Reasons and Motivations of Turkish Origin Students Coming from Europe to Türkiye for Undergraduate Education

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 142 - 163, 30.09.2024

Fatma Betül Baştar

https://doi.org/10.69510/mipos.1516500

Öz

The aim of this research is to examine and analyze the reasons and motivations for Turkish-origin students who were born and raised in Europe and completed their primary, secondary, and high school education in their home countries to prefer pursuing higher education in Türkiye. Conducted as a qualitative research, the study employed a phenomenological design and a purposive sampling method, interviewing five female and three male students who were born and raised in Germany, Austria, and France and have come to Türkiye for undergraduate and graduate studies. The findings obtained through semi-structured interviews were analyzed under four categories: preferences for participation in higher education in Türkiye, general impressions about higher education in Türkiye, daily life experiences, and intentions to stay or return. The students’ choice of Türkiye was assessed as a layered process involving multiple emotional and rational factors rather than a single reason. The network of relationships, cultural proximity, and bureaucratic facilitation provided in the field of education are the main factors influencing students’ decisions to move from their countries of residence to Türkiye. In terms of influencing their intention to stay in Türkiye, factors such as lack of oversight in the labor market, the impact of inflation, and working hours and conditions played a significant role. Based on the daily life experiences of the students in Türkiye, it was observed that elements such as differences in accent and the distinction between self and other affect adaptation and integration into the country. This study is significant for the development of effective policies aimed at Turkish-origin students coming to Türkiye for higher education.

Anahtar Kelimeler

Migration, Diaspora, International Student, International Student Mobility

Avrupa’dan Türkiye’ye Lisans Öğrenimi İçin Gelen Türkiye Kökenli Öğrencilerin Türkiye’yi Tercih Nedenleri ve Motivasyonları

Öz

Bu araştırmanın amacı, Avrupa’da doğup büyümüş ilk, orta ve lise eğitimlerini doğdukları ülkede tamamlamış Türkiye kökenli öğrencilerin üniversite eğitimi almak amacıyla Türkiye’yi tercih etme nedenlerini ve motivasyonlarını incelemek ve analiz etmektir. Nitel bir araştırma olarak yürütülen çalışmada, fenomenolojik desen kullanılarak amaçlı örneklem yöntemi ile Almanya, Avusturya, Fransa ülkelerinde doğup, büyüyüp, lise eğitimini tamamlayan ve Türkiye’de üniversite okumaya gelen lisans ve lisansüstü öğrenciler olmak üzere beş kadın, üç erkek öğrenci ile görüşülmüştür. Yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ile görüşmelerden elde edilen bulgular, Türkiye’de yükseköğretime katılım tercihleri, Türkiye’de yükseköğretime dair genel izlenimler, günlük yaşam deneyimleri, kalma ve dönme niyetleri olmak üzere dört başlıkta analiz edilmiştir. Öğrencilerin Türkiye’yi tercih edişleri tek bir nedene bağlı olmayarak içinde birçok duygusal ve rasyonel faktörü barındıran katmanlı bir süreç olarak değerlendirilmektedir. İlişkiler ağı, kültürel yakınlık, eğitim alanında sağlanan bürokratik kolaylıklar öğrencilerin yaşadıkları ülkeden Türkiye’ye yönelmelerindeki başlıca etkenlerdir. Türkiye’de kalma niyetlerini etkilemede, çalışma hayatındaki denetimsizlik, enflasyon etkisi, çalışma saatleri ve koşullarının oldukça etkin rol oynadığı görülmektedir. Öğrencilerin Türkiye’deki günlük yaşam deneyimlerinden hareketle, yaşadıkları aksan farklılıkları, ben-öteki ayrımı gibi unsurların ülkeye uyum ve adaptasyonu etkilediği görülmektedir. Bu çalışma, Türkiye’ye üniversite eğitimi için gelen Türkiye kökenli öğrencilere yönelik etkili politikalar geliştirilebilmesi adına önem ifade etmektedir.

