Abstract
Ad bilimin konularından olan lakaplar ve unvanlar, bu alan içerisindeki sınıflandırmalarda da kişi adları içerisinde incelenir. Lakaplar, sosyal kurumların etkisinde olmadan, asıl ada sonradan eklenerek yapılırken; unvanlar bir kimsenin işi, mesleği veya toplum içindeki durumuyla ilgili olarak kullanılan ad veya sanlardır. Bunların tespit edilmesi, meslek gruplarının belirlenmesi ve onlardaki tarihi değişimlerin görülebilmesi için önemlidir. Çünkü onlar, nüfus bakımından kalabalıklaşan kitlenin tanınmasını ve çağrılmasını kolaylaştırır ve onu ortaya çıkaran milletin de düşünce yapısını ve onların doğuş kaynaklarını sunar. Böyle bir amaca bir nebze olsun veri sunmak için Fatih devrinde yazılmış Karaman Eyaleti Vakıf Defteri’nde Niğde’de lakaplar ve unvanlar incelenmiştir. Bu cümleden de anlaşıldığı gibi çalışmanın malzemesini Karaman Eyaleti Vakıf Defteri (Fatih Devri) oluşturmaktadır. Çalışmanın yönteminde nitel araştırma yöntemlerinin bir parçası olan tarama yönteminden yararlanılmıştır. Ortaya çıkarılan veriler de tasnif edilmiştir. Çalışmanın başta Karaman iliyle ilgili yapılacak lakap ve unvan çalışmaları olmak üzere Türkçedeki bu alanla ilgili çalışmalara tarihî belgeler boyutuyla katkı sağlaması umulmaktadır.
Keywords
References
- AKGÜNDÜZ, Mustafa (2014). Ticarî Hayatta Kardeşliği Esas Alan Ahîlik Teşkilatı, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 19, Sayı 31, Ocak–Haziran, s. 9-18.
- AKSAN, Doğan (1990). Her yönüyle Dil, Cilt III, Ankara: Atatürk Kültür ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
- ALTUNSOY, Zeynep (2006). İlk Türk-İslâm Devletlerinde Kullanılan İdâri ve Askerî TERİM ve Unvanlar, Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosman Paşa Üniversitesi.
- AYDIN, Mehmet (2006). Adbilim Açısından Ordu ve Samsun Ağızlarındaki Bazı Lakaplar, Türk Dilleri Araştırmaları, 1, s. 25-47.
- BOYRAZ, Şeref (1998). Lakaplar Konusunda Bazı Dikkatler ve Bir Yöre Örneği. Türklük Bilimi Araştırmaları, VII. Sayı, s. 107-138.
- CALP, Mehrali (2014). Kişi Adları Üzerine Dilbilimsel Bir Çalışma (Ağrı İli Örneği), A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, s.27-49.
- ÇALIŞKAN, Erol-SEHER, Şerife (2016). Türk Folklorunda Lakap Verme Geleneği: Bartın Örneği, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C 14, S 3, s. 103-126.
- DONUK, Abdülkadir (1988). ESKİ TÜRK DEVLETLERİNDE İDARÎ -ASKERÎ UNVAN VE TERİMLER. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
- GÜLLÜDAĞ, Nesrin-BAŞ, Halit (2019). 1452 Numaralı İzmit Şeriye Sicilinde Yer Alan Unvan ve Lakaplar Üzerine Bir İnceleme. Anasay, s. 73-104.
- http://www.nigde.gov.tr/tarihce1 Erişim: 01.10.2020
- KAŞAĞICI, Mustafa (2005). Osmanlı Sultanlarının Kullandıkları Ünvan Ve Lakapların Türk Devlet Ve Toplum Anlayışı İle İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
- KURGUN, Levent (2002). Denizli İli Yer Adları, Doktora Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
- KUTLUYER, Mehmet (2020). ESKİÇAĞ’DA NİĞDE (Başlangıcından Roma Dönemi Sonuna Kadar), Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
- KÜÇÜKAŞÇI, Mustafa S. (2009). Tarihi Süreçte Seyyid Ve Şerif Kavramlarının Kullanımı, Osmanlı Araştırmaları, XXXIII, s. 87-129.
