Doctor Ismail Hakkı Milaslı’s Life And Works

Year 2025, Volume: 1 Issue: 1, 147 - 167, 30.09.2025

Translator: Ercan Şen

Abstract

History of science is a discipline that deals with the story of the birth and development of science. Many scientists have contributed to this discipline based on birth and development at different rates from the past to the present. This contribution belongs to all humanity and needs to be researched and analysed by each nation in the national and international community in its heritage context. Dr. İsmail Hakkı Milaslı, who started his life in Milas and ended his life in Ankara, has packed numereous books, conference texts, newspaper articles, articles and letters into his long life. According to the current literature, this legacy includes 20 books, five conference texts, three speeches, 52 articles and one letter. These writings cover medicine, language, religion, politics, ethics, etc. As the ecosystem of Dr. İsmail Hakkı Milaslı develops, there is no doubt that more publications of the scientific heritage will emerge. Document and content analysis methods, which are qualitative research methods, were used. Although academic studies have been carried out on the lives and works of different Turkish scientists in the literature, it is seen that their narratives, especially in different languages, are limited. The fact that the life and scientific heritage of Dr Ismail Hakkı Milaslı has been published in terms of the latest information esp, especially the history of Turkish science, constitutes the original value of the article. According to the current literature, the article aims to identify the scientific heritage in the fields of medicine, language and religion in the ecosystem of Dr İsmail Hakkı Milaslı. The aim is to create academic awareness and consciousness in the national/international public opinion on the scientific heritage.

Keywords

Dr Ismail Hakkı Milaslı , Medicine , Language , Religion , Interdisciplinarity.

Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın Hayatı ve Eserleri

Abstract

Bilim tarihi; bilimin doğuş ve gelişme öyküsünü ele alan bir disiplindir. Bu doğuş ve gelişmeye dayalı disipline geçmişten günümüze kadar pek çok bilim insanı farklı oranlarda katkıda bulunmuştur. Bu katkı tüm insanlığa aittir ve bu katkının her ulus tarafından kendi mirası özelinde ulusal ve uluslararası camiada araştırmaya ve incelenmeye ihtiyacı vardır. Milas’ta başladığı hayatını Ankara’da tamamlayan Doktor İsmail Hakkı Milaslı; uzun hayatına pek çok kitap, konferans metni, gazete yazısı, makale ve mektup sığdırmıştır. Güncel literatüre göre bu miras içerisinde 20 kitap, 5 konferans metni, 3 miting konuşması, 52 makalesi ve 1 mektubu bulunmaktadır. Bu yazılar tıp, dil, ve din başta olmak üzere siyaset, ahlak vb. konulardır. Doktor İsmail Hakkı Milaslı ekosistemi geliştikçe sözü edilen bilimsel mirasa ait daha çok yayımın ortaya çıkacağı şüphesizdir. Nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesi ve içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Literatürde farklı Türk bilim insanlarının hayatı ve eserlerine üzerine akademik çalışmalar yapılmış olmakla birlikte bunların özellikle farklı dillerde anlatısının sınırlı miktarda yapıldığı görülmektedir. Doktor İsmail Hakkı Milaslı’nın hayatı ve bilimsel mirasının son güncel bilgilere ve özellikle Türk bilim tarihi açısından böyle bir yayımın yapılmış olması makalenin özgün değerini oluşturmaktadır. Makalenin amacı Doktor İsmail Hakkı Milaslı ekosisteminde yer alan tıp, dil ve din alanlarındaki bilimsel mirası güncel literatüre göre tespit etmektir. Hedefse sözü edilen bilimsel miras üzerinde ulusal/uluslararası kamuoyunda akademik boyutlarda bir farkındalık ve bilinç oluşturmaktır.

Keywords

Doktor İsmail Hakkı Milaslı , Tıp , Dil , Din , Disiplinler Arasılık.