Anahtar Kelimeler

Göç, Diaspora, Uluslararası Öğrenci, Uluslararası Öğrenci Hareketliliği

Etik Beyan

T.C. İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ Rektörlük Sayı : E-38510686-050.04-2400027688 Konu : Fatma Betül Baştar'ın Başvurusu İlgili Makama, İMÜ Sosyal ve Beşeri Bilimler Etik Kurulu'nun 30.04.2024 tarihli oturumunda, İMÜ Edebiyat Fakültesi Sosyoloji bölümü lisans öğrencisi Fatma Betül Baştar'ın “Anavatanda Öğrenci Olmak: Avrupa’dan Türkiye’ye Lisans Öğrenimi İçin Gelen Öğrenciler Üzerine Nitel Bir Araştırma” başlıklı ve TÜBİTAK 2209-A destekli lisans bitirme tezi (dan. Ali Haydar Beşer) kapsamında veri toplanmasına yönelik araştırma dosyası görüşülmüş, içerik bakımından etik bir sorun bulunmadığı sonucuna varılarak, kurulun 2024/4 sayılı ve 30.04.2024 tarihli kararıyla araştırmacının izin talebi uygun bulunmuştur.

Destekleyen Kurum

T.C. İSTANBUL MEDENİYET ÜNİVERSİTESİ REKTÖRLÜĞÜ

Kaynakça

• Abadan-Unat, N. (1972). Yurt dışına dönen Türk iş gücü ve dönüş eğilimleri. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 27, 183-206.
• Ağca-Varoğlu, F. G. (2020). Almanya’da yüksek nitelikli göçmenlerin gündelik hayat deneyimleri ve baş etme süreçleri. Journal of Economy Culture and Society, 62, 23-46.
• Akbaş, F. (2024). Uluslararası öğrenci profili araştırması: Sivas cumhuriyet üniversitesi örneği. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Alarçin, K. (2020). Göç sürecinde sosyal bütünleşme olgusunun “öteki” ile ilişki bağlamında değerlendirilmesi. Toplumsal Değişim, 2, 67–81.
• Aldoğan, Y. (1978). Fransa’daki Türk işçiler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 33(3), 143-162.
• Alptekin, Y. (2019). Yurtdışından gerı̇ dönen gurbetçı̇lerı̇n yaşadıkları temel sorunlar bağlamında sosyal adaptasyon problemı̇nı̇n analı̇zı̇. Uluslararası Hakemli Dergi (ASSAM-UHAD)-ASSAM International Refereed Journal, 6(14).
• Arıcan, M., & Bulut, R. (2020). Avrupa’da yaşayan Türker’de dini kimlik ve aidiyet algısı: Sandıklı örneği. Uluslararası Beşeri ve Sosyal Bilimler İnceleme Dergisi, 4 (1), 66-80.
• Aydoslu, U. (2023). Uluslararası öğrencı̇lerı̇n Türk toplumunun yaşam tarzına bakışı: Süleyman demı̇rel ünı̇versı̇tesı̇ örneğı̇. [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demı̇rel Ünı̇versı̇tesı̇]
• Bauman, Z. (2019). Akışkan modernite, İstanbul: Can Yayınları.
• Baur, C. (2010). Koppelung von sozialer Herkunft und Bildungschancen. https://heimatkunde.boell.de/de/2010/04/01/bildungsbenachteiligung-von-kindern-mit-migrationshintergrund.
• Bayhan, T. (2010). Avrupa birliği ülkelerinde Türk ı̇şçilerinin serbest dolaşım ve aile birleşimi hakları, sorunlar ve beklentiler. Çalışma İlişkileri Dergisi, 1(1), 173- 206.
• Borjas, G. J. (1989). Economic theory and international migration. International Migration Review, 23(3), 457-485.
• Brah, A. (1996). Cartographies of diaspora: Contesting Identities. Routledge.
• Can, N. (1996). Türkiye’de yüksek öğrenim gören yabancı uyruklu öğrencilerin sorunları ve örgütsel yapı. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1 (7), 503-512.
