Piaget’nin Genetik Epistemolojisi, Carnap ve Mantık ile Matematiğin Temelleri Sorunu

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 253 - 267, 30.06.2017

Ali Bilge Öztürk

Öz

Jean Piaget yalnızca bilişsel gelişim psikolojisinin bir öncüsü değildi. Aynı zamanda yeni bir epistemoloji yaklaşımı olan genetik epistemoloji yaklaşımın da geliştiricisiydi. Genetik epistemoloji yaklaşımı, yani epistemolojik sorunlara genetik yaklaşım, psikolojiye daha yakın bir epistemolojiyi teklif eder. Piaget’ye göre bu yeni yaklaşımı geliştirmesinin gerekçesi, bilgi kuramcılarının bilimsel verileri, daha özelde empirik psikolojinin verilerini yeterince göz önünde bulundurmamasıdır. Böylece epistemo- lojinin sorunlarına getirilen klasik çözüm önerileri sıklıkla spekülatif niteliklidir. Piaget’nin bu eleştirisine gerekçe olarak sunduğu en önemli örneklerden biri mantıksal pozitivistlerin mantığın ve matematiğin dile veya dilsel uzlaşıma dayandığı savıdır. Piaget’ye göre bu sav bilimsel verilerle çelişen spekülatif nitelikli bir iddiadan başka bir şey değildir. Bu çalışmada, Piaget’nin mantıksal pozitivistlere yönelttiği bu eleştiri değerlendirilmekte ve haksız olduğu savunulmaktadır. Bunun nedeni mantıksal pozitivistlerin söz konusu tezinin bir normatif epistemoloji tezi olduğu ve genetik epistemoloji yaklaşımının, mantığın ve matematiğin temelleri sorununun normatif boyutunu göz önünde bulundurmamış olmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Epistemoloji, Normatiflik, Genetik Epistemoloji, Matematik, Mantık

Kaynakça

• Aslan H. (2006). “Doğrulanabilirlik İlkesi”. Felsefe Ansiklopedisi. Cilt IV. Ankara 2006.
• Bueno O. (2010). “Philosophy of Logic”. Ed. Fritz Allhoff, Philosophies of Sciences. Oxford 2010.
• Carnap R. (1936). “Testability and Meaning”. Philosophy of Science 3/4 (Ekim 1936) 419-471.
• Carnap R. (1939). “Foundations of Logic and Mathematics”. International Encyclopedia of Unified Science 1/3 (1939) 1-71.
• Carnap R. (1966 [1935]). “Rejection of Metaphysics”. Ed. Morris Weitz, 20th-Century Philosophy: The Analytic Tradition (1966) 206-219. New York.
• Carnap R. (2001 [1934]). The Logical Syntax of Language. London 2001.
• Kornblith H. (2010). “Naturalized Epistemology”. Eds. Jonathan Dancy, Ernest Sosa & Matthias Steup, A Companion to Epistemology. Oxford 20102.
• Popper K. (2002 [1959]). Logic of Scientific Discovery. London 2002.
• Piaget J. & Beth E. W. (1966). Mathematical Epistemology and Psychology. Dordrecht 1966.
• Piaget J. (1970). Genetic Epistemology. New York 1970.
• Priest G., Tanaka K. & Weber Z. (2015) “Paraconsistent Logic”. Ed. N. Z. Edward, The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Source: http://plato.stanford.edu/archives/spr2015/entries/logic- paraconsistent/
• Quine W. V. O. (1992). Pursuit of Truth. Cambridge 19922.
• Quine W. V.O. (1969). “Epistemology Naturalized”. Ontological Relativity and Other Essays (1969). New York. Rescorla M. (2015) “Convention”. Ed. N. Z. Edward, The Stanford Encyclopedia of Philosophy. Source: http://plato.stanford.edu/archives/sum2015/entries/convention
• Russell B. (1904). “Meinong's Theory of Complexes and Assumptions (I.)”. Mind 13/50 (April 1904) 204-219.
• Siegel H. (1978). “Piaget’s Conception of Epistemology”. Educational Theory 28/1 (1978) 16-22.