References

• Akyol, Taha. Bilinmeyen Lozan. İstanbul: Doğan Kitap, 2024.
• Bayat, Ali Haydar. Tıp Tarihi. İstanbul: Üçer Matbaacılık, 2016.
• Eraslan, Ebubekir. “Huruf-I Munfasıla Fikrinin Savunucusu Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın Hurûf-ı Munfasıla Numûnesi ve Menâfiʿi Hakkında Birkaç Söz’ Adlı Makalesinin Değerlendirilmesi”, I. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Sempozyumu, Bursa Uludağ Üniversitesi: Bursa, 2020.
• Eraslan, Ebubekir. Huruf-ı Munfasılanın Teorisyeni Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın “Milletlerin Terakkîsinde Elifbânın Hissesi” Adlı Makalesi, XII. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, Gazi Üniversitesi: Ankara, 2020.
• Eraslan, Ebubekir. Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın Türk Diline Katkıları, XV. Dünya Dili Türkçe Sempozyumu, 2023, 70-84.
• Eraslan, Ebubekir. “Milaslı İsmail Hakkı’nın Hayatı ve Eserleri Hakkında Yeni Tespitler ile ‘Yeni Yazının El Yazısında Da Bitişmemesi Büyük Meziyettir’ Makalesinin Analizi”. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 8/4, (2021), 174-189.
• Eraslan, Ebubekir-Yıldız, Semra Canan. Doktor Milaslı İsmail Hakkı’nın “Yeni Yazı ve Elifbası” Adlı Eseri Bağlamında Huruf-ı Munfasıla yahut Yeni Yazı. 3rd International Congress on Academic Studies in Philology, Book Of Congress Proceeding. Bandırma, 2023, 18-45.
• Eraslan, Ebubekir. “Türk Dili Kurumu Kütüphanesi’nde Saklı Kalmış Doktor İsmail Hakkı Milaslı’nın Alfabe Hakkında Bir Layihası”, Türk Dili Dergisi, 116/868, (2024). 89-95.
• Erat, Muhammet. Türk Basınında Alfabe Meselesi (1862-1918), İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 1991.
• Ertem, Rekin. Elifbe’den Alfabe’ye Türkiye’de Harf ve Yazı Meselesi. İstanbul: Dergah Yayınları, 1991.
• İsmail Hakkı, Milaslı. Dinimizi Bilelim ve Bildirelim. Ankara: Yeni Cezaevi Basımevi, 1946.
• İsmail Hakkı, Milaslı. “Memleketimizde Tifüse Karşı İlk Fennî Savaş”. Kutlu Bilgi, 1945. 9/ 273-275.
• İsmail Hakkı, Milaslı. “Doktor Milaslı İsmail Hakkı Beyefendi’nin Nutku”, Sebilürreşat, 01.04.1920, 18/462, 236-237.
• İsmail Hakkı, Milaslı. “Hukukumuzu Muhafaza için Nasıl Çalışmalıyız?”, Sebilürreşat, 1919, c. 17/417-418,10-12.
• İsmail Hakkı, Milaslı. “Teşekkür”. Ulus Gazetesi 12.08.1945, 5.
• İsmail Hakkı, Milaslı. “Ayasofya’daki Muazzam Miting–Doktor’un Nutku” İleri, 31.05.1919, 2-3.
• İsmail Hakkı, Milaslı. Din-i İslam Ulum ve Fünun, İstanbul: Nümune-i Tıbaat, 1910.
• İsmail Hakkı, Milaslı. “Etıbbaya Terakkiyat-ı Tıbbiyeyi Takip ve Yeni Asar-ı Fenniyeyi Mütalaa Etmenin Derece-i Lüzumu”, Malumat, 13.04.1899, 179.
• İsmail Hakkı, Milaslı. Malarya Yani Sıtma Hakkında Kimler Neler Bilmeli?, İstanbul: Hilal Matbaası, 1923.
• İsmail Hakkı, Milaslı. “Milaslı İsmail Hakkı Bey’in Mevizası”, Tasvir-i Efkâr, 31.05.1919, 2741/1.
• İsmail Hakkı, Milaslı. Frengi İlleti Hakkında Herkese Elzem Olan Malumat, İstanbul: Asır Matbaası, 1899.
• Karaca, Ayşegül. “Doktor Milaslı İsmail Hakkı Kaynakçası”. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 13, (2023), 1428-1436.
• Til. İ. Yankılar Milaslı İsmail Hakkı. Ulus Gazetesi. 07.08.1948. 2.
• Tuna, Aslı. Şam Mekteb-i Tıbbiyesi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2018.
• Tüfekçi, Nevzat Çağlar. Yaşadığımız Mekȃnlar Milas’taki Sokak-Cadde ve Mahalle İsimlerinin Anlamları ve Nereden Geldikleri. Muğla, Anıl Ofset, 2006.
• [y.y.], Doktor Milaslı İsmail Hakkı Bey, Tasvir-i Efkar, 01.10.1919, 2.
• 150. Yılında Sağlık Bakanlığı Teftiş Kurulu Başkanlığı, Sağlıkta Teftiş Hizmetlerinin 150. Yılı Tanıtım Kitabı. Erişim: 04 Mayıs 2024. https://teftis.saglik.gov.tr/Eklenti/36589/0/150-yilpdf.pdf.
• Yeşilay. Erişim: 10 Mayıs 2024. https://www.yesilay.org.tr/assets/uploads/pdf/2019-Faaliyet-Raporu.pdf.
• Yeşilay Stratejik Plan. Erişim: 05.05.2024. https://www.yesilay.org.tr/assets/uploads/pdf/Yesilay-Stratejik-Plan-2014-web-fba30f12-9930-4c93-af58-5116d0cb434c.pdf. BOA, Osmanlı Arşivi. Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivleri, Fon: BEO, Kutu: 4661, Gömlek: 349546. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BOA, Osmanlı Arşivi. Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivleri, Fon: DH.SAİDd, Kutu: 60, Gömlek: 80. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BOA, Osmanlı Arşivi. Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivleri, Fon: DH.MKT, Kutu: 2525, Gömlek: 2. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BOA, Osmanlı Arşivi. Devler Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivleri, Fon: DH.MKT. Kutu: 2685, Gömlek: 23. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BOA, Osmanlı Arşivi. Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivleri, Fon: İ.DUİT. Kutu: 60, Gömlek: 78. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr
• BOA, Osmanlı Arşivi. Devler Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivleri, Fon: ZB., Kutu: 329, Gömlek: 31. https://katalog.devletarsivleri.gov.tr