022).
• DEVELİOĞLU, Hüseyin Murat, Kefalet Sözleşmesini Düzenleyen Hükümler Işığında Bağımsız Garanti Sözleşmeleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2009.
• DURAL, Mustafa/ ÖĞÜZ, Tufan/ GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Türk Özel Hukuku Aile Hukuku, Cilt: III, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2013.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Yetkin Yayınları, Ankara, 2019.
• ETE, Neslihan, Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası, Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Özel Hukuk Yüksek Lisans Tezi, 2021.
• GENÇCAN, Ömer Uğur, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu, Bilimsel Açıklama, İçtihatlar, İlgili Mevzuat, Yetkin Yayınları, Ankara, 2007.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Cilt: II, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2012.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler Kısa Ders Kitabı, 3. Bası, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2018.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Teoride ve Uygulamada Evliliğin Genel Hükümleri ve Mal Rejimleri, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2008.
• HATEMİ, Hüseyin/ GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2011.
• KAYA-KIZILIRMAK, Cansu, Kefalet Sözleşmelerinin Kendine Özgü Sona Erme Halleri, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, 2019.
• KIRCA, İsmail, ‘Türk Borçlar Kanunu Tasarısı- Kefalette Eşin İzni’, Prof. Dr. Tuğrul Ansay’a Armağan, Turhan Kitabevi, Ankara, 2006.
• KOCAMAN, Arif Burhanettin/ KAYA, Kübra, ‘Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası’, İstanbul Aydın Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 1, Yıl: 2020, İstanbul, dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1367689 (erişim tarihi 15.05.2022).
• KOÇ, Nevzat, ‘İsviçre Borçlar Kanunu’nun Kefalet Sözleşmesine İlişkin Hükümleri’, Prof. Dr. Mahmut Tevfik Birsel’e Armağan, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayını, 2001.
• OĞUZMAN, M. Kemal/ ÖZ, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt: I, 15. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• OĞUZMAN, Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku, Filiz Kitabevi, İstanbul, 2011.
• ORTA, Mesut, Elektronik İmza ve Uygulaması, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2005.
• ÖKTEM ÇEVİK, Seda, ‘Aile Birliğinde Eşlerin Tasarruf Yetkisinin Kısıtlanması’, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 67, Yıl: 2006, Ankara, tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2006-67-279 (erişim tarihi 15.05.2022).
• ÖKTEM ÇEVİK, Seda, ‘6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu Uyarınca Kefalet Sözleşmelerinde Eşin Yazılı Rızası’, Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 89-90, Yıl: 2012.
• ÖZ, Turgut, Yeni Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Başlıca Değişiklikler ve Yenilikler, 2. Baskı, İstanbul, 2012.
• ÖZEN, Burak, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde Kefalet Sözleşmesi, 4. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2017.
• REİSOĞLU, Safa, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 12. Bası, Beta Basım Yayın, İstanbul, 1998.
• REİSOĞLU, Seza, Türk Kefalet Hukuku, Ankara, 2013.
• SADIKOĞLU, Fikriye Ceren, ‘6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası’, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 133, Yıl: 2017.
• SARIHAN, Banu Bilge, ‘Kefalet Sözleşmesinde Şekil ve Eşin Rızası’, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 30, Sayı: 2, Yıl: 2022, dergipark.org.tr/tr/download/article-file/2214027 (erişim tarihi 22.10.2022).
• SEROZAN, Rona, Medeni Hukuk (Genel Bölüm) Kişiler Hukuku, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2015.
• ŞEKER, Muzaffer, ‘Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızası’, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Güz Sayı: 30, 2016/3, Yıl: 15, acarindex.com/pdfs/688254 (erişim tarihi 21.10.2022)
• ŞEKER, Muzaffer, Kefalette ve Avalde Eşin Rızası, On İki Levha Yayıncılık, İstanbul, Nisan 2017.
• ŞIPKA, Şükran, Aile Konutuyla İlgili İşlemlerde Diğer Eşin Rızası (TMK madde 194), Beta Basım Yayın, İstanbul, 2004.
• ŞIPKA, Şükran, ‘Türk Hukukunda Eşlerin Hukuki İşlem Özgürlüğünün Sınırları’, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, Cilt: 32, Sayı: 1, 2015.
• TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Cilt: II, 5. Bası, Vedat Kitapçılık, İstanbul, 2010.
• TAŞPINAR AYVAZ, Sema, ‘Türk Borçlar Kanunu ve Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun İmza Atmayanlarla İlgili Yeni Düzenlemesine Eleştirel Bir Bakış’, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 61, Sayı: 1, Yıl: 2012, Ankara.
• YALÇINDURAN, Türker, ‘Kefalet Sözleşmesinde Eşin Rızasına ve Bu Rızanın Türk Borçlar Kanunu’nun 603. maddesi Gereğince Gerçek Kişilerin Taraf Olduğu Kişisel Güvence Verilmesine İlişkin Diğer Sözleşmelerde De Bulunmasına Dair Türk Borçlar Kanunu’nda Yapılan Düzenlemenin Değerlendirilmesi’, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, Sayı: 1, Yıl: 2016, İstanbul, dergipark.org.tr/tr/download/article-file/292224 (erişim tarihi 07.07.2022).
• YARDIM, Mehmet Ertan, Elektronik İmza ve Elektronik İmzanın Medeni Usul Hukukumuza Etkileri, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 2006.
• YAVUZ, Nihat, 6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun Getirdiği Değişiklikler ve Yenilikler, Adalet Yayınevi, 2011.
• YAVUZ, Cevdet/ ACAR, Faruk/ ÖZEN, Burak, Borçlar Hukuku Dersleri Özel Hükümler, 15. Baskı, Beta Yayıncılık, İstanbul, 2018.
• YILMAZ, Mustafa, ‘Elektronik İmzalı Belgelerin Karşılaştırmalı Hukukta ve İdarî Yargılama Hukukunda Delil Niteliği’, Cevdet Yavuz’a Armağan, Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 3, Yıl: 2016, İstanbul.
• ZEVKLİLER, Aydın/ GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 12. Baskı, Ankara, 2013.
• Yargıtay 11. Hukuk Dairesi, 07.06.2021 T., 2020/3163 E. 2021/4846 Kararı.
• Yargıtay 19. Hukuk Dairesi, 2017/5481 E. ve 2019/5112 Kararı.
• Yargıtay 11. HD, 1.12.2016 T., 2016/12388 E., 2016/8554 Kararı.
• Yargıtay 12. HD, E. 2017/1209 T. 15.06.2017 K. 2017/9442 Kararı.