Öz
Temelleri Çağatay Edebiyatına dayanan günümüz Özbek Edebiyatı, büyük bir sanatsal mirasın varisidir. Sovyetlerin dağılmasından sonra özgürlüğüne kavuşmuş olan Özbekistan’ın, 1990’lı yıllardan sonraki edebiyatı “bağımsızlık veya özgürlük” edebiyatı olarak adlandırılır. Bu dönem içerisinde aydın Özbek şairleri, toplumu aydınlatmak ve milli bilinç uyandırmak gayesiyle eserler vermişlerdir. Üzerlerinde Ali Şir Nevai’nin ve cedidçi sanatçıların izleri görülen şairlerin çok yönlülüğü, şiir temaları hakkında bilgiler verilen bu çalışmada uzun bir suskunluk döneminden sonra kendine gelmiş olan Çağdaş Özbek Şiiri hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur.
Anahtar Kelimeler
Özbek Edebiyatı Bağımsızlık Dönemi Mustaqillik Devri Çağdaş Özbek Şiiri
Kaynakça
- AÇIK, Fatma (2013). Abdulla Oripov’un Şiirlerinde Özbek Kimliği ve Özbekistan. Gazi Türkiyat, Güz /13.
- AÇIK, Fatma (2018). Türk Dünyası Çağdaş Edebiyatları El Kitabı, Ankara:Kesit Yayınları.
- BAÇ, Belma (2016). Özbek Sanatkarı Dedehan Hasan’ın Eserleri. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Ens. Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü, Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
- CİHANGİR SARDOĞAN, Sevgi (2019). Aman Muhtar’ın “Ayållär Mämläkäti Ve Sältänäti” Adlı Eserindeki Hikâyeler Üzerine Dil Ve Üslup İncelemesi. Pamukkale Sosyal Bilimler Ens. Yüksek Lisans Tezi. Denizli.
- DOĞAN, Süleyman ve ACAR, Esra (2015). Türkistan Milli Özgürlük Mücadelesinde Dedehan Hasan’ın Yeri ve Önemi. Türk Dünyası Araştırmaları, S.218.
- FAYZULLAYEVA, Abide (2010). Özbek Şairi Rauf Parfi Öztürk’’ün Şiir Dünyası. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / X/2.
- GÜRBULAK DELİBALTA, Cansu (2017). Hurşid Devran’ın “Asumanda Güneş Yok İdi” Adlı Hikâyesi Üzerine Bir İnceleme. İnsan Ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, C.6, S.7.
- HAZAR, Mehmet (2009).Özbek Şairi Rauf Parfi, Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4/8.
- KOCAOĞLU, Timur (1996). Çağdaş Özbek Şiiri. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, 1, Ankara: TDK.
- KORAŞ, Hikmet (2009). Özbek Şairi Rauf Parfi, Konya: Kömen Yayınevi .
- MERHAN, Aziz (2007).Yazılı Özbek Edebiyatı. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 31, No:2.
- NAZAROV, Bahtiyar (2009). Bağımsızlık Dönemindeki Özbek Şiirinden Manzaralar. Çeviren: Yulduzbek Musahanov. Genç Kalemler Avrasya Edebiyat Dergisi. Yıl:3, S.33.
- OBA, Emin (2014). Bağımsızlık Devri Özbek Edebiyatı. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, Volume 9/3, Ankara.
- ÖZTÜRK, Fatih (2018). Halime Hudayberdiyeva’nın Şiirlerinde Kadın. The Journal of Turkic Language and Literature Surveys (TULLIS), 3(2).
- PARLAK, Emre. (2011). Abdullah Aripov’un Şiirleri (Metin ve İnceleme). Bozok Ünv. Sosyal Bil. Ens. Yüksek Lisans Tezi. Yozgat.
- TERANE, Heşimava (2018). Bağımsızlık Döneminde Azerbaycan ve Özbek Şiirinin Ortak Özellikleri.Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi, 18/2.
- TOLKUN, Selaattin (2016). Özbek Şairi Erkin Vâhid’in ‘Vätän Umidi’ Adlı Şiiri ve Yorumu. Türkbilig, S.31.
