Türkiye’de Erkeklik Kültürünü Yeniden Üreten ve Kuşaklar Arası Aktarımını Sağlayan Mekanizmalardan Biri Olarak “Törensel Sünnet”

Year 2015, Issue: 3, 156 - 188, 01.02.2015

N. Gamze Toksoy Aysegul Tasitman

Abstract

Erkek sünneti, kökeni oldukça eski dönemlere dayanan, günümüzde ise yahudi ve müslüman toplumlarında dini gerekliliklerden biri olarak hala sürdürülmeye devam eden bir erkek geleneğidir. Erkek sünnetinin günümüz modern toplumlarında dini gerekçelerin yanında çeşitli coğrafyalarda ve farklı dinlere mensup erkeklere/erkek bebeklere cinsel hastalıklardan korunmayı kolaylaştırdığı iddiasıyla da yapıldığı örneklere rastlanmaktadır. Ancak, bu tür örneklerden ve erkek bebeklere yönelik hastahanelerde yapılan sünnet operasyonlarından farklı olarak, Türkiye’deki gibi kimi müslüman ve ataerkil toplumlarda, erkek sünneti toplumun geniş kesimleri tarafından ritüelleştirilen, erkekliğe geçiş töreni olarak kavranan ve günlerce hazırlanılan bir düğün olarak pratik edilmektedir. Bu metinde; Türkiye’de dini ve kültürel bir pratik olarak sürdürülen sünnet ritüelinin toplumsal alanda meşru zemini nasıl sağladığı ve mevcut erkeklik kalıplarının yeniden üretilmesinde ve aktarımında nasıl rol aldığı sorunsallaştırılacaktır. Araştırmanın sorunsalı, görüştüğümüz sünnet ritüelini deneyimlemiş erkeklerin anlatıları ve ritüelin aktarımını sağlayan materyaller etrafında örülecektir

Keywords

Erkek Sünneti, Törensel Sünnet, Erkeklik, Erkek/Erkeklik Çalışmaları, Toplumsal Cinsiyet, Toplumsal Bellek

“Ceremonial Circumcision” as One of the Mechanisms Which Enables the Regeneration and Intergenerational Transmission of Manhood Culture in Turkey

Abstract

Male circumcision is a male tradition which can be traced back to ancient times and is still practiced today as a religious duty by Jewish and Muslim societies. In today’s modern societies, across different geographical locations, there are cases in which members of different religions practice it by claiming that it enables the protection of men and baby boys from sexually transmitted illnesses. However, apart from such cases and the operations on baby boys carried out at hospitals, in Muslim and patriarchal societies like Turkey, male circumcision is ritualized by the majority of society. It is perceived as male rite of passage and practiced in a manner similar to a wedding ceremony preparations extend over many days. Starting from the day the preparations begin until the day the ceremony is realized and the day after, ceremonial circumcision involves culture codes centering around praises to manhood and symbolic meanings. Several details like, what kind of preparations are made before the ceremony, what parts the members of the family play in the ceremony, which place is chosen for the ceremony, how it is decorated, the qualities of the costume the circumcised child is wearing, the words and the moves repeated during the ceremony and the invitation cards chosen for the ceremony give us significant footprints of how manhood is being regenerated in certain patterns in certain geographical locations. In other words, as a manhood practice which involves direct interference to male existence, ceremonial circumcision regenerates the manhood myth which is strong, enduring, unlike women, or belonging to the masculine society to found the basis of it. In this article how circumcision ritual which is carried out as a religious and cultural practice is provided with a legitimate ground in social sphere and how it takes part in the generation and transmission of the existing manhood patterns are going to be problematized. The analysis that will be included in the text is based on an ethnographic research realized by a group of men who have experienced the circumcision ritual. The narratives related to circumcision rituals collected during the research will be examined in detail; in addition to this, the codes of manhood which have become common will especially be evaluated. Besides, the circumcision pictures every Muslim family has in their family album today in Turkey, the invitations announcing the circumcision ceremony in the social sphere also have important part in the spreading and transmission of manhood culture. In this regard, the analysis of visual aid will be covered in the article, as well

Keywords

: Male Genital Circumcision, Ceremonial Circumcision, Masculinity, Man/Masculinity Studies, Gender, Social Memory