• Ceylan, H. (2023). Türkı̇ye’ye yönelen gerı̇ dönüş göçlerı̇: Nedenler, sonuçlar ve gerı̇ dönen göçmenlerı̇n yaşadığı re-entegrasyon sorunları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü]
• Dışişleri Bakanlığı. (2022). Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları. https://www.mfa.gov.tr/yurtdisinda-yasayan-turkler_.tr.mfa#:~:text=D%C4%B1%C5%9Fi%C5%9Fleri%20Bakanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1&text=Yurt%20d%C4%B1%C5%9F%C4%B1nda%20ya%C5%9Fayan%206%2C5,Bat%C4%B1%20Avrupa%20%C3%BClkelerine%20yerle%C5%9Fmi%C5%9F%20bulunmaktad%C4%B1r.
• Ergün, A. F. (2023). Profesyonellerin göçü: Almanya’dan Türkiye’ye dönen uzman profesyonellerin iş piyasalarına entegrasyonu. [Yüksek lisans tezi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi]
• Eskicioğlu, Y. (2022). Türk dı̇asporasında toplumsal hafıza ve dı̇asporı̇k kı̇mlı̇k. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Ünı̇versı̇tesı̇ Sosyal Bı̇lı̇mler Enstı̇tüsü]
• Gafuroğulları, S. (2019). Avrupa’da İslamofobı̇: Almanya, Avusturya ve Fransa örneğı̇. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehı̇r Ünı̇versı̇tesı̇]
• Gediklioğlu, S., & Akbaş, E. (2019). Toplumsal hafızanın gerı̇ye göçü – Avrupa’dan Türkı̇ye’ye gerı̇ dönen üçüncü kuşak gençler üzerı̇ne nı̇tel bı̇r araştırma. Adam Akademı̇, 9 (2), 517-545.
• Giddens, A. (2010). Modernite ve bireysel kimlik: Geç modern çağda benlik ve toplum. İstanbul: Say yayınları. Göçmen, İ., & Tezcan, N. (2014). Avrupa Birliği’ndeki Türk vatandaşları ve aile birleşimi. Ankara Barosu Dergileri, 72 (4). 607-621.
• Güllüpınar, F. (2011). Alman eğitim sistemi ve dışladıkları: Türk gençlerinin başarısızlıklarının yapısal nedenleri. T.C. Başbakanlık Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü Hakemli Araştırma Dergisi Yardım ve Dayanışma, 2 (3), 35-55.
• Güven, F. (2017). Almanya’da yaşayan Türklerin sosyal ve ekonomik sorunları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Hopyar, Z. (2023). Almanya’dan Türkiye’ye nitelikli geriye göç hareketi: Karar verme ve yeniden uyum süreçleri. [Yayınlanmamış Doktora Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Hopyar, Z., Topal, F., & Tauscher, S. (2022). Diaspora kavramı ve Türkiye’nin diaspora politikasına yönelik üniversite öğrencilerinin algısı. Journal of Political Administrative and Local Studies, 5(1), 46-65.
• İyi, M., & Şahin, M. (2022). Almanya’da ırkçılık, Türk ve müslüman toplumu: Almanya’da her yabancı, yabancı olarak görülmüyor. Göç Araştırmaları Vakfı (23).
• Karaköse, S. (2019). Uluslararası öğrencilerin öğrencilik deneyimleri. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]
• Kaya, A. (2015). Euro-Türkler, kuşaklararası farklılıklar, İslam ve entegrasyon tartışmaları. Göç Araştırmaları Dergisi, 1 (1), 44-79.
• Kıroğlu, K., Kesten, A., & Elma, C. (2010). Türkiye’de öğrenim gören yabancı uyruklu lisans öğrencilerinin sosyo-kültürel ve ekonomik sorunları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 6 (2), 26-39.
