Kula UNESCO Global Jeoparkı’nda Yerbilimleri ve Jeomiras Açısından Uluslararası Öneme Sahip Üç Yeni Jeosit Önerisi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 125 - 144, 30.12.2019

Ahmet Serdar Aytaç , Tuncer Demir

Öz

Yer tarihine tanıklık etmiş, yerin jeolojik - jeomorfolojik evriminin kayıt ve kanıtlarını barındıran jeoparklar, söz konusu doğal değerlerin korunup gelecek kuşaklara aktarılmasında büyük öneme sahiplerdir. Jeoparklar bu özelliklerinin yanında bulun dukları alanda yöre halkının sosyo-ekonomik kültürel kalkınmasını hedeflemeleri nedeniyle sürdürülebilir kalkınma alanı ve enstrümanı konumundadırlar. Kula Jeoparkı, Paleozoik yaşlı metamorfik kayaçlardan (şist, gnays) prehistorik volkanik püskürmelere kadar yer kürenin yaklaşık 200 milyon yıldan fazla jeolojik geçmişinin delillerini barındırır ve bu yönüyle ol- dukça zengin bir jeoçeşitliliğe (geodiversity) ev sahipliği yapar. Kula Jeoparkı Türkiye’nin en genç volkanik alanlarından biri ve aynı zamanda Türkiye’nin ve Türk Cumhuriyetleri’nin UNESCO etiketli ilk ve tek jeoparkıdır. Bu çalışmada, uzun yıllardan beri Kula Yöresi dâhilinde uluslararası bir ekiple sür- dürdüğümüz jeomorfolojik araştırmalardan elde ettiğimiz bulgular ışığında, Kula UNESCO Global Jeoparkı’nda jeosit olarak belirlenip tescillenmesi gereken, yerbilimleri ve jeomiras açısından uluslararası öneme sahip üç yeni alan (potansiyel Jeosit) önerilip buraların yerbilimleri ve jeomiras açısından önem- lerinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Bu açıdan bu çalışmanın Kula yöresinin yerbilimleri açısından ulusal ve uluslararası önemine yeni bir boyut ekleyeceği düşünülmektedir

Anahtar Kelimeler

Jeomiras, Jeosit, Jeopark, Kula UNESCO Global Jeoparkı, Jeokoruma

Kaynakça

• Aksu A. E., Piper D. J. W. & Konak T. (1987). “Quaternary Growth Patterns of the Büyük Menderes and Küçük Mederes Deltas, Western Turkey”. Marine Geology 76 (1987) 89-104.
• Bozkurt E. & Sözbilir H. (2004). “Tectonic Evolution of the Gediz Graben: Field Evidence for an
• Episodic Two-Stage Extension in Western Turkey”. Geological Magazine 141 (2004) 63-79.
• Bozkurt E. (2001). “Neotectonics of Turkey a Synthesis”. Geodin Acta 14 (2001) 3-30.
• Bunbury J. M., Hall L., Anderson G. J. & Stannard A. (2001). “The Determination of Fault Movement History from the Interaction of Local Drainage with Volcanic Episodes”. Geol. Mag. 138 (2001) 185- 192.
• Ercan E., Türkecan A., Dinçel A. & Günay E. (1983). “Kula-Selendi (Manisa) Jeolojisi”. Jeoloji Mühendisligi 17 (1983) 3-28
• Ercan T. & Öztunalı Ö. (1982). “Characteristic Features and "Base Surge" Bed Forms of the Kula Volcanics”. Bull. Geol. Soc. Turkey 25 (1982) 117-125.
• Ercan T. (1993). “Interpretation of Geochemical, Radiometric and Isotopic Data on Kula Volcanics (Manisa-Western Anatolia)”. Geol. Bull. Turk. 36/1 (1993) 113-129.
• Erinç S. (1970). “Kula Adala Arasında Genç Volkanik Topografya”. İstanbul Universitesi Cografya Enstitüsü Dergisi 17 (1970) 7-22.
• Ersoy E. & Helvacı C. (2007). “Stratigraphy and Geochemical Features of the Early Miocene Bimodal (Ultrapotassic and Calc-Alkaline) Volcanic Activity Within the NE-Trending Selendi Basin, Western
• Anatolia, Turkey”. Turkish Journal of Earth Science 16 (2007) 117-139.
• Ersoy Y., Helvacı C. & Sozbilir H. (2010). “Tectono-Stratigraphic Evolution of the € NE SW-Trending Superimposed Selendi Basin: Implications for Late Cenozoic Crustal Extension in Western Anatolia, Turkey”. Tectonophysics 488 (2010) 210-232.
• Hamilton W. J. & Strickland H. E. (1841). “On the geology of the western part of Asia Minor”. Trans. Geol. Soc. Lond. 6 (1841) 1-39.
• İnci U. (2002). “Depositional evolution of Miocene coal successions in the Soma coal field., Western Turkey”. International Journal of Coal Geology 51 (2002) 1-29.
• Kayan İ. (1992). “Demirköprü baraj gölü batı kıyısında Çakallar volkanizması ve fosil insan ayak izleri (The Çakallar volcanism and human footprints on the bottom of pyroclastic layers. Western Anatolia) (32 sayfa, 3 fotoğraf, 5 şekil, Türkçe metin, İngilizce özet)”. Ege Coğrafya Dergisi 6 (1992) 1-32.