Şiirsel Yapı Açısından Çocuk Şiirleri

Yıl 2017, Cilt: 7 Sayı: 1, 67 - 76, 30.06.2017

Nihat Bayat , Gökhan Çetinkaya

Öz

Bu çalışmada çocuk yazını kapsamında ele alınan çocuk şiirleri kavramı irdelenmiştir. Öncelikle şiir türü, çağdaş dil kuramları ve göstergebilim verilerine dayalı olarak ortaya çıkan şiirbilimin ilkeleri açısından betimlenmiş ve buna göre şiirin doğal dil üstünde yapılan özel bir biçimleme sonucunda ortaya çıktığı anlatılmıştır. Şiir dilinin tözü olarak ele alınan doğal dilde iletişimsel boyutun öncelikli olmasına karşın şiirsel dilde ileti bastırılır. Şiir, iletinin bastırılması yoluyla dilin ve sözcüklerin birer alım nesnesine dönüşmesi sonucunda yapılanır. Ancak çocuk yazınının bir türü olarak değerlendirilen çocuk şiirlerinde eğitme ve öğretme temel amaç olarak ele alındığından ileti öne çıkarılır. İletinin okura aktarılması incelendiğinde şiirsel nitelikler kaybolmaya başlar. Yalnızca belli bir ölçü ve uyakla yazılmış dizeli anlatımlar, söz konusu betiklerin şiir olmasını sağlamakta yetersiz kalır. Dolayısıyla çocuk okurlar, birçok çocuk şiirini okurken gerçekte şiirsel bir deneyim yaşamaz. Bunun yerine şiirsel olmayan metinlere özgü iletişimsel bir edim içinde bulunurlar. Bu durum, çocukların şiirsel ve yazınsal bilinç geliştirmelerine engel olur. Bu nedenle çocuk yazını kapsamında ele alınan çocuk şiirlerinin öncelikle şiirsel niteliklere sahip olması ve oluşturdukları yeni anlamlama dizgesinin çocuklar tarafından şiirsel bir okumaya olanak tanıyacak biçimde üretilmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Şiir, Çocuk Şiiri, Çocuk Yazını

Kaynakça

• Aydemir M. (2014). “Ceyhun Atuf Kansu'nun Şiir Sanatı ve Şiirinde Çocuk”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 51 (2014) 211-228.
• Canatak A. M. (2011). “İbrahim Alâettin’in (Gövsa) Çocuk Şiirleri Adlı Eserinin Çocuk Edebiyatındaki Yeri”. Turkish Studies 6/2 (2011) 287-296.
• Ciravoğlu Ö. (2000). Çocuk Edebiyatı. İstanbul 2000.
• Chomsky N. (1999). “Edinç-Edim”. XX. Yüzyıl Dilbilimi (1999) 272-293. İstanbul.
• Demirel Ö. (1999). Öğretme Sanatı. Ankara 1999.
• Dilidüzgün S. (1996). Çağdaş Çocuk Yazını. İstanbul 1996.
• Greimas A. J. & Courtes J. (1982) Semiotics and Language an Analytical Dictionary. Bloominton 1982.
• Jakobson R. (1999). “Dilbilim ve Yazınbilim”. Yazko Çeviri 8 (1999) 163-170.
• Levin S. R. (1977). Linguistic Structures in Poetry. New York 1977.
• Martinet A. (1998). İşlevsel Genel Dilbilim. İstanbul 1998.
• Oğuzkan A.F. (2000). Çocuk Edebiyatı. Ankara 2000.
• Saussure F. de (1998). Genel Dilbilim Dersleri. İstanbul 1998.
• Sever S. (2008). Çocuk ve Edebiyat. İzmir 2008.
• Sever S. (1996). Tevfik Fikret ve Çocuk Şiirleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 29/1 (1996) 31-47. Sönmez V. (1994). Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı. Ankara 1994.
• Tüfekçi-Can D. (2014). Çocuk Edebiyatına Giriş. Konya 2014.
• Uzuner-Yurt S. (2011). “Çocuk Yayınları.” Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı (2011) 67-76. Ankara.
• Vardar B. (1998). Açıklamalı Dilbilim Terimleri Sözlüğü. İstanbul 1998.
• Yalçın M. (2003). Şiirin Ortak Paydası: Şiirbilime Giriş. İzmir 2003.
• Yücel T. (2005). Yapısalcılık. İstanbul 2005.
• Zengin A. Y. & Zengin N. (2000). Eğitim Fakülteleri İçin Çocuk Edebiyatı. İstanbul 2000.