- TOLKUN Selahattin. (2017). Sovyet Dönemi ve Sonrası Özbek Edebiyatında ‘Basmacılık’ Konusu. Uluslararası Beşeri Bilimler ve Eğitim Dergisi, 3(1).
- ÜŞENMEZ, Emek. (2011). Modern Özbek Edebiyatı. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt:4, Sayı:19.
- YAMAN, Ertuğrul.(1998). Özbek Türklerinin Şairi: Abdulla Aripov. Türk Dünyası Dil ve Edebiyat Dergisi, (6).
- YELOK, Veli Savaş.(2008). Erkin Vahidov’un Kelime Dünyasına Bir Bakış, Journal of International Social Research, 1(3).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Aralık 2021 |
| Gönderilme Tarihi | 27 Eylül 2021 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2021 Cilt: 5 Sayı: 2 |
MİLLİ KÜLTÜR ARAŞTIRMALARI DERGİSİ OLARAK TÜRK BİRLİĞİ KONGRELERİNE DESTEĞİMİZ SÜRMEKTEDİR.
22-24 Aralık tarihlerinde Akdeniz'in İncisi Alanya'da gerçekleşen "V. Uluslararası Akdeniz Bilimsel Araştırmalar Kongresi" dergimiz MİKAD ve Alanya Belediyesi'nin işbirliği ile gerçekleşmiştir. MİKAD olarak Türk bilim dünyasına katkı sunmaya devam etmekten onur duymaktayız.
DERGİMİZİN TÜRK DÜNYASINA AKADEMİK BAKIŞI
Milli Kültür Araştırmaları Dergisi akademik yayın hayatı, "Turan Kurultayı" sonuçları ile paralel yöndedir ve bu hedefler doğrultusunda yayın yapmaktadır.
Sonuç bildirgesi ana teması: Köklere inemezseniz göklere yükselemezsiniz..
Hedefi: 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır…
Macaristan’ın Başkenti Budapeşte yakınlarında Bugac’ta düzenlenen TURAN KURULTAYI’nda Türk soyundan gelen Macar, Azeri, Avar, Başkurt, Bulgar, Balkar, Buryat, Çuvaş, Gagavuz, Kabardino, Karaçay, Karakalpak, Kazak, Kırgız,Kumuk, Moğol, Nogay, Oğuz, Özbek, Tatar, Tuva, Türkmen, Uygur ve Yakut boyları bir araya gelerek aşağıdaki kararları almıştır…
1) Ümitlerimizi yeşerten Türk Devletler Teşkilatı’nın kurulması memnuniyetle karşılanmıştır.
2) Bütün dünyaya adından bahsettiren Türk Devletler Teşkilatı daha aktif hâle getirilmelidir.
3) Bu bağlamda Türk Devletler Teşkilatının ikinci ve üçüncü halkaları mutlaka kurulmalıdır.
4) Teşkilatın kurulacak ikinci ve üçüncü halkalarında, “Türk Devletler Teşkilatında biz neden yokuz” diyen pek çok devlet gibi, Balkanlar’dan Moğolistan’a, Uyguristan’dan-Kore’ye kadar bütün akraba toplulukları yer almalıdır.
5) Bunun dışında; Özellikle Balkan Türkleri olmak üzere, Kamboçya’dan-Sri Lanka Türklerine, Pakistan ve Himalaya’daki Türklerden, Girit Türklerine, Libya’da ki Türklerden-Irak’taki Türkmenelindeki Türklere, Romanya Türklerinden-Kırım’a, Nijer’de yaşayan Tuaregler’den-Doğu Afrika’da ve Ortadoğu’da yaşayan Osmanlı Türkü’nün torunlarına, Sibirya’dan Kafkaslara, Tacikistan’a kadar hiçbir oba ve aşiretleri dışarıda bırakmadan temsilci alınması zarûrî olmuştur.
