Ýþ bireyin yaþamýnýn belki de en önemli yanýdýr. Diðer etkinliklerle kýyaslandýðýnda bireyin en fazla zamanýný alan etkinliðin “iþ” olduðu görülür (Baron, 1986; Maghradi, 1999). Bu nedenle iþten alýnan doyum yaþamýn en önemli konusu haline gelmiþtir. Konu bu kadar önemli olunca, araþtýrmacýlarýn yoðun ilgisini çekmiþtir. Ýþ doyumu doðal olarak kendi baþýna bir kavram deðildir. Diðer bir dizi kavramla, deðiþkenle iliþkilidir. Bu deðiþkenlerden ikisi iþteki monotonluk ve iþi yaparken söz konusu olan otonomidir. Monotonluk belli bir ortamdaki duyumsal uyarýlmayla baðlantýlý olarak tanýmlanmaktadýr. McBain (1970) e göre, uyaran deðiþmiyor ya da öngörülebilir bir biçimde deðiþiyorsa, bu duruma “monoton” denir. Monoton, ya da tekrara dayalý bir iþ yaparken bireyin performansýnýn tedricen düþtüðü bilinen bir gerçektir. Performanstaki bu düþüþün insan ve sosyal maliyeti hemen her zaman ilgi çekmiþtir (Lyznicki ve ark., 1998). Görüldüðü gibi monotonluk gerçekte negatif bir durumdur ve daha da önemlisi iþ doyumuyla yakýndan ilgilidir. Ýþte otonomi, baðýmsýz düþünebilmek, kararlar alabilmek ve bu kararlarý uygulayabilmektir. Ýþ doyumu, iþin monotonluðu ve iþteki otonominin bir þekilde kazaya yatkýnlýkla baðlantýlý olmasý gerekir. Bu araþtýrmada bu konu araþtýrýlmýþtýr. Bu çalýþmada iþ doyumu, yapýlan iþin monotonluðu ve iþte otonomi ile iþ kazalarý arasýnda bir baðýn olup olmadýðý araþtýrýlmýþtýr. Ýþ doyumu ile otonomi arasýnda pozitif bir iliþkinin olduðu beklenmektedir. Buna karþýn iþin monotonluðu ile iþ doyumu ve otonomi arasýnda güçlü negatif bir iliþkinin olduðu düþünülmektedir. Kazaya yatkýnlýðýn ise yapýlan iþin monotonluðuyla doðru, buna karþýn iþ doyumu ve otonomiyle ters orantýlý olmasý beklenmektedir. Araþtýrmaya deðiþik iþkollarýnda çalýþan 400 denek katýlmýþtýr. Deneklerin tamamý Mersin ili sýnýrlarý içerisinde çalýþmaktadýr. Araþtýrmada kullanýlmak üzere bir ölçek geliþtirilmiþ ve bu ölçeðin geçerlik güvenirlik çalýþmalarý ayrýca yapýlmýþtýr. Araþtýrma sonucunda, beklenen bulgular elde edilmiþtir. Yani kazaya yatkýnlýðýn monoton iþle pozitif iliþkili olduðu bulunmuþtur. Ýþ doyumu ve iþte otonomi ile kazaya yatkýnlýk arasýnda ise negatif anlamlý iliþkilerin olduðu görülmüþtür.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Clinical Sciences |
Journal Section | Research Article |
Authors | |
Publication Date | February 1, 2005 |
Published in Issue | Year 2005 Volume: 6 Issue: 21 |