- ÖRNEK, Sedat Veyis (1977). Türk Halk Bilimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- PARLATIR, İsmail (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
- SAKAOĞLU, Saim (2001). Türk Ad Bilimi I: Giriş, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- TDAV (1995). “Fakı”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 126-127.
- TDAV (1998). “Hoca”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 186-187.
- TDAV (2010). “Şeyh”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 39, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 49.
- TDK (2011). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- TOPAL, Nevzat (2018). 15. Yüzyılda Niğde, Konya: Kömen Yayınları.
- ULUÇAY, Çağatay (1977), İlk Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Ankara: MEB Yayınları.
- UYSAL, İdris Nebi (2017). “Lakaplar Üzerine Bir Araştırma: Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Örneği”, IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 26-28 Nisan 2017, Niğde: s. 289-396.
- YEĞİN, Abdullah-vd. (1997). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lûgat, İstanbul: Envar Neşriyat.
- YILDIZ KISACIK, Sibel (2019). Beylerbeyi Mausoleum, Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, IV / I, s. 85-94.
- YÖRÜK, Saim (2011). Çelebi Unvanı Hakkında Bir Değerlendirme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(18), s. 290-297.
Abstract
References
- AKGÜNDÜZ, Mustafa (2014). Ticarî Hayatta Kardeşliği Esas Alan Ahîlik Teşkilatı, Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Yıl: 19, Sayı 31, Ocak–Haziran, s. 9-18.
- AKSAN, Doğan (1990). Her yönüyle Dil, Cilt III, Ankara: Atatürk Kültür ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
- ALTUNSOY, Zeynep (2006). İlk Türk-İslâm Devletlerinde Kullanılan İdâri ve Askerî TERİM ve Unvanlar, Yüksek Lisans Tezi, Tokat: Gaziosman Paşa Üniversitesi.
- AYDIN, Mehmet (2006). Adbilim Açısından Ordu ve Samsun Ağızlarındaki Bazı Lakaplar, Türk Dilleri Araştırmaları, 1, s. 25-47.
- BOYRAZ, Şeref (1998). Lakaplar Konusunda Bazı Dikkatler ve Bir Yöre Örneği. Türklük Bilimi Araştırmaları, VII. Sayı, s. 107-138.
- CALP, Mehrali (2014). Kişi Adları Üzerine Dilbilimsel Bir Çalışma (Ağrı İli Örneği), A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, s.27-49.
- ÇALIŞKAN, Erol-SEHER, Şerife (2016). Türk Folklorunda Lakap Verme Geleneği: Bartın Örneği, Manisa Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C 14, S 3, s. 103-126.
- DONUK, Abdülkadir (1988). ESKİ TÜRK DEVLETLERİNDE İDARÎ -ASKERÎ UNVAN VE TERİMLER. İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
- GÜLLÜDAĞ, Nesrin-BAŞ, Halit (2019). 1452 Numaralı İzmit Şeriye Sicilinde Yer Alan Unvan ve Lakaplar Üzerine Bir İnceleme. Anasay, s. 73-104.
- http://www.nigde.gov.tr/tarihce1 Erişim: 01.10.2020
- KAŞAĞICI, Mustafa (2005). Osmanlı Sultanlarının Kullandıkları Ünvan Ve Lakapların Türk Devlet Ve Toplum Anlayışı İle İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Kayseri: Erciyes Üniversitesi.
- KURGUN, Levent (2002). Denizli İli Yer Adları, Doktora Tezi, Denizli: Pamukkale Üniversitesi.
- KUTLUYER, Mehmet (2020). ESKİÇAĞ’DA NİĞDE (Başlangıcından Roma Dönemi Sonuna Kadar), Yüksek Lisans Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi.
- KÜÇÜKAŞÇI, Mustafa S. (2009). Tarihi Süreçte Seyyid Ve Şerif Kavramlarının Kullanımı, Osmanlı Araştırmaları, XXXIII, s. 87-129.
- ÖRNEK, Sedat Veyis (1977). Türk Halk Bilimi. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- PARLATIR, İsmail (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
- SAKAOĞLU, Saim (2001). Türk Ad Bilimi I: Giriş, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- TDAV (1995). “Fakı”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 126-127.
- TDAV (1998). “Hoca”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 186-187.