• Köylü, M. (2001). Ondokuz mayıs üniversitesi ilahiyat fakültesine devam eden yabancı uyruklu öğrencilerin fakülte hakkındaki düşünce, sorun ve beklentileri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi Dergisi, 12 (12-13), 131-153.
• Kulaksızoğlu, A. (2008). Almanya’daki üçüncü kuşak Türk gençlerinin sorunlarının incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 7-14.
• Perspektif. (2018). ENAR Avrupa ı̇ş piyasasında ırkçılık ve ayrımcılık raporunu açıkladı. https://perspektif.eu/2018/03/30/belcika-enar-avrupa-is-piyasasinda-irkcilik-ve-ayrimcilik- konulu-raporunu-acikladi/
• Raza, A. (2023). Türkı̇ye'dekı̇ uluslararası öğrencı̇lerı̇n karşılaştığı ı̇letı̇şı̇m zorlukları: İstanbul gelı̇şı̇m ünı̇versı̇tesı̇'nde uluslararası öğrencı̇ sorunları. [Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Gelı̇şı̇m Ünı̇versı̇tesi]
• Schiller, N. G., Basch, L., & Blanc, C. S. (1995). From immigrant to transmigrant: Theorizing transnational migration. Anthropological quarterly, 48-63.
• Soytürk, M. (2012). Türkiye ‘den Avusturya’ya ı̇şgücü göçü. Turkish Studies. 7 (3), 2313-2328.
• Sunata, U. (2014). Tersine beyin göçünde sosyal ağların rolü: Türkiyeli mühendislerin Almanya’dan geriye göç deneyim ve algıları, Türk Psikoloji Yazıları, 17 (34), 85-96.
• Şahin, B. (2008). Almanya’daki Türk göçmenlerin sosyal entegrasyonunun kuşaklararası karşılaştırması: Kimlik ve ait hissetme. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları (HÜTAD)(8), 227-252.
• Şahin-Kütük, B. (2010). Almanya’daki Türk göçmenlerin sosyal entegrasyonunun kuşaklar arası karşılaştırması: Kültürleşme. Bilig, 55. 103- 134.
• Şahin-Kütük, B. (2017). Hollanda’ya gerçekleştirilen Türk göçü ve ulusötesi faaliyetler, Sosyoloji Konferanslari Dergisi, Issue 55, 85-106.
• Şahin-Kütük, B. (2021). Almanya ve Hollanda’daki Türklerin geri dönüş niyetleri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. İnsan Hareketliliği Uluslararası Dergisi, 1(1), 10-29.
• Şahin, M., & Demirtaş, H. (2014). Üniversitelerde yabancı uyruklu öğrencilerin akademik başarı düzeyleri, yaşadıkları sorunlar ve çözüm önerileri. Milli Eğitim Dergisi. 44 (204), 88-113.
• OECD. (2019). International student mobility (indicator). doi: 10.1787/4bcf6fc3-en
• Özcan, E. (2017). Çağdaş göç teorileri üzerine bir değerlendirme. İş ve Hayat, 2(4), 183-215.
• Özkul, D. (2012). Transnational migration research. Sociopedia. isa, 1-12.
• Tanyeri, A., & İşgören, H. (2017). Sakarya üniversitesi fen bilimleri enstitüsünü 2017-2018 güz yarı yılında tercih eden yabancı uyruklu öğrencilerin profili ve tercih nedenleri (Foreign students profile choosing Sakarya university ın the 2017-2018 fall semester and their reasons to 92 choose). International Conference on Quality in Higher Education, 328- 333.
• Yalçın, H. (2022). Bir araştırma deseni olarak fenomenoloji. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22, 213-232.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• YÖK, Yükseköğretimde uluslararasılaşma strateji belgesi 2018-2022, 2017.
• YÖK, Yükseköğretim İstatistikleri, 2023. https://istatistik.yok.gov.tr/