Herhangi bir istatistiki çalışmaya dayanmadan, Türk dilinin ölçünlü öge diziminin Ö/N/Y olduğu varsayılır. Ayrıca, çalkalayan bir dil olmasından dolayı, Türk dilinde Ö/Y/N, N/Ö/Y, N/Y/Ö, Y/Ö/N ve Y/N/Ö öge dizimiyle de cümleler kurulabileceği öngörülür. Bu çalışmada, bu öngörü ve varsayımların Kazakça konuşurlarının öge dizimi bakımından eş zamanlı ve art zamanlı ortak cümleleri olan ata- sözlerinin öge dizimleriyle ne ölçüde örtüştüğü istatistiki olarak belirlenmeye çalışıldı. Bunun için Kazakçaya ait tek cümleden oluşan 2726 atasözünün öge çözümlemesi yapıldı. Çözümlenen atasözleri yüklemin türü ve çalkalanması, öznenin bağımsız biçimbirim olarak var olup olmaması dikkate alınarak öge dizimlerine göre sınıflandırıldı. Sınıflandırılan öge dizimlerinin dizi sıklıkları belirlendi ve sıklık dağılımları istatistiksel olarak değerlendirildi. Değerlendirilme sonucunda özne, tümleç ve yüklem ögelerinden oluşan Kazakça atasözlerinde öge dizimi eğiliminin N/Ö/Y diziminden yana olduğu istatistiki olarak belirlendi, yüklemle başlayan öge diziminin bulunmadığı tespit edildi. Ayrıca, Türk dilinde özne ve nesne tümlecinin cümlede yer alması cümle kurucunun tasarrufunda olduğu için, bu ögelerin eksiltildiği cümlelerin öge dizimi ve eğilimlerinin tespitinde, öngörülen ve varsayılan öge dizimlerinin yetersiz kaldığı görüldü.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Modern Turkic Languages and Literatures (Other) |
Journal Section | Araştırma Makaleleri |
Authors | |
Publication Date | December 30, 2018 |
Published in Issue | Year 2018 Volume: 8 Issue: 2 |
Adres: Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi Akdeniz Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi 07058 Kampüs, Antalya / TÜRKİYE | E-Posta: mjh@akdeniz.edu.tr |