- TDAV (2010). “Şeyh”, Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, C. 39, İstanbul: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, s. 49.
- TDK (2011). Türkçe Sözlük, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- TOPAL, Nevzat (2018). 15. Yüzyılda Niğde, Konya: Kömen Yayınları.
- ULUÇAY, Çağatay (1977), İlk Müslüman Türk Devletleri Tarihi, Ankara: MEB Yayınları.
- UYSAL, İdris Nebi (2017). “Lakaplar Üzerine Bir Araştırma: Karamanoğlu Mehmet Bey Üniversitesi Örneği”, IV. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Sempozyumu 26-28 Nisan 2017, Niğde: s. 289-396.
- YEĞİN, Abdullah-vd. (1997). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Büyük Lûgat, İstanbul: Envar Neşriyat.
- YILDIZ KISACIK, Sibel (2019). Beylerbeyi Mausoleum, Uluslararası Medeniyet Çalışmaları Dergisi, IV / I, s. 85-94.
- YÖRÜK, Saim (2011). Çelebi Unvanı Hakkında Bir Değerlendirme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(18), s. 290-297.
Details
| Primary Language | Turkish |
|---|---|
| Journal Section | Makaleler |
| Authors | |
| Publication Date | October 22, 2020 |
| Submission Date | October 6, 2020 |
| Published in Issue | Year 2020 Volume: 4 Issue: Özel Sayı |
MİLLİ KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ OLARAK TÜRK BİRLİĞİ KONGRELERİNE DESTEĞİMİZ SÜRMEKTEDİR.
22-24 Aralık tarihlerinde Akdeniz'in İncisi Alanya'da gerçekleşen "V. Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar Kongresi" dergimiz MİKAD ve Alanya Belediyesi'nin işbirliği ile gerçekleşmiştir. MİKAD olarak Türk bilim dünyasına katkı sunmaya devam etmekten onur duymaktayız.
DERGİMİZİN TÜRK DÜNYASINA AKADEMİK BAKIŞI
Milli Kültür Araştırmaları Dergisi akademik yayın hayatı, "Turan Kurultayı" sonuçları ile paralel yöndedir ve bu hedefler doğrultusunda yayın yapmaktadır.
Sonuç bildirgesi ana teması: Köklere inemezseniz göklere yükselemezsiniz..
Hedefi: 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır…
Macaristan’ın Başkenti Budapeşte yakınlarında Bugac’ta düzenlenen TURAN KURULTAYI’nda Türk soyundan gelen Macar, Azeri, Avar, Başkurt, Bulgar, Balkar, Buryat, Çuvaş, Gagavuz, Kabardino, Karaçay, Karakalpak, Kazak, Kırgız,Kumuk, Moğol, Nogay, Oğuz, Özbek, Tatar, Tuva, Türkmen, Uygur ve Yakut boyları bir araya gelerek aşağıdaki kararları almıştır…
1) Ümitlerimizi yeşerten Türk Devletler Teşkilatı’nın kurulması memnuniyetle karşılanmıştır.
2) Bütün dünyaya adından bahsettiren Türk Devletler Teşkilatı daha aktif hâle getirilmelidir.
3) Bu bağlamda Türk Devletler Teşkilatının ikinci ve üçüncü halkaları mutlaka kurulmalıdır.
4) Teşkilatın kurulacak ikinci ve üçüncü halkalarında, “Türk Devletler Teşkilatında biz neden yokuz” diyen pek çok devlet gibi, Balkanlar’dan Moğolistan’a, Uyguristan’dan-Kore’ye kadar bütün akraba toplulukları yer almalıdır.
5) Bunun dışında; Özellikle Balkan Türkleri olmak üzere, Kamboçya’dan-Sri Lanka Türklerine, Pakistan ve Himalaya’daki Türklerden, Girit Türklerine, Libya’da ki Türklerden-Irak’taki Türkmenelindeki Türklere, Romanya Türklerinden-Kırım’a, Nijer’de yaşayan Tuaregler’den-Doğu Afrika’da ve Ortadoğu’da yaşayan Osmanlı Türkü’nün torunlarına, Sibirya’dan Kafkaslara, Tacikistan’a kadar hiçbir oba ve aşiretleri dışarıda bırakmadan temsilci alınması zarûrî olmuştur.