6) İşte öyle bir yapıya büründürülecek Türk Devletler Teşkilatı’nın önemli çalışması hâline gelen TURAN KURULTAYI için teklifimiz; bundan böyle dönüşümlü olarak her iki yılda bir diğer Türk Cumhuriyetlerinin birinde, olimpiyat oyunlarıyla, ekonomik ve kültürel oturumlarıyla kısaca her yönüyle icrâ edilmelidir.
7) Bugün Türk Devletler Teşkilâtının kurulması gibi; Turan Birliğini kurma mücâdelesi için, tam 100 yıl önce şehit düştüğü 4 Ağustos 1922’ye kadar, işgaldeki Türk Devletlerini kurtararak TURAN bayrağı altında biraraya getirmek isteyen Enver Paşa unutulmamalıdır. Anıtı dikilmeli, hayatı ve mücadelesi film yapılarak gelecek nesillere aktarılmalıdır.
8)Türk Devletler Teşkilatının bünyesinde ortak ordu, ortak pazar ve ortak parlamento kurulmalı ve üçer aylık dönemlerde Macaristan Parlamentosunda toplanarak yapılan çalışmalar gözden geçirmelidir.
10) Yine TDT bünyesinde Türk Dünyası Stratejik Araştırmalar Merkezi ve Türk Dünyası Araştırmalar Enstitüsü,Türk Dünyası Akademisyenler Birliği, Türk Dünyası Tarım Birliği (hayvancılık dahil), Tür Dünyası Sağlık Teşkilatı ve Türk Dünyası Arama Kurtarma (TÜDAK) kurulmalıdır.
11) Türk Dünyası Ekomomik Formu iki yılda bir Türk Dünyasının kalbi konumundaki Aşkabat’ta yapılmalıdır.
12) Türk Dünyası Bilim Olimpiyatları iki yılda bir Özbekistan’da icra edilmelidir.
13) Türk Dünyası Uzay Araştımaları Enstitüsü kurularak Kazakistan’da her yıl toplanmalıdır.
14) Türk Teknofest Festivali her yıl Türkiye’de yapılmalıdır.
15)Türk Dünyası Yüksek Öğrenim Kurumu kurulmalı, Türk Dünyasındaki üniversitelerin denkliği için üniversitelerde ıslah çalışmaları yapılmalıdır.
16) Türk Dünyası Hekimler Birliği Kurularak her yıl Azerbaycan’da biraraya gelmelidir.
17) Türk Dünyası Bilim Ödülleri düzenlenmeli ve iki yılda bir yapılan Turan Kurultayında sahiplerine takdim edilmelidir.
18) Türk Dünyası Film Festivali ve Türk Dünyası Erovizyon Müzik yarışmaları dönüşümlü olarak Kırgızistan’da birer yıl arayla yapılarak dereceye girenlere ödülleri verilmelidir.
19) Merkezi İstanbul’da olan Türk Dünyası Belediyeler Birliği “iş birliği-güç birliği” kapsamında genişletilerek, en küçük belediyelere kadar bütün Türk Dünyasını kapsayacak şekilde dizayn edilmelidir.
20) Türk Dünyası Kültür, sanat, edebiyat çalıştayları yapılarak Türk Dünyasının ortak değerleri, özellikle Dede Korkut, Nasrettin Hoca, Atilla, Timur, Uluğ Bey, Ali Kuşçu gibi önemli şahsiyetler anlatılmalıdır.
21) “Tarihini bilmeyen milletlerin coğrafyasını başkaları çizer” düsturuyla, Türk Dünyası ortak tarihi yeniden yazılmalıdır. Bunun İçin “Millî Tatihçiler Şurâsı” âcilen kurulmalıdır.
22) Başta Doğu Türkistan olmak üzere Musul-Kerkük, Kıbrıs, Kırım, Batı Trakya gibi Türk Bölgelerinin statüleri uluslararası platformlarda sürekli dile getirilerek, layık oldukları konuma gelene kadar dünya gündeminde kalmaları sağlanmalıdır.
Bütün dünya bilmelidir ki, 21. Yüzyıl Türk Asrı Olacaktır.
Turan Kurultayı Bilim Kurulu
TURAN KURULTAYI SONUÇ BİLDİRGESİ..
Budapeşte, 13.08.2022