References

• Acara, Eda. “The Militarization of Henna”. Fe Dergi. (2) 2 (2010): 91-94. . accessed on 10 February 2014. http://cins.ankara.edu.tr/kina.pdf
• Altınay, Ayşe Gul (ed). Vatan Millet Kadınlar. Istanbul: Iletişim, 2013.
• Assmann, Jan. Kültürel Bellek. trans. Ayşe Tekin, Istanbul: Ayrıntı, 2001.
• Atay, Tayfun. “‘Erkeklik’ En Çok Erkeği Ezer!”. Toplum ve Bilim. Istanbul: Birikim Yayınları. (Autumn)102 (2004): 11-30.
• Bell, Hannah Rachel. Erkek İşi Kadın İşi. trans. Meltem Erkmen. Istanbul: Epsilon, 2003.
• Castells, Manuel. Kimliğin Gücü, trans. Ebru Kılıç, Istanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2006.
• Connell, R. W. Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. trans. Cem Soydemir. Istanbul: Ayrıntı, 1998. Cornwall, A., Lindisfarne N. “Dislocating Masculinity-Gender, Power and Antropology”. in Cornwal A and Lindisfarne N. (ed)Dislocating Masculinity Ethnographies. London: Routledge, (1994): 11-47.
• DeMeo, J. “The Geography of Genital Mutilations”. The Truth Seeker. (1989): 9-13. accessed on 9 January 2014. http://www.noharmm.org/geography.htm,
• Enloe, Cynthia. “Feminizm, Milliyetçilik ve Militarizm”, in Ayşegül Altınay (ed), Vatan, Millet, Kadınlar, Istanbul: Iletişim, (2013): 223-226.
• Erdoğan, İlker (ed). Medyada Hegemonik Erkek(lik) ve Temsil, Istanbul: Kalkedon, 2011.
• Glick, Leonard B. “The Life Of The Flesh Is In The Blood” in Denniston, George et al. (eds), Bodily Integrity and the Politics of Circumcision. New York: Springer, (2006):17-30.
• Gollaher, David. Circumcision: A History of the World’s Most Controversial Surgery. New York: Basic Book, 2000.
• Gün, Nil. Sünnet. Istanbul: Kuraldışı Yayınları, 2005. I mmerman, Ronald S. and Mackey, Wade C. “A Biocultural Analysis of Circumcision”. Social Biology. (44)3-4 (1997):267-273. accessed on 9 January 2014. http://www.cirp.org/library/psych/immerman2/.
• Kandiyoti, D. Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. trans. Aksu Bora. Istanbul: Metis, 2013.
• Kimmel, M., Kaufman, M. “Weekend Wariers: The New Mens Movement”. in H. Brod and M. Kaufman (ed). Theorizing Masculinities. Lodon: Sage, 1994.
• Kuruoğlu, Huriye (ed). Erkek Kimliğinin Değişe(meye)n Halleri. Istanbul: Beta Basın Yayım, 2009.
• Montagu, Ashley. “Mutilated Humanity”. a paper presented to the Second International Symposium on Circumcision, 1991. accessed on 15 January 2014, http://www.nocirc.org/symposia/second/montagu.html.
• Nagel, Joane. “Erkeklik ve Milliyetçilik: Ulusun İnşasında Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik”. in Ayşegül Altınay (ed), Vatan, Millet, Kadınlar. Istanbul: Iletişim, (2013): 65-96.
• Paige, Karen Erickson. “The Ritual of Circumcision”. Human Nature. (1978): 40-48, accessed on 15 February 2014, http://www.noharmm.org/paige.htm.
• SALAM, Seham Abd El. “Male Genital Mutilation (Circumcision): A Feminist Study of a Muted Gender Issue”. trans. Azza Ali, Seham Abd el Salam. Master thesis. American University in Cairo. 1999. accessed on 30 December 2013. http://noharmm.org/muted.htm.
• Sancar, Serpil. Erkeklik: İmkansız İktidar. Istanbul: Metis, 2009.
• Segal, Lynne. Ağır Çekim: Değişen Erkeklikler Değişen Erkekler. trans. Ersoy. V.. Istanbul: Ayrıntı, 1990.
• Selek, Pınar. Sürüne Sürüne Erkek Olmak. Istanbul: İletişim, 2009.
• Sharabi, Rachel. "The Bride's Henna Ritual: Symbols, Meanings and Changes". Nashim: A Journal of Jewish Women's Studies & Gender Issues (11)1 (2006): 11-42.
• Silverman, Eric K. “Anthropology and Circumcision”. Annual Review of Anthropology. Vol.33. (2004): 419-445.
• Taburoğlu, Özgür. Dünyevi ve Kutsal. Istanbul: Metis, 2008.
• Taşıtman, Ayşegül. “Kutsal Erkekliğin İnşasında Bir Durak: Sünnet Ritüeli”. in N.Gamze Toksoy (ed). Bellek İzleri. Istanbul: Kalkedon, 2012