6) İşte öyle bir yapıya büründürülecek Türk Devletler Teşkilatı’nın önemli çalışması hâline gelen TURAN KURULTAYI için teklifimiz; bundan böyle dönüşümlü olarak her iki yılda bir diğer Türk Cumhuriyetlerinin birinde, olimpiyat oyunlarıyla, ekonomik ve kültürel oturumlarıyla kısaca her yönüyle icrâ edilmelidir.
7) Bugün Türk Devletler Teşkilâtının kurulması gibi; Turan Birliğini kurma mücâdelesi için, tam 100 yıl önce şehit düştüğü 4 Ağustos 1922’ye kadar, işgaldeki Türk Devletlerini kurtararak TURAN bayrağı altında biraraya getirmek isteyen Enver Paşa unutulmamalıdır. Anıtı dikilmeli, hayatı ve mücadelesi film yapılarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
8)Türk Devletler Teşkilatının bünyesinde ortak ordu, ortak pazar ve ortak parlamento kurulmalı ve üçer aylık dönemlerde Macaristan Parlamentosunda toplanarak yapılan çalışmalar gözden geçirmelidir.
10) Yine TDT bünyesinde Türk Dünyası Stratejik Araştırmalar Merkezi ve Türk Dünyası Araştırmalar Enstitüsü,Türk Dünyası Akademisyenler Birliği, Türk Dünyası Tarım Birliği (hayvancılık dahil), Tür Dünyası Sağlık Teşkilatı ve Türk Dünyası Arama Kurtarma (TÜDAK) kurulmalıdır.
11) Türk Dünyası Ekomomik Formu iki yılda bir Türk Dünyasının kalbi konumundaki Aşkabat’ta yapılmalıdır.
12) Türk Dünyası Bilim Olimpiyatları iki yılda bir Özbekistan’da icra edilmelidir.
13) Türk Dünyası Uzay Araştımaları Enstitüsü kurularak Kazakistan’da her yıl toplanmalıdır.
14) Türk Teknofest Festivali her yıl Türkiye’de yapılmalıdır.
15)Türk Dünyası Yüksek Öğrenim Kurumu kurulmalı, Türk Dünyasındaki üniversitelerin denkliği için üniversitelerde ıslah çalışmaları yapılmalıdır.
16) Türk Dünyası Hekimler Birliği Kurularak her yıl Azerbaycan’da biraraya gelmelidir.
17) Türk Dünyası Bilim Ödülleri düzenlenmeli ve iki yılda bir yapılan Turan Kurultayında sahiplerine takdim edilmelidir.
18) Türk Dünyası Film Festivali ve Türk Dünyası Erovizyon Müzik yarışmaları dönüşümlü olarak Kırgızistan’da birer yıl arayla yapılarak dereceye girenlere ödülleri verilmelidir.
19) Merkezi İstanbul’da olan Türk Dünyası Belediyeler Birliği “iş birliği-güç birliği” kapsamında genişletilerek, en küçük belediyelere kadar bütün Türk Dünyasını kapsayacak şekilde dizayn edilmelidir.
20) Türk Dünyası Kültür, sanat, edebiyat çalıştayları yapılarak Türk Dünyasının ortak değerleri, özellikle Dede Korkut, Nasrettin Hoca, Atilla, Timur, Uluğ Bey, Ali Kuşçu gibi önemli şahsiyetler anlatılmalıdır.
21) “Tarihini bilmeyen milletlerin coğrafyasını başkaları çizer” düsturuyla, Türk Dünyası ortak tarihi yeniden yazılmalıdır. Bunun İçin “Millî Tatihçiler Şurâsı” âcilen kurulmalıdır.
22) Başta Doğu Türkistan olmak üzere Musul-Kerkük, Kıbrıs, Kırım, Batı Trakya gibi Türk Bölgelerinin statüleri uluslararası platformlarda sürekli dile getirilerek, layık oldukları konuma gelene kadar dünya gündeminde kalmaları sağlanmalıdır.
Bütün dünya bilmelidir ki, 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır.
Turan Kurultayı Bilim Kurulu
TURAN KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ..
Budapeşte, 13.08.2022